“Πουλάει” την Κύπρο και στην ηλεκτρική ενέργεια η Αθήνα – Γιατί άραγε;
08/10/2019
Γράφει ο Πέτρος Θεοχαρίδης –
Στην Αθήνα βρίσκονται σε μια απέλπιδα προσπάθεια να διασώσουν την ηλεκτρική διασύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Κρήτης – Αττικής και την εξαιρετικά σημαντική άρση της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, βρίσκονται ο γενικός διευθυντής του υπουργείου Ενέργειας, η ηγεσία της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου και η ηγεσία του φορέα Euroasia Interconnector.
Για την Κύπρο, η στάση της Ελλάδας -που ακυρώνει το υποθαλάσσιο καλώδιο- είναι καταδικαστική σε σχέση με την άρση της ηλεκτρικής απομόνωσης του νησιού, αφού η μη στήριξη του από μια από τις εμπλεκόμενες χώρες (στην περίπτωση της Ελλάδας), σημαίνει ότι δεν θα συνεχίσει να θεωρείται ως έργο κοινού ενδιαφέροντος από τις Βρυξέλλες και εκπίπτει των όρων για σημαντική οικονομική, τεχνική και πολιτική υποστήριξη του καλωδίου.
Η τελευταία μέρα για τη δήλωση στήριξης από τις εμπλεκόμενες χώρες ήταν η Παρασκευή και η απόφαση της Ελλάδας, που λαμβάνεται σε επίπεδο Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη και υπουργού Ενέργειας Κωστή Χατζηδάκη, ήταν αρνητική, παρά την έντονη παραίνεση και των Βρυξελλών. Σε μια προσπάθεια να μην καταρρεύσει το σχέδιο για τον Euroasia Interconnector που μεταξύ άλλων, θα συνδέσει ηλεκτρικά την τελευταία απομονωμένη χώρα της ΕΕ, δηλαδή την Κύπρο, Ελλάδα και Βρυξέλλες συμφώνησαν σε παράταση μερικών ημερών και τελικά η οριστική απόφαση της Ελλάδας θα δοθεί σήμερα.
Γι’ αυτό το λόγο η κυπριακή κυβέρνηση έχει αποστείλει στην Αθήνα τον γενικό διευθυντή του υπουργείου (προηγουμένως ήταν εκεί για το λόγο αυτό και ο υπουργός Ενέργειας), εκπρόσωπους της ΡΑΕΚ και άλλους παράγοντες.
Η άρνηση της Ελλάδας να υποστηρίξει τον διευρωπαϊκό αγωγό Euroasia Interconnector και επιμονή στην κατασκευή «εθνικού» αγωγού που θα συνδέσει την Κρήτη με την Αττική ως ξεχωριστό έργο, είναι βέβαιο ότι θα οδηγήσει και σε επιτάχυνση του ηλεκτρικού αγωγού Άκκουγιου (Τουρκία) με την Κλεπίνη στην κατεχόμενη Κερύνεια, με καταλυτική αύξηση της τουρκικής επιρροής στα ενεργειακά όλου του νησιού, αφού τα δίκτυα ελεύθερων και κατεχόμενων περιοχών είναι πλήρως και συνεχώς συνδεδεμένα ως ένα σύστημα.
Ωστόσο, την πιο έντονη δυσαρέσκεια για τη μέχρι και τώρα στάση της Ελλάδας -ενώ συνεχίζονται τα τελευταία 24ωρα πολύωρες και σε κάποιο στάδιο και ολονύχτιες διαπραγματεύσεις με εκπροσώπους Κύπρου και ΕΕ- εκφράζουν οι Βρυξέλλες τόσο μέσω του επιτρόπου Ενέργειας, Μιγκέλ Αριάς Κανιέτε, όσο και μέσω της γενικής διεύθυνσης Ενέργειας (DG Energy) της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.
Η Αθήνα απορρίπτει τις κυπριακές εισηγήσεις
Να σημειωθεί ότι η Ελλάδα απέρριψε κατηγορηματικά την εισήγηση της ΕΕ και της Κύπρου όπως οι συναντήσεις αυτές γίνουν στις Βρυξέλλες, γι’ αυτό και γίνονται στην Αθήνα.
Οι Βρυξέλλες έχουν τονίσει κατηγορηματικά προς την κυβέρνηση της Ελλάδας, ότι δεν πρέπει να περιμένουν καμία βοήθεια από την ΕΕ αν η σύνδεση Κρήτης – Αττικής γίνει ως εθνικό έργο και όχι ως τμήμα του EuroAsia Interconnector, κάτι που σημαίνει ότι οι καταναλωτές στην Ελλάδα θα επωμιστούν μέσω των λογαριασμών ηλεκτρισμού, πολύ πιο ψηλό κόστος. Η συγχρηματοδότηση από ΕΕ για το εν λόγω τμήμα του αγωγού υπολογίζεται σε €350 έως €375 εκατ.
