Η Τουρκία ξαναγράφει το διεθνές δίκαιο – Κράτη έτοιμα να την μιμηθούν!
16/10/2019
Γράφει ο δρ. Seth J. Frantzman –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Η Τουρκία ξαναγράφει τους κανόνες του διεθνούς δικαίου στη Συρία, δηλώνοντας πως εφόσον υπάρχει δίπλα της η παρουσία οντότητας την οποία βαπτίζει “τρομοκρατική οργάνωση”, έχει το δικαίωμα να εισβάλει και να δημιουργήσει μια “ασφαλή ζώνη” ή “ειρηνικό διάδρομο” κατα μήκος των συνόρων. Άλλες χώρες, όπως η Ινδία, το Ισραήλ, η Σαουδική Αραβία, η Ρωσία και η Αίγυπτος, μπορούν να παραδειγματιστούν από την Τουρκία και να αρχίσουν να επεξεργάζονται το δόγμα της Άγκυρας που έχει μεγάλες επιπτώσεις στις διεθνείς σχέσεις.
Στις διεθνείς σχέσεις, οι χώρες απολαμβάνουν γενικά το δικαίωμα της αυτοάμυνας. Αυτό κατοχυρώνεται από διάφορους διεθνείς νόμους, προηγούμενα και συνθήκες. Ο Χάρτης του ΟΗΕ, για παράδειγμα, αναφέρει στο άρθρο 2 ότι «όλα τα κράτη-µέλη στις διεθνείς τους σχέσεις θα απέχουν από την απειλή ή τη χρήση στρατιωτικής δύναμης κατά της εδαφικής ακεραιότητας και της πολιτικής ανεξαρτησίας άλλου κράτους».
Το άρθρο 51 σημειώνει ότι «τίποτα στον χάρτη αυτό δεν περιορίζει το δικαίωµα της ατομικής ή συλλογικής αυτοάµυνας, όταν µια ένοπλη επίθεση λαµβάνει χώρα εναντίον µέλους των Ηνωµένων Εθνών, έως ότου το Συµβούλιο Ασφαλείας πάρει τα αναγκαία µέτρα για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας»
Η Άγκυρα ξανάγραψε αυτούς τους κανόνες υποστηρίζοντας ότι όταν μια χώρα έχει ορίσει έναν οργανισμό ως “τρομοκρατική ομάδα”, έχει το δικαίωμα να εισβάλει στη γειτονική χώρα και να δημιουργήσει μια “ασφαλή ζώνη” κατά μήκος των συνόρων. Αυτό δεν απαιτεί από την Άγκυρα να παρουσιάσει οποιαδήποτε απόδειξη ότι υπήρχε απειλή ή επίθεση από τη βόρεια Συρία.
Η Τουρκία απλώς κατέλαβε την Jarabulus και το Afrin το 2016 και το 2018 αντίστοιχα. Σήμερα, η Τουρκία λέει ότι έχει το δικαίωμα να καταλάβει την ανατολική Συρία, να ξανασχεδιάσει τα διεθνή σύνορα και να εγκαταστήσει εκεί ένα εκατομμύριο Σύριους πρόσφυγες, δημιουργώντας εκατοντάδες πόλεις δίχως να ρωτάει τον ντόπιο πληθυσμό.
Αυτό ακριβώς αποτελεί ένα νέο βήμα στο διεθνές δίκαιο, το οποίο έχει ευρύτερες συνέπειες.
Η κατάκτηση από το Ισραήλ, το 1967, της Δυτικής Όχθης και του υψωμάτων του Γκολάν θεωρήθηκε γενικά παράνομη σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο. Ωστόσο, το Ισραήλ μπορεί τώρα να υποστηρίξει ότι δημιουργεί μια “ασφαλή ζώνη”. Αυτό θα μπορούσε επίσης να είναι το επιχείρημα του Ισραήλ για απομάκρυνση της Χεζμπολάχ από τα σύνορα του Λιβάνου.
Οι ευρύτερες επιπτώσεις συνεπάγονται ότι η Ινδία μπορεί τώρα να υποστηρίξει ότι χρειάζεται μια ασφαλή ζώνη στο Πακιστάν για να κρατήσει τους εξτρεμιστές μακριά από τα σύνορα του Κασμίρ.
