Ο Μπόρις Τζόνσον ή οι ευρωκράτες είναι “δικτάτορας”;
25/09/2019
Γράφει ο Αμβρόσιος Έβανς-Πρίτσαρντ –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Ο κάθε πολίτης πρέπει να κάνει την κριτική του για την απόφαση-κεραυνό του Μπόρις Τζόνσον [να αναστείλει τη λειτουργία του Βρετανικού Κοινοβουλίου]. Πρέπει να φιλτράρουμε όμως τον θόρυβο που ξέσπασε και να αποφασίσουμε τι είναι νόμιμο υπό τις ξεχωριστές συνθήκες του Brexit, όπου η υπεροχή του Κοινοβουλίου αποδυναμώνεται από τη μεγαλύτερη νομιμότητα ενός συνταγματικού δημοψηφίσματος. Μην ξεχνάτε ότι, η απόρριψη από το Κοινοβούλιο της Συμφωνίας Αποχώρησης από την ΕΕ αποτελεί την πρώτη φορά μετά το 1864 όταν δεν έγινε αποδεκτή μια συνθήκη. Το ίδιο το Κοινοβούλιο παίζει με τη φωτιά.
Κατά την άποψή μου, η αναβολή -για τόσο πολύ καιρό και σε αυτό το κλίμα- είναι μια πονηρή πρακτική και ένα παρατραβηγμένο πολιτικό βήμα. Ωστόσο, δεν συνιστά προσβολή του Συντάγματος, πόσο μάλλον ένα πραξικόπημα.
Όπως έγραψε και η συνάδελφός μου Asa Bennett, ο Μπόρις Τζόνσον έδωσε στους αντίπαλους του Brexit μια γεύση από το δικό τους “φάρμακο”. Έχουν αποδυθεί σε έναν αγώνα να παραβούν τους κανόνες ξερνώντας κάθε προηγούμενο. Ο Μπόρις Τζόνσον τους πλήρωσε με το ίδιο νόμισμα. Απλά, έχασαν έξι εργάσιμες ημέρες της κοινοβουλευτικής περιόδου. Αυτό είναι όλο.
Παρόλα αυτά, στα ευρωπαϊκά ΜΜΕ οι τίτλοι των άρθρων ήταν προφανώς τρομακτικοί, αντανακλώντας τις απόψεις της μια πλευράς (υποστηρικτών της παραμονής) στη μεγάλη συζήτηση που γίνεται στο Ηνωμένο Βασίλειο, δίχως να έχουν γνώση για το τι πραγματικά συμβαίνει. «Έτσι τελειώνουν οι δημοκρατίες», έγραψε η Die Zeit. Κατηγορούσε δε τον Μπόρις ότι, έκανε χρήση της μεθόδου των “δεσποτών”. Η Deutsche Welle τον χαρακτήρισε «δικτάτορα».
Σίγουρα θα συμφωνούσα ότι η δημοκρατία κινδυνεύει -και μπορεί να πεθάνει- αλλά όχι ειδικά στο Ηνωμένο Βασίλειο. Ανεξαρτήτως τι γνώμη μπορεί να έχετε για το Brexit, δεν είναι δυνατόν να το αποκαλέσετε αντιδημοκρατικό, εκτός αν βέβαια τελικά αποτραπεί από εκείνους που στοχεύουν να μας κλειδώσουν μέσα στο “κλουβί”. Μπορεί να ειπωθεί όμως το ίδιο για την Ευρώπη; Η ΕΕ απαρτίζεται από δημοκρατίες (μερικές πιο βαθιά ριζωμένες από άλλες). Διαθέτει μεν δημοκρατικά στοιχεία, όπως το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, αλλά δεν είναι δημοκρατία.
