Η ραγδαία εξάπλωση της κατάρας των συμβούλων

του John Gapper  – 

Ο Γουόρεν Μπάφετ θα κάνει ό,τι μπορεί για να σταματήσει η Berkshire Hathaway να χρησιμοποιεί συμβούλους. «Αν το συμβούλιο προσλάβει σύμβουλο μισθολογίου (compensation consultant) αφότου φύγω, θα ξαναγυρίσω», υποσχέθηκε στην ετήσια συνεδρίαση των μετόχων το Σάββατο. Το είπε σαν αστείο, αλλά το εννοούσε πραγματικά.

Η κακή άποψη του κ. Μπάφετ για τους hedge fund managers με τις παχυλές αμοιβές -τους οποίους περιγράφει ως «αμειβόμενους βάσει ενός πράγματος που αθροιστικά δεν μπορεί να είναι αληθές»-, είναι γνωστή. Και επεκτείνει αυτό το σκεπτικισμό σε άλλους μεσάζοντες -επενδυτικούς τραπεζίτες, χρηματιστές και συμβούλους κάθε είδους».

Αυτό τον κάνει εξαιρετικά ασυνήθιστο, αφού ο εταιρικός κόσμος κινείται στην αντίθετη κατεύθυνση. Οπουδήποτε κοιτάξεις υπάρχουν όλο και περισσότεροι σύμβουλοι -στη στρατηγική, στις επενδύσεις, στις αμοιβές, στην ψηψιοποίηση, την τεχνολογία, το marketing. Κάποιες επιχειρήσεις δείχνουν να λειτουργούν αποκλειστικά με συμβούλους.

Αυτό που θεωρούνταν εξειδικευμένος τομέας μιας χούφτας θαυματοποιών σε εταιρίες όπως η McKinsey & Co και η Boston Consulting Group, έχει εξελιχθεί σε μια βιομηχανία που ανθεί και συνεχίζει να αναπτύσσεται πιο ραγδαία από πολλούς από τους πελάτες της. Οι σύμβουλοι κάνουν πλέον πολλές δουλειές που κάποτε οι εταιρίες τις έκαναν από μόνες τους.

Πάρτι δισεκατομμυρίων δολαρίων

Τα παγκόσμια έσοδα των συμβουλευτικών εταιριών αυξήθηκαν κατά 7% πέρυσι σε 133 δισ. δολάρια, σύμφωνα με την Source Global Research. Κάποιες κορυφαίες εταιρίες, όπως η Bain & Co «απολαμβάνουν» ανάπτυξη διψήφιου ποσοστού εδώ και αρκετά χρόνια. Οι μεγάλες λογιστικές εταιρίες, που κατά κύριο λόγο αποσύρθηκαν από τη συμβουλευτική στις αρχές τις δεκαετίας του 2000, επιστρέφουν: το 44% των εσόδων της EY πέρυσι προήλθαν από συμβουλευτική εργασία.

Η συμβουλευτική είναι στην καρδιά των επαγγελματικών υπηρεσιών: από τους 2,2 εκατ. ανθρώπους που εργάζονται στις χρηματοοικονομικές και σχετικές επαγγελματικές υπηρεσίες στη Βρετανία, οι 477.000 είναι σύμβουλοι, έναντι 421.000 που είναι τραπεζίτες, σύμφωνα με την εμπορική ένωση City UK.

Μια απάντηση είναι πως είναι απαραίτητοι. Πολλές εταιρίες απέλυσαν εργαζόμενους και περιορίστηκαν στις πιο βασικές τους δραστηριότητες μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, αναθέτοντας σε εξωτερικούς συνεργάτες δραστηριότητες από την κατασκευή προϊόντων μέχρι την τεχνολογία. Η πρόσληψη ατόμων με την απαραίτητη ειδική γνώση είναι φυσικό επόμενο βήμα.

Θείο δώρο

Η τεχνολογική αλλαγή επίσης είναι θείο δώρο για τους συμβούλους. Η άνοδος στην ψηφιακή τεχνολογία και στην ανάλυση δεδομένων σαρώνει πολλές βιομηχανίες, περιλαμβανομένης της λιανικής και των media. Οι εταιρίες που θέλουν να αναμορφώσουν τον τρόπο λειτουργίας τους έχουν στραφεί στις συμβουλευτικές εταιρίες, ιδιαίτερα στις μεγαλύτερες, για τεχνογνωσία.

Αυτό μπορεί να σημαίνει τα πάντα, από το πώς μια εταιρία συλλέγει και αναλύει δεδομένα μέχρι το πώς διαφημίζει προϊόντα σε καταναλωτές μέσω του Facebook και τα αποστέλλει στα σπίτια τους. Εταιρίες marketing όπως η WPP και η Publicis ανταγωνίζονται τα ψηφιακά τμήματα συμβουλευτικών εταιριών όπως η Accenture.

