Πωλ Κρούγκμαν: Για τρεις λόγους πρέπει να μας ανησυχεί ο κορονοϊός
26/02/2020
Γράφει ο Πωλ Κρούγκμαν –
Μτφρ. Βαγγέλης Γεωργίου
Και κάπως έτσι ήρθε το τέλος του κόσμου… και κάπως έτσι ήρθε το τέλος του κόσμου. Όχι με μια έκρηξη αλλά με έναν ιό. Εντάξει, δεν είναι και τόσο άσχημα – ή τουλάχιστον δεν νομίζω ότι είναι. Ο κορονοϊός δεν είναι η πανούκλα του Μεσαίωνα. Μέχρι στιγμής δεν υπάρχει λόγος να πιστεύουμε ότι θα είναι το ίδιο θανατηφόρος όσο η επιδημία της γρίπης που σάρωσε τον κόσμο το 1918-1919 σκοτώνοντας 50 εκατομμύρια ανθρώπους.
Εν τούτοις, έχουμε χάσει ξεκάθαρα κάθε ευκαιρία που είχαμε για να περιορίσουμε την εξάπλωση της νόσου. Και αυτό θα κοστίσει. Για κάποιους λόγους, οι αγορές, οι οποίες είχαν ξεχαστεί για εβδομάδες, αποφάσισαν να πανικοβληθούν στις 24 Φεβρουαρίου. Δεν ξέρω γιατί πήρε τόσο καιρό, αλλά υπάρχουν τρεις σοβαροί λόγοι για να ανησυχούμε πολύ για τις οικονομικές επιπτώσεις από αυτό που δεν είναι ακόμη επισήμως πανδημία, αλλά προφανώς προς τα εκεί πάει.
Πρώτον, έχουμε μια πολύ αλληλεξαρτώμενη παγκόσμια οικονομία και η Κίνα –που εξακολουθεί να είναι το επίκεντρο της πανδημίας, αν και αυτή επεκτείνεται πλέον παγκοσμίως– διαδραματίζει πολύ σημαντικό ρόλο στην παγκόσμια παραγωγή. Την τελευταία φορά που είδαμε ένα παρόμοιο γεγονός –το ξέσπασμα SARS του 2002-2003– η Κίνα αντιπροσώπευε περίπου το 7% της παγκόσμιας παραγωγής. Τώρα είναι περισσότερο από το 1/4, και πολλά προϊόντα σε όλον τον κόσμο βασίζονται σε κινεζικά εξαρτήματα.
Και δεν μιλάω μόνο για τα iPhone και όλα αυτά. Η Κίνα αποδεικνύεται ότι προμηθεύει μερικές από τις βασικές πρώτες ύλες που χρησιμοποιούνται στα σύγχρονα φαρμακευτικά προϊόντα. Αυτός ο ιός δεν θα διαταράξει μόνο το παγκόσμιο εμπόριο, αλλά και την αντιμετώπιση της κατάστασης από ιατρικής απόψεως.
Οι Γερμανοί τον χαβά τους
Δεύτερον, η παγκόσμια οικονομία δεν είναι έτοιμη να διαχειριστεί ένα σοκ τέτοιας έκτασης. Η ανεργία μπορεί να είναι χαμηλή –ειδικά στις ΗΠΑ- αλλά ακόμη και στην Ευρώπη είναι χαμηλή σύμφωνα με τα ιστορικά πρότυπα. Αλλά καταφέραμε να πλησιάσουμε την πλήρη απασχόληση χάρη στα εξαιρετικά χαμηλά επιτόκια, πράγμα που σημαίνει ότι υπάρχει πολύ λίγο περιθώριο για περικοπή των επιτοκίων εάν κάτι πάει στραβά. Και ο κοροναϊός είναι κάτι τέτοιο.
Είναι αλήθεια ότι θα μπορούσαμε να ανταποκριθούμε με δημοσιονομικά κίνητρα, όπως με δημόσιες δαπάνες και άλλα μέτρα για τη στήριξη της ζήτησης. Στην πραγματικότητα, αυτό κάνουν οι Κινέζοι. Αλλά η Δύση φαίνεται παράλυτη από την ιδεολογία. Στις ΗΠΑ, οι Ρεπουμπλικανοί φαίνονται ανίκανοι να καταλήξουν σε οποιαδήποτε πρόταση που δεν περιλαμβάνει φορολογικές περικοπές για τους πλούσιους. Στην Ευρώπη, οι Γερμανοί εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν τα οικονομικά ως κλάδο της ηθικής φιλοσοφίας: Η αποταμίευση για αυτούς είναι τόσο ενάρετη που κανείς δεν μπορεί να τους πείσει ότι μερικές φορές πρέπει να ξοδεύσεις.
Τέλος, η κυβέρνηση Τραμπ δείχνει τόσο θλιβερά απροετοίμαστη για να αντιμετωπίσει μια κρίση δημόσιας υγείας. Ο πρόεδρος Ομπάμα δημιούργησε ειδική θέση για να αντιμετωπίσει τον φονικό ιό έμπολα. Ο Τραμπ κατάργησε αυτόν τον θεσμό μειώνοντας σημαντικά τη χρηματοδότηση των Κέντρων Ελέγχου Ασθενειών, επειδή δεν θεωρούσε ότι οι πανδημίες αποτελούν σημαντική απειλή για την εθνική ασφάλεια. Έτσι ποιος θα αναλάβει την ευθύνη αν τα πράγματα γίνουν πραγματικά τρομακτικά; Ο Τζάρεντ Κουσνέρ;
Υπάρχουν δύο ενδείξεις της σοβαρότητας με την οποία η σημερινή κυβέρνηση Τραμπ αντιμετωπίζει τους κινδύνους: Ο Rush Limbaugh, που πρόσφατα τιμήθηκε με το Προεδρικό Μετάλλιο της Ελευθερίας, απορρίπτει τον κοροναϊό ως ένα κοινό κρυολόγημα, το οποίο “εργαλειοποιείται” εναντίον του Τραμπ. Και ο Larry Kudlow, ο κορυφαίος οικονομολόγος της κυβέρνησης, ανταποκρίθηκε στους φόβους της αγοράς … προτρέποντας τους Αμερικανούς να αγοράσουν μετοχές. Εξακολουθούμε να μην γνωρίζουμε πόσο μεγάλος θα είναι ο ιός αυτός. Υπάρχουν όμως σοβαροί λόγοι να φοβόμαστε πολύ.