Τα ευρωπαϊκά κράτη μεταμορφώνονται
Η ΕΕ είναι ένα υπερεθνικό καθεστώς που καθοδηγείται από μια Κομισιόν με οιονεί εκτελεστικές εξουσίες που λειτουργεί ως ιδεολογικό ιερατείο. Οι Βέλγοι και οι Γάλλοι ιστορικοί το συγκρίνουν με τα ευρωπαϊκά αυτοκρατορικά συστήματα των αρχών του 20ού αιώνα με τις υβριδικές τους δομές και τα συμβούλια-βιτρίνα των ιθαγενών. Το ύπουλο αποτέλεσμα αυτής της κεντρικής εξουσίας είναι να αιμορραγεί η ψυχή των εθνικών θεσμών. Απομυζεί τη νομιμότητά τους. Φέρεται στα κράτη-μέλη λες και είναι μωρά υφαρπάζοντας τις αρμοδιότητές τους. Αυτό τα μεταμορφώνει με το πέρασμα του χρόνου.
Όπως έγραψα κατά τη διάρκεια του δημοψηφίσματος, ο Λόρδος Sumption (πρώην δικαστής του Ανωτάτου Δικαστηρίου) έδωσε μια κομψή περιγραφή του τρόπου με τον οποίο πεθαίνουν οι δημοκρατίες, αν και ως οργισμένος Remainer δεν καταλαβαίνει πόσο καλά ταιριάζει στην ίδια την ΕΕ. «[Τα κράτη] στερεύουν από εκείνα τα στοιχεία που τα καθιστούν δημοκρατικά, με μια σταδιακή διαδικασία εσωτερικής αποσύνθεσης και αυξανόμενης αδιαφορίας, μέχρι να διαπιστώσουν ξαφνικά ότι έχουν μεταμορφωθεί σε κάτι διαφορετικό, όπως τα δημοκρατικά πολιτεύματα της αρχαίας Αθήνας ή της αρχαίας Ρώμης ή οι ιταλικές πόλεις-κράτη της Αναγέννησης»… Ή οι κάποτε ζωντανές φιλελεύθερες δημοκρατίες της Ευρώπης στις αρχές του 21ου αιώνα;
Αυτό το καθεστώς της ΕΕ δεν εκλέγεται με καθ’ οιονδήποτε τρόπο. Οι ψηφοφόροι δεν μπορούν να το καταργήσουν αν επαναλαμβάνει ένα σφάλμα, όπως έπραξε πριν από οκτώ χρόνια, οδηγώντας την Ευρώπη σε οικονομική κρίση και προκαλώντας ανεργία στους νέους, πράγμα που θεωρούνταν απίθανο σε μια σύγχρονη πολιτισμένη κοινωνία. Κανείς δεν έχει λογοδοτήσει ποτέ για αυτές τις αποτυχίες.
Δείτε τι έγινε σε Ελλάδα και Ιταλία
Ναι, η ΕΕ είναι μια “ήπια” αυτοκρατορία, αλλά σταματά να είναι “ήπια” όταν αμφισβητείται, όπως κατέστη σαφές κατά τη διάρκεια της κρίσης της Ευρωζώνης όταν ανατράπηκε ο μη συμμορφούμενος πρωθυπουργός της Ελλάδας (ο Γιώργος Παπανδρέου τόλμησε να ζητήσει δημοψήφισμα για το πακέτο λιτότητας της ΕΕ) και τον αντικατέστησαν με έναν τεχνοκράτη (πρώην αντιπρόεδρο της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας). Αυτό συνέβη και πάλι στην Ιταλία το 2011, όταν ανατράπηκε ο πρωθυπουργός Σίλβιο Μπερλουσκόνι και τον αντικατέστησαν με έναν άλλο τεχνοκράτη (πρώην Επίτροπο της ΕΕ). Ο τελευταίος, στη συνέχεια, εφάρμοσε μια δραστική και αυτοκαταστροφική πολιτική λιτότητας, καθ’ υπόδειξη του γερμανικού υπουργείου Οικονομικών.
