Ισραήλ-Τουρκία: Tελική κρίση πριν τον Αρμαγεδώνα;

Γράφει ο Ben Caspit

Φαίνεται πως η σοβούσα κρίση μεταξύ Ισραήλ και Τουρκίας είναι πιο σοβαρή από τις προηγούμενες. Τα γεγονότα στα σύνορα Λωρίδας της Γάζας και Ισραήλ ανέδειξαν τον Ερντογάν στα «καλύτερά» του. Αυτή τη φορά όμως έχει απέναντί του έναν πιο ετοιμοπόλεμο Νετανιάχου.

Λόγω των γεγονότων της Γάζας η Άγκυρα ανακάλεσε τον πρέσβη της στο Ισραήλ για διαβουλεύσεις. Παράλληλα ο Ερντογάν χαρακτήρισε το Ισραήλ «κράτος τρομοκράτη» για να λάβει την απάντηση από τον Νετανιάχου πως αποτελεί τον καλύτερο σύμμαχο της Χαμάς και ξέρει καλά από τρομοκρατία και σφαγές. «Ας μη διδάσκει ηθική σε μας», είπε ο Ισραηλινός.

Ο Ερντογάν φυσικά απάντησε. «Ο Νετανιάχου είναι πρωθυπουργός εός κράτους άπαρχαϊντ», για να λάβει την απάντηση: «Κάποιος που τα χέρια του είναι βαμμένα από το αίμα αμέτρητων Κούρδων σε Τουρκία και Συρία είναι ο τελευταίος που μπορεί να μας κάνει κήρυγμα για το δίκαιο του πολέμου». Ο Ερντογάν απάντησε πως η Χαμάς δεν είναι τρομοκρατική οργάνωση και οι Παλαιστίνιοι δεν είναι τρομοκράτες.

Μετά την πρώτη απάντηση Νετανιάχου πάντως η Άγκυρα διέταξε τον Ισραηλινό πρέσβη να αποχωρήσει εντός 24 ωρών από την Τουρκία. Το Ισραήλ απάντησε με την εκδίωξη του Τούρκου γενικού πρόξενου στην ανατολική Ιερουσαλήμ και κατόπιν εκδιώχθηκε από τους Τούρκους και ο γενικός πρόξενος του Ισραήλ στην Κωνσταντινούπολη.

Ακολούθησε η ταπείνωση, παρουσία των τουρκικών μέσων ενημέρωσης, του Ισραηλινού πρέσβη Εϊτάν Ναέχ στο αεροδρόμιο της Κωνσταντινούπολης. Λίγες ώρες πριν είχε ζητηθεί επίδειξη ταυτότητας στον Τούρκο επιτετραμμένο στο Ισραήλ προκειμένου να εισέλθει στο υπουργείο Εξωτερικών στην Ιερουσαλήμ.

Κρίση-εξομάλυνση-κρίση και Χαμάς

Παράλληλα σχεδόν κάθε πολιτική προσωπικότητα του Ισραήλ πυροδοτεί την κρίση, αλλά και στην Τουρκία η αντιπολίτευση ζητά διακοπή διπλωματικών σχέσεων με το Ισραήλ. Πρόκειται για μια σύγκρουση της οπαδού της Μουσουλμανικής Αδελφότητας Τουρκίας και του συντηρητικού Ισραήλ. Η πάλαι ποτέ μεταξύ τους συμμαχία ανήκει στο παρελθόν και δεν υπάρχει πια.

Η κρίση με την Τουρκία ξέσπασε, επισήμως, το 2010, μετά το επεισόδιο με το πλοίο Μαβί Μαρμαρά. Χρειάστηκαν έξι χρόνια εντατικών προσπαθειών, αμερικανική παρέμβαση και αποζημιώσεις στις οικογένειες των νεκρών Τούρκων για να υπογραφεί μια συμφωνία εξομάλυνσης των διμερών σχέσεων.

Τώρα όμως πληθαίνουν οι φωνές στο Ισραήλ να προχωρήσει σε κατά μέτωπο σύγκρουση με τον Ερντογάν. Η ισραηλινή δεξιά και αριστερά υποστηρίζει ότι ο Ερντογάν μόνο από τη ισχύ καταλαβαίνει. Το Ισραήλ καλείται να αναγνωρίσει την αρμενική γενοκτονία, αλλά και να αναγνωρίζει τον κουρδικό θύλακα στην Συρία και να υποστηρίξει ανοικτά του Κούρδους κατά του Ερντογάν πλήττοντας το μαλακό υπογάστριο της Τουρκίας.

