Ήρθε η πρόταση των ΗΠΑ για τα μαχητικά F-35 – Πόσο θα μας κοστίσουν

Ήταν αρχές του 2017 όταν στην ελληνική δημοσιότητα απασχολούσε η ενέργεια του τότε υπουργού Εθνικής Άμυνας, Πάνου Καμμένου, να αποστείλει έγγραφο με το οποίο η Ελλάδα ζητούσε να πληροφορηθεί εάν υπάρχει διαθεσιμότητα και σε ποια τιμή (Letter of Request for Price and Availability) του μαχητικού πέμπτης γενιάς F-35 της εταιρίας Lockheed Martin. Τρία χρόνια μετά, όπως πληροφορείται το DP, η αμερικανική κυβέρνηση απάντησε και τα πρώτα στοιχεία της προσφοράς έχουν ενδιαφέρον και θα συζητηθούν.

Η αμερικανική απάντηση αφορά την απόκτηση από την Ελλάδα 20 μαχητικών αεροσκαφών F-35A, το πόσο θα κοστίσει ένα συμβόλαιο που θα συμπεριλάμβανε ιδανικά τα πάντα πέραν της απόκτησης των αεροσκαφών (υποδομές υποστήριξης και υποστήριξη του μαχητικού, εκπαίδευση, κ.α).

Οι υπάρχουσες πληροφορίες αναφέρουν ότι η “fly away” τιμή του μαχητικού διαμορφώνεται πολύ κοντά στα 85 εκατομμύρια δολάρια (άρα πολλαπλασιάζοντας επί 20 βρίσκουμε πόσο κοστίζει μόνο η απόκτηση των F-35, το οποίο κυμαίνεται μεταξύ 1,7 και 1,8 δισ. δολαρίων). Το δε ύψος του συνολικού κόστους της σύμβασης στην πλήρη της ανάπτυξη, όπως περιγράφηκε ανωτέρω, θα ανέλθει περί τα 3 δισ. δολάρια.

Υπό την προϋπόθεση ότι η ελληνική πλευρά θα επιδείξει τη βούληση και θα “τρέξει” τις διαδικασίες ασχολούμενη ενεργητικά με την υπόθεση, τότε η επίσημη αποδοχή της πρότασης από ελληνικής πλευράς (Letter of Offer and Acceptance) θα πρέπει να υπογραφεί και να σταλεί στις ΗΠΑ το 2021.

Σε αυτή την περίπτωση, οι παραδόσεις των μαχητικών στην Πολεμική Αεροπορία να μπορούν να ξεκινήσουν το διάστημα 2025-26, για να ολοκληρωθούν το 2030-31. Κατά συνέπεια, με το πέρας του προγράμματος αναβάθμισης των ελληνικών F-16 σε “Viper”, η Πολεμική Αεροπορία θα έχει ήδη ξεκινήσει να παραλαμβάνει και μαχητικά F-35, ο συνδυασμός των οποίων θα αλλάξει επίπεδο, στην κυριολεξία, στις επιχειρησιακές της δυνατότητες.

Καθυστέρηση τριών ετών

Και μόνο η καθυστέρηση τριών και πλέον ετών για να έρθει η αμερικανική απάντηση στο ελληνικό αίτημα, αποδεικνύει την ορθότητα της απόφασης της τότε ηγεσίας του ΥΠΕΘΑ για τη αποστολή του αιτήματος για την τιμή του προϊόντος και την πρόθεση αποδέσμευσης (Price & Availability).

Πρόκειται, όπως αποδεικνύεται εκ των πραγμάτων, για μια χρονοβόρα διαδικασία, μηδενικού κόστους για την Ελλάδα η οποία σε κάθε περίπτωση δεν μπορεί να παρακαμφθεί. Ασχέτως του ποια θα είναι η απόφαση της χώρας για την προμήθεια αυτή καθαυτή, δεδομένη είναι η ανάγκη για την προμήθεια μαχητικών αεροσκαφών νέας γενιάς για την Πολεμική Αεροπορία το συντομότερο δυνατόν.

Το DP έχει ωστόσο εκφράσει πολλάκις την αντίθεσή του στην τακτική της “σαλαμοποίησης” των προμηθειών. Εάν η Ελλάδα προχωρήσει σε προμήθεια 16-24 F-35, καθώς η τελική απόφαση για τον ακριβή αριθμό είναι δική της, ένα είναι βέβαιο: Για να έχει νόημα η όλη επένδυση στις υποδομές υποστήριξης του μόνου εν ενεργεία μαχητικού πέμπτης γενιάς στην παγκόσμια αγορά, θα υπάρξει τουλάχιστον άλλη μία αγορά σε βάθος χρόνου.

Άρα, εάν αποφασίσουμε ως χώρα και το επιλέξουμε, εφόσον ξέρουμε ότι νομοτελειακά θα προβούμε σε συμπληρωματική αγορά, τότε τοποθετώντας μεγαλύτερη αρχική παραγγελία, έστω κι αν επεκταθεί σημαντικά ο χρόνος υλοποίησης της σύμβασης, οι όροι που θα μπορούσε να εξασφαλίσει η χώρα θα ήταν πολύ καλύτεροι.