Τουρκία, ο “φάρος”
Το Πακιστάν ενδέχεται να χρειαστεί να καταλάβει τμήματα του Αφγανιστάν για να δημιουργήσει “ασφαλείς ζώνες” όπως ακριβώς έκαναν οι Τούρκοι. Η Ρωσία μπορεί να πει ότι ο ρόλος της στην ανατολική Ουκρανία είναι μια “ασφαλής ζώνη” ή ένας “διάδρομος ειρήνης”. Η Σαουδική Αραβία πιθανότατα χρειάζεται μια ασφαλή ζώνη στην Υεμένη. Ο αριθμός των ασφαλών ζωνών που μπορούν να δημιουργηθούν σύμφωνα με το τουρκικό μοντέλο μπορεί να είναι ατελείωτος.
Πολλά διάτρητα σύνορα στο Σαχέλ της Αφρικής σημαίνουν ότι διάφορες χώρες μπορεί να χρειαστεί να δημιουργήσουν ασφαλείς ζώνες στο έδαφος του γείτονά τους. Η Τουρκία προετοίμασε το δρόμο για μια νέα διεθνή νομική έννοια της “ασφαλούς ζώνης” και του “ειρηνικού διαδρόμου”. Το ΝΑΤΟ φαίνεται ήδη να δέχτηκε το αίτημα της Τουρκίας για ασφάλεια ως πρόσχημα για να καταλάβει το Αφρίν.
Οι ΗΠΑ έχουν ήδη δημιουργήσει έναν “μηχανισμό ασφαλείας” για την Τουρκία ώστε να διεξάγει περιπολίες στην ανατολική Συρία λόγω των “ανησυχιών” της, δίνοντας στην Τουρκία την ευκαιρία να ζητήσει περισσότερα. Αυτό ακριβώς έχει κάνει ήδη η Τουρκία στο βόρειο Ιράκ. Η σιωπή της διεθνούς κοινότητας μετά την εισβολή στο Αφρίν, φαίνεται να επιβεβαιώνει το δικαίωμα της Άγκυρας να εισβάλει όπου κρίνει απαραίτητο.
Η συνταγή της Άγκυρας και στα Βαλκάνια
Οι περισσότερες χώρες που έχουν εδαφικές διαμάχες μπορούν τώρα να δουν την Άγκυρα ως “φάρο”. Είτε στα Βαλκάνια είτε στον Καύκασο, στην κεντρική Ασία και πέραν αυτής, η έννοια της «ασφαλούς ζώνης» όπως διατυπώνεται από την Τουρκία πρέπει να θεωρηθεί ως προηγούμενο στα διεθνή φόρουμ για το “δικαίωμα εισβολής”. Σύμφωνα με αυτή την έννοια όμως η αυτοάμυνα δεν είναι πλέον αναγκαίο πρόσχημα.
Οι χώρες δεν χρειάζεται πλέον να απέχουν από την “απειλή” να χρησιμοποιούν βία. Οι ΗΠΑ και άλλες χώρες, παρουσιάζοντας το δόγμα της προτίμησης, έχουν ήδη διαβρώσει αυτή την έννοια, αλλά τώρα οι χώρες μπορεί να βρίσκονται στο κατώτατο σημείο μιας νέας εποχής μετά από σχεδόν 75 χρόνια μιας έννοιας βάσει του Χάρτη των Ηνωμένων Εθνών. Φυσικά, η Δαμασκός θα διαμαρτυρηθεί που η επικράτειά της θα πρέπει να χωριστεί σε διάφορες “ασφαλείς ζώνες”, μία στα υψίπεδα του Γκολάν και άλλα τέσσερα σε Idlib, Afrin Jarabulus και στα βορειοανατολικά σύνορα.
Ένα ακόμα επίσης συμπέρασμα από την έννοια της “ασφαλούς ζώνης” είναι ότι παρέχει το επιχείρημα στα ισχυρότερα κράτη ότι μπορούν να επιβληθούν σε γειτονικά πλην πιο αδύναμα ή ασταθή κράτη. Για άλλη μια φορά, αυτό θα δώσει τη δυνατότητα σε ισχυρότερα κράτη να επιβληθούν με τη βία σε περιοχές όπως η Αφρική, εάν μπορούν να υποστηρίξουν ότι εγκυμονούν πιθανές “απειλές” στα σύνορα τους.