Ο Νετανιάχου αντιμετωπίζει ένα δίλημμα. Έχοντας την αμέριστη στήριξη των ΗΠΑ και παρασκηνιακά πολλών αραβικών σουνιτικών κρατών θα μπορούσε να λάβει ακραία μέτρα κατά της Τουρκίας. Ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρο αν αυτό εξυπηρετεί το Ισραήλ. Ας πάρουμε το παράδειγμα του Σαλέχ αλ Αρουρί, του κορυφαίου στελέχους της Χαμάς, επικεφαλής των στρατιωτικών της δυνάμεων στη Δυτική Όχθη.

Το Κατάρ έδιωξε τον Αρουρί από το έδαφός του όπου είχε καταφύγει. Το αυτό έπραξε και η Ιορδανία και ο Λίβανος και τελικά αυτός κατέληξε στην Τουρκία. το Ισραήλ πίεσε την Άγκυρα να τον περιορίσει και έτσι έγινε. Τώρα όμως αυτί θα μπορούσε να αλλάξει και η Τουρκία να καταστεί το καταφύγιο των αξιωματούχων της Χαμάς από όπου θα μπορεί να ασκεί διεθνή πίεση στο Ισραήλ.

Ανατολική Ιερουσαλήμ

Από την άλλη πλευρά αποδείχθηκε ότι η Τουρκία εμπλέκεται στα της ανατολικής Ιερουσαλήμ στο Ναό του Όρους ή Χαράμ αλ Σαρίφ. Αν και η Ιορδανία είναι θεωρητικά υπεύθυνη για το μουσουλμανικό βακούφιο, είναι γνωστό ότι η επιρροή του Χασεμιτικού βασιλείου έχει εκλείψει. Η Τουρκία είδε το κενό και διείσδυσε. Η απέλαση όμως του Τούρκου προξένου από την ανατολική Ιερουσαλήμ είναι σοβαρό πλήγμα για την Άγκυρα.

Σύμφωνα με τις ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών η Τουρκία έχει ρίξει εκατομμύρια δολάρια στις διάφορες ισλαμικές οργανώσεις που εμπλέκονται με το Χαράμ αλ Σαρίφ προσπαθώντας να αντικαταστήσει τις οργανώσεις που το Ισραήλ έχει κηρύξει παράνομες τη Murabitoun και τη Murabitat. Οι οργανώσεις αυτές υποτίθεται ότι προστατεύουν τους μουσουλμανικούς ιερούς τόπους, αλλά οργανώνουν και περιπόλους γυναικών και ανδρών οι οποίες πρέπει να κρατούν μακριά από το προσκύνημα τους εβραίους.

Όταν το Ισραήλ απαγόρευσε τη δράση τους άλλες οργανώσεις πήραν τη θέση τους. κάποιες από αυτές χρηματοδοτούνται από την Τουρκία.

Φαίνεται πως ο Νετανιάχου δεν θα πιέσει τα πράγματα αλλά θα αφήσει την κρίση με την Τουρκία να καταλαγιάσει μόνης της μέχρι την επόμενη. Παρά την απέλαση του Ισραηλινού πρέσβη η Τουρκία, σιωπηλά, δηλώνουν πως δεν υποβαθμίζουν τις σχέσεις τους με το Ισραήλ καθώς ζητήθηκε από τον πρέσβη να φύγει για λίγο…

Το Ισραήλ γνωρίζει πως ο Ερντογάν αντιμετωπίζει μια δύσκολη εκλογική μάχη στις 24 Ιουνίου και χρειάζεται κινήσεις που θα τον ενισχύσουν στο εσωτερικό μέτωπο. Παράλληλα η Τουρκία αντιμετωπίζει σοβαρά οικονομικά προβλήματα. Δεδομένων αυτών ο Νετανιάχου επιτρέπει στον Ερντογάν να κερδίσει από την κρίση και με χαμηλό κόστος απλώς απαντά στις προκλήσεις. Ίσως αυτό συμβαίνει διότι και ο Νετανιάχου έχει υπόψη του εκλογές.

ΠΗΓΗ: al-monitor.com