Αυτές οι αλλαγές έχουν σοβαρές επιπτώσεις στη φύση της ίδιας της εταιρίας. Μια γενιά προηγούμενα, το κύριο ανταγωνιστικό αβαντάζ αμερικανικών εταιριών όπως η General Electric και η Procter & Gamble ήταν η διοίκηση. Εκπαίδευαν ολόκληρα επιτελεία στελεχών για να διοικούν ομαλά λειτουργικές θυγατρικές.

Η συμβουλευτική προσφέρει ένα υποκατάστατο -την ικανότητα οι εταιρίες να αναθέτουν σε εξωτερικό προσωπικό μεγάλο μέρος στρατηγικής και δραστηριοτήτων. Εγείρει το ερώτημα του τι κάνει μια μεγάλη εταιρία καταναλωτικών προϊόντων, για παράδειγμα. Αν αυτές οι τάσεις συνεχιστούν, σύντομα το αποτέλεσμα θα είναι ελάχιστοι managers να επιβλέπουν συμβούλους και εργολάβους.

Ακόμη και για όσους δεν το πάνε τόσο μακριά, η χρήση συμβούλων έχει την ελκυστικότητά της. Προσφέρει ευέλικτη χρήση μιας ομάδας καλά εκπαιδευμένων managers και επαγγελματιών -τα κορυφαία κλιμάκια αυτού που η Accenture αποκαλεί «ρευστό εργατικό δυναμικό». Η πρόσληψη συμβούλων που έχουν αναλάβει παρόμοια πρότζεκτς κάπου αλλού είναι αξιόπιστη και γρήγορη.

Μαζί με τις ιδέες έρχονται και οι κίνδυνοι!  

Ωστόσο υπάρχουν κίνδυνοι που μπορούν να αγνοηθούν μέσα στην εκρηκτική άνθηση. Ένας από αυτούς είναι ότι οι εταιρίες αγοράζουν δοκιμασμένες λύσεις που τις κάνουν να λειτουργούν περισσότερο όπως οι υπόλοιπες. Τους πουλάνε παρόμοιες ιδέες και παρόμοιες μεθόδους για να προσελκύσουν πελάτες. Η κατάρα των συμβούλων είναι ότι οποιοσδήποτε μπορεί να τους προσλάβει, επομένως οι ιδέες τους σύντομα εξαπλώνονται.

Πρόκειται για μια εκδοχή του προβλήματος της «υπακοής» σε συμβάσεις και στερεότυπα που έχει η διαχείριση περιουσιακών στοιχείων και το οποίο απορρίπτει ο κ. Μπάφετ -η πρωτοτυπία είναι δυσεύρετη. Η Berkshire είναι ηθελημένα εκκεντρική και η πεισματάρικη λειτουργία βάσει του μοναδικού της τρόπου, της έχει προσφέρει τεράστια ανταμοιβή. Όπως ανέφερε στην επιστολή του προς τους μετόχους το 2014, «υπάρχουν χειρότερα πράγματα στη ζωή από το να έχεις μια επιτυχημένη εταιρία που κατανοεί καλά ο κόσμος».

Ο δεύτερος κίνδυνος είναι το γεγονός ότι οι σύμβουλοι γίνονται συνήθεια -μόλις περάσουν το κατώφλι του κτιρίου είναι δύσκολο να τους ξεφορτωθείς. Είναι προς το συμφέρον τους να διατηρούν τη σχέση, είτε πείθοντας τους πελάτες ότι οι δυσκολίες είναι περίπλοκες, είτε πουλώντας τους περισσότερες υπηρεσίες.

Μια εταιρία που χρειάζεται μερικές δουλειές να γίνουν γρήγορα μπορεί να μπλέξει. Πολλές αμερικανικές εταιρίες έχουν «ακριβή, γραφειοκρατική εσωτερική κουλτούρα, τη στιγμή που μια διαρκώς αυξανόμενη ομάδα χρηματοοικονομικών συμβούλων προσπαθεί να πουλήσει στους μετόχους ένα μεγάλο εύρος δαπανηρών υπηρεσιών», γράφει ο Lawrence Cunningham, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο George Washington.

Οι σύμβουλοι είναι γοητευτικοί σε έναν κόσμο μεταβαλλόμενης τεχνολογίας και ρυθμιστικών πλαισίων, όπως δείχνει η αύξησή τους. Αλλά είναι επίσης σοφό από την πλευρά του αγοραστή, να γνωρίζει τι προσφέρουν.

Ένα πράγμα ξέρουμε στα σίγουρα: αν η Berkshire ποτέ ακολουθήσει αυτή τη μόδα, ο κ. Μπάφετ θα στριφογυρνάει στον τάφο του.

Πηγή: Financial Times – Euro2day