Αυτό το επεισόδιο είναι αποκαλυπτικό. Γνωρίζουμε από ένα αποκαλυπτικό βιβλίο τι πραγματικά συνέβη όταν ο Μπερλουσκόνι άρχισε να μιλά για την έξοδο από το ευρώ (Bini-Smaghi). Ένας πρώην διοικητής της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας μου είπε πως συμβαίνουν τέτοιου είδους “τιμωρίες”: «Απειλούν τις μη πειθήνιες κυβερνήσεις με οικονομική καταστροφή. Τερματίζουν τη αναχρηματοδότηση και απειλούν να τινάξουν στον αέρα το εθνικό τραπεζικό σύστημα. Δημιουργούν μια κρίση αναχρηματοδότησης στην αγορά ομολόγων. Αυτό συνέβη στην Ιταλία το 2011».
Μια παραλλαγή αυτού έγινε στην Ελλάδα το 2015, όταν η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα αύξησε την πίεση εναντίον της ανυπάκουης κυβέρνησης του ΣΥΡΙΖΑ, βάζοντας τέλος στη ρευστότητα στις ιδιωτικές τράπεζες, πράξη παράνομη καθώς δεν είχαν κάνει κάτι κακό. Στη συνέχεια τα μηχανήματα ανάληψης στις τράπεζες ξέμειναν από χρήμα, αναγκάζοντας έτσι τον Τσίπρα να συνθηκολογήσει.
Ποτέ δεν υπήρξε ένας σωστός τρόπος να μαθευτεί το πως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα μπορεί να γράφει επιστολές στους Ιταλούς και τους Ισπανούς ηγέτες, που να περιέχουν διαταγές για λεπτομερείς αλλαγές στο εργατικό και κοινωνικό δίκαιο καθώς και στη δημοσιονομική πολιτική ακόμα και στο ισπανικό Σύνταγμα, κρατώντας στο κεφάλι των κυβερνήσεων το “περίστροφο” της αγοράς ομολόγων. Δεν γνωρίζουμε ποιος ήταν υπεύθυνος για οτιδήποτε, επειδή η εξουσία βρίσκεται στα χέρια των ελίτ ανάμεσα στο Βερολίνο, τη Φρανκφούρτη, τις Βρυξέλλες και το Παρίσι. Αυτές οι μέθοδοι αποπνέουν μια νομισματική δικτατορία.
Τα ελεγχόμενα από ΕΕ ΜΜΕ σιωπούν
Ποτέ δεν υπήρξε ένας ψίθυρος διαμαρτυρίας από την Die Zeit ή την Deutsche Welle την εποχή εκείνη. Ο «ιεραποστολικός» Τύπος στις Βρυξέλλες είναι πάντα συνένοχος. Όταν ένας ένας Γερμανός δημοσιογράφος του Focus -που ερευνούσε καταχρήσεις της ΕΕ- συνελήφθη με κατασκευασμένες κατηγορίες και κρατήθηκε όσο η αστυνομία έψαχνε τις σημειώσεις και τους υπολογιστές του, καίγοντας μάλιστα όλες του τις ερευνητικές πηγές, κανένας δημοσιογράφος στις Βρυξέλλες δεν τον υπερασπίστηκε.
Όταν ο επικεφαλής λογιστής της Κομισιόν αποκάλυψε καταχρήσεις στα εσωτερικά οικονομικά της ΕΕ, το τμήμα Μέσων σιώπησε. Είναι ένα περίεργο “φυλετικό” αντανακλαστικό. Πείτε το όπως θέλετε, αλλά αυτό εμείς στη Βρετανία δεν το θεωρούμε ελευθερία του Τύπου. Τελικά, η λογική της νομισματικής ένωσης είναι ασυμβίβαστη με τη δημοκρατική αυτοδιακυβέρνηση. Μπορεί να γίνει [δημοκρατική] με το πέρασμα του χρόνου μόνο με τη μετάβαση στη δημοσιονομική ένωση, δίνοντας στις Βρυξέλλες τον έλεγχο της φορολογίας, των δαπανών και των βασικών οικονομικών πολιτικών των εθνικών κρατών.
