Πως ο Ερντογάν ξεκλήρισε την πολεμική του αεροπορία

Γράφει ο Michael Peck –

Οι πιλότοι μαχητικών αεροσκαφών δεν είναι φθηνοί. Η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ εκτιμά ότι η εκπαίδευση ενός νέου πιλότου ώστε να πετάξει ένα αεροπλάνο, όπως το F-35, κοστίζει 11 εκατ. δολάρια. Και σε αυτό δεν υπολογίζεται η ανεκτίμητη εμπειρία ενός βετεράνου πιλότου που μετράει πολλές ώρες πτήσεις. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο η Πολεμική Αεροπορία των ΗΠΑ είναι διατεθειμένη να προσφέρει μισό εκατομμύρια δολάρια μπόνους για τη διατήρηση πεπειραμένων πιλότων μαχητικών.

Έτσι, ένα κράτος που ρίχνει τους πιλότους του στη φυλακή δεν σπαταλάει απλά χρήματα, αλλά και έναν εξαιρετικά πολύτιμο πόρο. Ωστόσο, στο όνομα της πολιτικής, η κυβέρνηση της Τουρκίας έχει κάνει τέτοιες εκκαθαρίσεις στην αεροπορία ώστε μετά βίας να μπορεί να αξιοποιήσει τα F-16 της.

Το πρόβλημα ξεκίνησε στις 15 Ιουλίου 2016, όταν μέλη του στρατού “φέρονται” να αποπειράθηκαν να ανατρέψουν πραξικοπηματικά την ισλαμική κυβέρνηση του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν. Υπάρχει λόγος που χρησιμοποιείται η λέξη “φέρεται”. Παρά το γεγονός ότι οι αξιωματικοί ήταν υπέρμαχοι της ανατροπής των κυβερνήσεων (τέσσερα επιτυχημένα πραξικοπήματα πραγματοποιήθηκαν μεταξύ 1960 και 1997), η απόπειρα του 2016 ήταν γελοία.

Οι στρατιώτες επιχείρησαν να απομονώσουν την Κωνσταντινούπολη, δημιουργώντας οδοφράγματα στη Γέφυρα του Βοσπόρου – μπλοκάροντας απλώς τις λωρίδες προς τη μία κατεύθυνση. Το βίντεο παρακάτω έδειξε στρατιώτες με Leopard να παραδίδονται σε αστυνομικούς και αμάχους. Καθώς ο Ερντογάν πετούσε πίσω στην Κωνσταντινούπολη από διακοπές, δύο μαχητικά F-16 είχαν ορατότητα με το προεδρικό αεροσκάφος αλλά απέτυχαν να το καταρρίψουν.

Και ο θαυμαστός τουρκικός στρατός υποτίθεται ότι ήταν το νότιο προπύργιο του ΝΑΤΟ εναντίον της ΕΣΣΔ κατά τον Ψυχρό Πόλεμο; Αν ναι, είναι περίεργο το γεγονός ότι το Κρεμλίνο δεν κατέλαβε ποτέ τον Βόσπορο.

Όλα αυτά δίνουν τροφή στου σκεπτικιστές να αναρωτιούνται εάν το πραξικόπημα ήταν στην πραγματικότητα μια στημένη επιχείρηση από την τουρκική κυβέρνηση, με στόχο να παράσχει (ή να προκαλέσει) μια δικαιολογία για να παύσει τους Τούρκους στρατηγούς που υποστηρίζουν το κοσμικό κράτος και τους κρυμμένους οπαδούς του εξόριστου κληρικού Φετουλάχ Γκιουλέν. Είτε έτσι είτε αλλιώς, το πραξικόπημα ξεφούσκωσε σε λιγότερο από μία ώρα, και τότε η κυβέρνηση Ερντογάν πήρε την εκδίκηση της.