Επίσης, οι Βρυξέλλες, έχουν τονίσει έντονα προς την ελληνική πλευρά ότι δεν έχει ξανασυμβεί στο θεσμό των έργων κοινού ενδιαφέροντος (PCI) μια χώρα, δηλαδή η Ελλάδα, να αρνείται την ενεργειακή διασύνδεση σε μια άλλη χώρα, την Κύπρο, ενώ το ζήτημα είναι ακόμα πιο έντονο επειδή είναι η τελευταία μη συνδεδεμένη ηλεκτρικά με το ευρωπαϊκό δίκτυο χώρα της ΕΕ.
Η Ελλάδα αρχικά στήριξε έντονα τον EuroAsia Interconnector και έγιναν και οι συμφωνίες διαμοιρασμού. Αργότερα, ωστόσο, ιδιαίτερα μετά την προκήρυξη των διαγωνισμών, που προκρίνουν τον ηλεκτρικό αγωγό ως ευρωπαϊκών προδιαγραφών και τεχνολογίας, η Ελλάδα άλλαξε θέση, προωθώντας ως αυτόνομο έργο το τμήμα Κρήτης – Αττικής, με τους σχετικούς διαγωνισμούς να προκρίνουν κυρίως Κινέζους κατασκευαστές.
Επίσης, συμφέροντα που συνδέονται με νέες μεγάλες μονάδες παραγωγής ηλεκτρισμού στην Ελλάδα αντέδρασαν στο παρασκήνιο, αφού η ηλεκτρική διασύνδεση δημιουργούσε συνθήκες για πιο χαμηλές τιμές ηλεκτρισμού και πιο έντονο ανταγωνισμό.
Άρνηση συνεργασίας παρά τις υποχωρήσεις
Τόσο η Κομισιόν, όσο και η κυπριακή πλευρά, δυσφορούν ιδιαίτερα και από το γεγονός ότι, ενώ στις διαπραγματεύσεις των τελευταίων ημερών ο φορέας υλοποίησης του EuroAsia Interconector σε μια προσπάθεια να μη χαθεί η ευκαιρία άρσης της ενεργειακής απομόνωσης της Κύπρου, είχε αποδεχτεί υπό όρους να προχωρήσει το τμήμα Κρήτη – Αττική όπως σχεδιάστηκε από την εταιρεία του ΑΔΜΗΕ (στην Ελλάδα ονομάζεται καλώδιο «Αριάδνη»).
Αυτή η πρόταση θα διατηρήσει και την πορεία των δύο έργων και δεν θα φέρει καθυστερήσεις με νέους διαγωνισμούς κ.λπ. ούτε σε σχέση με τα τμήματα Ισραήλ – Κύπρου και Κύπρου – Κρήτης, ούτε στο τμήμα Κρήτης – Αττικής. Σε αυτή την περίπτωση θα απαιτηθεί ενδιάμεσος επιπλέον εξοπλισμός που θα κάνει συμβατά τα δύο συστήματα.
Το ζήτημα αναμένεται να ξεκαθαρίσει σήμερα, ωστόσο οι εκπρόσωποι της κυπριακής πλευράς με τους οποίους επικοινώνησε ο «Φ» δεν φαίνονται αισιόδοξοι, αλλά εκφράζουν την αγωνία τους για τις επιπτώσεις στην Κύπρο, σε περίπτωση αποτυχίας των τελευταίων διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα.
Επίσης, η αγωνία της κυπριακής κυβέρνησης αυξάνεται και από το γεγονός ότι το μποϊκοτάζ του EuroAsia Interconnector, έρχεται κυριολεκτικά στη χειρότερη δυνατή στιγμή για την ασφάλεια της Κύπρου, λόγω των άμεσων απειλών και ενεργειών της Τουρκίας στην κυπριακή ΑΟΖ. Επίσης, στερεί και τις γεωπολιτικές συνέργειες που θα προέκυπταν από την ηλεκτρική σύνδεση Ισραήλ – Κύπρου – Ελλάδας. Να σημειωθεί ότι δυσφορία επικρατεί και στο Ισραήλ, του οποίου το ενεργειακό σύστημα είναι επίσης ουσιαστικά απομονωμένο λόγω των σχέσεων με τις γειτονικές χώρες. Μεταξύ άλλων, ισραηλινή εταιρεία, προώθησε ήδη επενδύσεις (π.χ. αιολικό πάρκο με επένδυση €40 εκατ. στα υψώματα Γκολάν) με σκοπό τη διοχέτευση του ηλεκτρισμού που δεν θα χρειάζεται στο Ισραήλ στην Ευρώπη, μέσω Κύπρου και Ελλάδας.