Το ίδιο συνέβη και με τα F-16 και η τμηματική προμήθεια το μόνο που “πέτυχε” ήταν το πολύ μεγαλύτερο συνολικό κόστος. Ίσως, στο τακτικό επίπεδο της εκάστοτε συγκυρίας, κάποιες αποφάσεις προμήθειας που ελήφθησαν εξυπηρέτησαν στο πλαίσιο της αποκαλούμενης ως “εξοπλιστικής διπλωματίας”.

Τι έκανε η Τουρκία

Με τον τρόπο αυτό όμως και το έργο για την ελληνική αμυντική βιομηχανία είναι μικρότερο και το κόστος πολύ μεγαλύτερο. Υπενθυμίζεται, ότι η Τουρκία δημιούργησε στο έδαφός της γραμμή παραγωγής των F-16 κάνοντας το αυτονόητο: Υπολόγισε ποιες θα ήταν οι ανάγκες της σε βάθος χρόνου και παράλληλα με την επέκταση του χρόνου υλοποίησης της σύμβασης πέτυχε τους βέλτιστους όρους.

Η Ελλάδα θα είχε μόνο να κερδίσει εάν -επιτέλους- συμπεριφερόταν ορθολογικά από οικονομικής απόψεως, χωρίς να την τρομάζει οποιοδήποτε νούμερο. Αυτό ισχύει για οποιαδήποτε μεγάλη προμήθεια κύριου υλικού από οποιονδήποτε προμηθευτή, όχι μόνο το F-35 και την Lockheed Martin.

Διότι από μόνη της η ενεργός εμπλοκή της ελληνικής αμυντικής βιομηχανίας, με την ΕΑΒ στην κορυφή, σε μια εποχή που όλοι ομνύουν στην ανάγκη ανάταξής της και συμβολής του τομέα στη συνολικότερη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας, θα δημιουργούσε μακροπρόθεσμα σημαντικές οικονομίες κλίμακος.

Η οικονομική στενότητα της χώρας είναι δεδομένη, όπως όμως και η ανάγκη ενίσχυσης της Πολεμικής Αεροπορίας με νέο αεροσκάφος. Όποιο και αν είναι αυτό. Επειδή οι χώρες δεν… κλείνουν ακόμα και αν χρεοκοπήσουν, σε αντίθεση με τις εταιρίες, η φιλοσοφία αντιμετώπισης των εξοπλιστικών προγραμμάτων πρέπει να αλλάξει.

Σύμφωνα με πληροφορίες, από κυβερνητικής πλευράς έχει εκφραστεί η επιθυμία, πιθανή συμφωνία να μην έχει χρονοδιάγραμμα αποπληρωμής όπως αυτό της αναβάθμισης των F-16 στη διαμόρφωση “V” (Viper), που είχε χαρακτηριστεί ως “εμπροσθοβαρές“. Κι αυτό διότι το ελληνικό πορτοφόλι δεν θα μπορούσε να αντέξει υψηλότερες ετήσιες δαπάνες.

Που θα βοηθούσε η προμήθεια των F-35 

Αυτό είναι όμως ένα θέμα που μπορεί να τεθεί στην αμερικανική πλευρά ως ερώτημα προς απάντηση, μόνο εάν επισημοποιηθεί το ενδιαφέρον τη χώρας και ξεκινήσουν οι σχετικές διαπραγματεύσεις που οδηγήσουν σε συμφωνία των δυο πλευρών για τους όρους της σύμβασης.

Λογικά, ενδεχόμενη επιλογή του F-35 θα βοηθούσε την επίτευξη αυτού του στόχου, καθώς πρόκειται για την ίδια εταιρία – προμηθευτή (LM), παρότι η όποια σύμβαση θα έχει διακρατικό χαρακτήρα, μέσω των γνωστών προγραμμάτων FMS (Foreign Military Sales). Για την ιστορία, στην Ελλάδα είχε προταθεί συμμετοχή στο πρόγραμμα του F-35 από τις αρχές της δεκαετίας του 2000.

Παρότι τα χρήματα ήταν πολύ λίγα για τα δεδομένα των εξοπλιστικών δαπανών της εποχής, η Ελλάδα για σειρά λόγων δεν μπήκε ποτέ στο πρόγραμμα. Όσες χώρες συμμετείχαν έχοντας επενδύσει στο 10% του συνολικού κόστους του προγράμματος το οποίο δεν καλύφθηκε από την αμερικανική Αεροπορία (σ.σ. το κόστος ανάπτυξης της αρχικής φάσης ανερχόταν σε 50 δισ. δολ. εκ των οποίων τα 45 καλύπτονταν από την USAF και τα υπόλοιπα από τις χώρες-εταίρους του προγράμματος), είχαν πρόσβαση σε ροή πληροφοριών για το πρόγραμμα.

Το ζήτημα για την Ελλάδα ήταν ότι είχε ως δεδομένη τη συμμετοχή της Τουρκίας και την πρόθεση προμήθειας μαχητικών που θα υπερέβαινε την εκατοντάδα. Με την πρόσβαση και μόνο στις πληροφορίες για την εξέλιξη του προγράμματος, το λιγότερο που θα μπορούσε να διασφαλιστεί θα ήταν η ορθή εκτίμηση της μελλοντικής απειλής μιας Τουρκίας εξοπλισμένης με το μαχητικό, άρα ο καλύτερος σχεδιασμός αντιμετώπισής της…

*Πηγή: defencepoint.gr