Πολλοί ανώτεροι αξιωματούχοι και αξιωματικοί διώχτηκα. Περισσότεροι από 300 πιλότοι F-16 παύθηκαν. Αυτό αποδυνάμωσε τον στρατό ως πολιτική απειλή και ενίσχυσε την ολοένα και πιο αυταρχική κυριαρχία του Ερντογάν και του νεο-οθωμανικού Κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, το οποίο έχει φυλακίσει πολλούς δημοσιογράφους. Ωστόσο, άφησε ένα ανοιχτό ερώτημα: ποιος θα μείνει για να πετάξει τα αεριωθούμενα της Τουρκίας;

Λύσεις στο εξωτερικό

Με τον πόλεμο να εξαπλώνεται στη Συρία και τις τουρκικές δυνάμεις να αρπάζουν τμήματα της βόρειας Συρίας, ο στρατός της Τουρκίας είναι αγκιστρωμένος. Ανάμεσα στους πιλότους που εκδιώχθηκαν ήταν και εκείνος που κατέρριψε το ρωσικό αεροπλάνο στη Συρία. Δεν φαίνεται να είναι η κατάλληλη στιγμή για να αποδεκατιστεί το σώμα των πιλότων.

Η τουρκική κυβέρνηση αναζητεί λύσεις στο εξωτερικό για να καλύψει το κενό. Ωστόσο, η Ουάσινγκτον έχει απορρίψει το αίτημα για την αποστολή εκπαιδευτών πτήσης, παρόλο που οι πιλότοι της Τουρκίας λαμβάνουν βασική εκπαίδευση στις ΗΠΑ. Η Τουρκία έχει επίσης ζητήσει βοήθεια από το Πακιστάν -το οποίο διαθέτει επίσης F-16- αν και η εκπαίδευση πιλότων θα μπορούσε να παραβιάσει τους κανόνες εξαγωγής όπλων των ΗΠΑ.

Σύμφωνα με έκθεση του Atlantic Council, σε μια απόπειρα απελπισίας, “η τουρκική κυβέρνηση εξέδωσε διάταγμα που απειλεί τους 330 πρώην πιλότους με την ανάκληση της άδειας τους να πετάνε πολιτικά αεροπλάνα, εκτός εάν επιστρέψουν στο καθήκον της Πολεμικής Αεροπορίας για τέσσερα χρόνια”.

“Δεν είναι σαφές πώς η απόφαση για υποχρεωτική επιστροφή στην υπηρεσία θα επηρεάσει το ηθικό της μονάδας“, πρόσθεσε η έκθεση. Τώρα, μπαίνει στο παιχνίδι και η Ρωσία – ένας παραδοσιακός εχθρός της Τουρκίας εδώ και αιώνες, και της οποίας καταρρίφθηκε ένα τζετ από Τούρκους πάνω από τη Συρία. Ωστόσο, η Τουρκία επιδιώκει να αγοράσει τους αντιαεροπορικούς πυραύλους μεγάλης εμβέλειας S-400 από τη Ρωσία, επιδεινώνοντας τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις που είναι ήδη τεταμένες λόγω Συρίας.

Η Τουρκία έχει επίσης υπογράψει συμφωνία με τον γαλλο-ιταλικό κατασκευαστή πυραύλων Eurosam για την ανάπτυξη ενός αντιπυραυλικού συστήματος μεγάλης εμβέλειας. Και γιατί η Τουρκία ξαφνικά ενδιαφέρεται τόσο για πυραύλους αέρους-επιφανείας; “Μετά την 15η Ιουλίου, με τις επιχειρήσεις εναντίον των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων, σημειώθηκε μείωση στον αριθμό των πιλότων F-16, δημιουργώντας την ανάγκη για ανάπτυξη της αεροπορικής άμυνας μας“, δήλωσε ο Τούρκος αναλυτής Verda Ozer. “Αυτός είναι ο λόγος για την αγορά του S-400.”

Αλλά ακόμη και το S-400 δεν θα λύσει εντελώς το ζήτημα της αεράμυνας της Τουρκίας. “Δεδομένου ότι το ρωσικό σύστημα S-400 δεν μπορεί να ενσωματωθεί στις υποδομές του NATO, δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την προστασία από την πυραυλική άμυνα“, σημειώνει ο Ozer. Ως εκ τούτου, η Τουρκία χρειάζεται δύο συστήματα: το S-400 για να καταρρίψει εχθρικά αεροσκάφη και ένα όπλο Eurosam για την αναχαίτιση βαλλιστικών πυραύλων.