Ο καθηγητής Otmar Issing -ο διαψευσθείς ιδρυτής της Ευρωζώνης- λέει ότι η φορολογική ένωση πρέπει να αφαιρέσει τις δημοσιονομικές αρμοδιότητες της γερμανικής βουλής και των φιλικών σε αυτήν κοινοβουλίων. [Μια τέτοια ενέργεια] πηγαίνει στην ουσία του τι σημαίνει πραγματικά δημοκρατία, όπως υποστηρίζει ο ίδιος, αλλά ο Otmar Issing ξεχνά τα διδάγματα του αγγλικού εμφυλίου πολέμου και της αμερικανικής επανάστασης.
Αλλάζοντας την “δυσάρεστη” ψήφο
Για μένα, αυτό που ξεπέρασε τα όρια ήταν όταν η ΕΕ κινήθηκε λαθραία μέσω της Συνθήκης της Λισσαβόνας, κομμένη και ραμμένη στα μέτρα των Σαρκοζί και Μέρκελ, αφού το προηγούμενο κείμενο είχε ήδη απορριφθεί από τους ψηφοφόρους της Γαλλίας και των Κάτω Χωρών μέσω δημοψηφίσματος. Είναι διαφορετικό πράγμα να προωθείς το Ευρωπαϊκό Σχέδιο με μυστικότητα και τη μέθοδο Monnet, και άλλο να αντικαθιστάς το αποτέλεσμα ενός δημοψηφίσματος.
Και η Λισσαβόνα έχει σημασία. Επέκτεινε την αρμοδιότητα του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου για όλους τους τομείς του δικαίου της Ένωσης για πρώτη φορά (όχι μόνο το κοινοτικό δίκαιο) και αναμφίβολα για όλα. Μόνο η Ιρλανδία πραγματοποίησε δημοψήφισμα για τη Λισσαβόνα και όταν ο λαός της Ιρλανδίας ψήφισε ΟΧΙ, αναγκάστηκε [από την ΕΕ] να ψηφίσει ξανά, ακριβώς όπως είχε εξαναγκαστεί να ψηφίσει εκ νέου όταν απέρριψε τη Συνθήκη της Νίκαιας.
Αυτή είναι η μέθοδος της ΕΕ. Όλες οι ψήφοι που πηγαίνουν προς την κατεύθυνση που θέλει η ΕΕ είναι νίκη, “Κοινοτικό Κεκτημένο για πάντα”! Εκείνες οι ψήφοι όμως που αντιτίθενται πρέπει να αλλοιωθούν, να αναδιαμορφωθούν και να αναδιατυπωθούν μέχρι να προχωρήσουν στον σωστό δρόμο …μέχρι το Brexit, το δημοψήφισμα με το οποίο πρέπει να λογαριαστεί η ΕΕ.
Τα τελευταία τρία χρόνια ήταν βρώμικα για τη βρετανική δημοκρατία, αλλά ήταν επίσης μεθυστικά ζωντανά. Οι αγώνες διεξήχθησαν μέσω του Κοινοβουλίου, των δικαστηρίων, του Τύπου και στους δρόμους με παθιασμένη αλλά ειρηνική διαδήλωση πολιτών. Δεν υπήρξε τίποτα σαν τα Κίτρινα Γιλέκα. Και ας ελπίσουμε ότι η κίνηση του Μπόρις Τζόνσον δεν θα εξανεμιστεί. Εν ολίγοις, η βρετανική δημοκρατία είναι σχετικά υγιής.
Η Die Zeit θα πρέπει να αποδεσμευτεί από τις ευρω-κιτς μεθόδους συσκότισης της πραγματικότητας και να κοιτάξει πιο προσεκτικά τα ανώτερα κλιμάκια στην ευρωπαϊκή διακυβέρνηση: τα αντανακλαστικά και τις μεθόδους επιβολής του νόμου, την προσκόλλησή στην ανεξέλεγκτη εξουσία, τον ελεγχόμενο Τύπο και την αυταρχική λογική της νομισματικής ένωσης. Εκεί πεθαίνει η δημοκρατία. Είναι ήδη μισοπεθαμένοι.
