Μπροστά σε σκληρά διλήμματα βρίσκεται η Αγκυρα

Γράφει ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου  – 

Μέχρι την περασμένη Κυριακή, η πραγματιστική σύγκλιση της Αγκυρας με τη Μόσχα στο Συριακό καλά κρατούσε. Η πρόσφατη συνάντηση Πούτιν – Ερντογάν στην Αγκυρα επιβεβαίωσε την άριστη κατάσταση των ρωσοτουρκικών σχέσεων, που επέτρεψε στην Τουρκία να βάλει φρένο στα αλυτρωτικά όνειρα των Κούρδων και στον Ασαντ να εκκαθαρίσει το Χαλέπι και την ανατολική Γούτα.

Ωστόσο, οι καταγγελίες για επίθεση με χημικά όπλα στην ανατολική Γούτα έφεραν σε δυσχερή θέση την τουρκική κυβέρνηση, η οποία, από την αρχή της συριακής κρίσης, εμφανιζόταν ως προστάτης της σουνιτικής πλειοψηφίας απέναντι στο καθεστώς Ασαντ. Με την προοπτική ρήξης μεταξύ ΗΠΑ – Ρωσίας στην ημερήσια διάταξη, η Τουρκία άρχισε να συνειδητοποιεί ότι δεν θα μπορούσε για πολύ ακόμη να στηρίζεται σε δύο βάρκες.

Τη Δευτέρα 9 Απριλίου, ο Ταγίπ Ερντογάν τηλεφώνησε στον Βλαντιμίρ Πούτιν για να του εκφράσει την ανησυχία του για την ανατολική Γούτα. Από την πλευρά του, ο υπ’ αριθμόν ένα σύμβουλος του Τούρκου προέδρου, Ιμπραήμ Καλίν, τάχθηκε δημοσίως υπέρ της στρατιωτικής επέμβασης κατά του Ασαντ, δηλώνοντας ότι «αυτή τη φορά πρέπει να πληρώσει τίμημα».

Η στάση της Αγκυρας θορύβησε το Κρεμλίνο. Την επομένη, ο Σεργκέι Λαβρόφ ανταπέδωσε τα ίσα, καλώντας την Τουρκία να παραδώσει το Αφρίν στον Ασαντ. Ο Ερντογάν το αρνήθηκε, αλλά πήρε το μήνυμα. Λίγο αργότερα, ο αντιπρόεδρος της τουρκικής κυβέρνησης και κυβερνητικός εκπρόσωπος Μπεκίρ Μποζντάγ υιοθετούσε πολύ ηπιότερη γλώσσα, δηλώνοντας ότι οι καταγγελίες περί χρήσης χημικών «πρέπει να διερευνηθούν από ειδικούς».

Οι ταλαντεύσεις της Αγκυρας συνεχίστηκαν την Τετάρτη. Την ώρα που ο Τραμπ προανήγγελλε πυραυλική επίθεση κατά της Συρίας, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου δήλωνε, στην Αγκυρα, ότι ο Ασαντ «έχει σκοτώσει ένα εκατομμύριο Σύρους και πρέπει να φύγει». Ωστόσο, λίγο αργότερα, ο πρωθυπουργός Μπιναλί Γιλντιρίμ προσπαθούσε να κρατήσει ίσες αποστάσεις, όταν παρομοίαζε τις ΗΠΑ και τη Ρωσία με «δύο νταήδες που καβγαδίζουν στον δρόμο» και τις καλούσε να συνεργαστούν. Ανάλογη ήταν η τοποθέτηση του Ερντογάν, την Πέμπτη, όταν δήλωνε ότι η χώρα του δεν εννοεί να θυσιάσει ούτε τη «συμμαχία» της με τις ΗΠΑ, ούτε τη «στρατηγική σχέση» της με τη Ρωσία, ούτε τη «συνεργασία» της με το Ιράν.

Ώρα δύσκολων αποφάσεων

Εύκολο να το λες, δύσκολο να το πετύχεις. Αν η σύγκρουση Δύσης – Ρωσίας πάρει διαστάσεις και διαρκέσει, η Τουρκία θα κληθεί να πάρει πολύ δύσκολες αποφάσεις. Θα ήταν πολύ απίθανο να ταυτιστεί, σε αυτή την περίπτωση, με τη Ρωσία, κάτι που θα την απομάκρυνε οριστικά από τη Δύση. Από την άλλη πλευρά, ενδεχόμενη δραματική αποδυνάμωση του Ασαντ από τη Δύση ενέχει σοβαρούς κινδύνους για την Τουρκία. Σε αυτή την περίπτωση είναι πολύ πιθανό ότι οι Κούρδοι, με την υποστήριξη της Αμερικής, θα κατακτήσουν τουλάχιστον διευρυμένη αυτονομία στη βόρεια Συρία. Μπρος γκρεμός και πίσω ρέμα.

Στο μεταξύ, η γεωπολιτική αστάθεια στην περιοχή έχει επιδεινώσει σοβαρά την ήδη ευάλωτη θέση της τουρκικής οικονομίας. Από βδομάδα σε βδομάδα η τουρκική λίρα καταγράφει αρνητικά ρεκόρ έναντι του δολαρίου και ο πληθωρισμός κινείται σε διψήφια νούμερα. Η κεντρική τράπεζα θα έπρεπε από καιρό να έχει ανεβάσει τα επιτόκια δανεισμού για να προστατέψει το νόμισμα, αλλά ο Ερντογάν δεν την αφήνει γιατί φοβάται ότι η αναπόφευκτη άνοδος της ανεργίας θα μπορούσε να του κοστίσει ακριβά: το 2019, το κυβερνών κόμμα έχει να αντιμετωπίσει δημοτικές, βουλευτικές και προεδρικές εκλογές, στις οποίες θα κριθεί και το πολιτικό μέλλον του ισχυρού άνδρα.

Υπό αυτό το πρίσμα, ο Ερντογάν έχει κάθε λόγο να εύχεται μια γρήγορη σταθεροποίηση της κατάστασης στη Συρία και στην ευρύτερη περιοχή. Ωστόσο κάτι τέτοιο εξαρτάται ολοένα και λιγότερο από τον ίδιο.

---

Πηγή: Kαθημερινή