Το στυλ Τραμπ δεν πτοεί τις δυνάμεις της Ευρασίας
16/05/2019
Οι κινήσεις του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών Μάικλ Πομπέο έχουν γίνει το τελευταίο διάστημα εξίσου απρόβλεπτες με αυτές του πολιτικού του προϊσταμένου του, Ντόναλντ Τραμπ. Την προηγούμενη εβδομάδα, ευρισκόμενος σε ευρωπαϊκή περιοδεία ο επικεφαλής του Στέιτ Ντιπάρτμεντ ακύρωσε αιφνιδιαστικά την προγραμματισμένη μετάβασή του από τη Φινλανδία (όπου και η συνεδρίαση του Αρκτικού Συμβουλίου) στη Γερμανία, προκειμένου να πραγματοποιήσει σύντομη εμφάνιση-έκπληξη στο Ιράκ, ώστε να αναδείξει την “ιρανική απειλή”. Κατόπιν, συνέχισε κατά το πρόγραμμα με την επίσκεψή του στο Λονδίνο, αλλά ακύρωσε τον επόμενο σταθμό της περιοδείας του στη Γροιλανδία.
Σήμερα Τρίτη ο Μάικλ Πομπέο βρίσκεται στο Σότσι, αγαπημένο θέρετρο του Βλαντίμιρ Πούτιν στη Μαύρη Θάλασσα, για μια συζήτηση εφ’ όλης της ύλης με τον ομόλογό του Σεργκέι Λαβρόφ και τον ίδιο τον Ρώσο πρόεδρο. Όμως και εδώ υπήρξαν απρόοπτα, καθώς η προβλεπόμενη αρχική μετάβαση του Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών στο ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών στη Μόσχα ακυρώθηκε, χάριν μιας εκτός προγράμματος “απόδρασης” στις Βρυξέλλες, πάλι με αντικείμενο την ανάδειξη της ιρανικής απειλής.
Όλα αυτά έχουν ούτως ή άλλως μεγάλο ενδιαφέρον, αν αναλογισθεί κανείς ότι το ραντεβού στο Σότσι πραγματοποιείται με αμερικανική πρωτοβουλία – λίγες μόνο ημέρες μετά την συνάντηση Πομπέο-Λαβρόφ στο περιθώριο της συνεδρίασης του Αρκτικού Συμβουλίου, αλλά και την τηλεφωνική επικοινωνία των δύο υπουργών στις 3 Μαΐου.
Έχουν δε ακόμη μεγαλύτερο ενδιαφέρον αν αναλογισθεί κανείς ότι μόλις χθες βρέθηκε στο Σότσι ο Κινέζος υπουργός Εξωτερικών Ουάνγκ Γι – σε μια συμβολική εικονογράφηση του γεγονότος ότι η Ουάσιγκτον δεν δύναται να προκαταλάβει ή να διαταράξει τα όσα συμφωνούνται σε ρωσοκινεζικό επίπεδο.
Ήταν άλλωστε από το ρωσικό θέρετρο όπου ο επικεφαλής της κινεζικής διπλωματίας διαμήνυσε ότι η χώρα του δεν ενδιαφέρεται να συμμετάσχει στις τριμερείς συνομιλίες ΗΠΑ-Κίνας-Ρωσίας τις οποίες προτείνει ο Ντόναλντ Τραμπ με αντικείμενο τη δημιουργία ενός νέου πλαισίου ελέγχου των εξοπλισμών που “να αποτυπώνει τη σημερινή πραγματικότητα”. Ως έχουσα το μικρότερο πυρηνικό οπλοστάσιο εκ των τριών, η Κίνα δεν έχει λόγους να διαπραγματευτεί τη μείωσή του – πόσω μάλλον σε συμφραζόμενα εμπορικού πολέμου.
Το ζήτημα της επαναδιαπραγμάτευσης του ελέγχου των εξοπλισμών (μετά και την απόφαση Τραμπ να αποσύρει τις ΗΠΑ από τη συνθήκη του 1987 για τα πυρηνικά μέσου βεληνεκούς) δεν είναι το μόνο που έφερε τον Πομπέο στο Σότσι. Η ατζέντα περιλαμβάνει επίσης την ουκρανική κρίση, τη Συρία, την κορεαετική χερσόνησο και τη Βενεζουέλα. Ως προς την τελευταία, η αμερικανική πλευρά επείγεται, μετά και την αποτυχία του στρατιωτικού κινήματος που ανακοίνωσε ο αυτοανακηρυχθείς πρόεδρος Χουάν Γουϊδό, να καταγράψει μία επιτυχία (χρήσιμη και για την εκλογική συμπεριφορά της Φλόριντα το 2020), αποφεύγοντας μιαν ευρύτερη άμεση εμπλοκή.
Ελπίζεται στην Ουάσιγκτον ότι η ρωσική πλευρά μπορεί εύκολα να εγκαταλείψει το καθεστώς Μαδούρο, με το οποίο δεν έχει βαθείς δεσμούς, αποσπώντας τα αντίστοιχα ανταλλάγματα λ.χ. στην Ουκρανία. Η αποκατάσταση του “δόγματος Μονρόε” για το Δυτικό Ημισφαίριο, στο οποίο τόσο συχνά αναφέρεται τελευταία ο σύμβουλος Εθνικής Ασφαλείας του Λευκού Οίκου Τζον Μπόλτον, προϋποθέτει μιαν αναγνώριση των δικαιωμάτων της Μόσχας σε ό,τι η ίδια αποκαλεί “εγγύς εξωτερικό”.
Το ότι αυτό το ζήτημα βρέθηκε να αποτελεί αντικείμενο ρωσο-αμερικανικών συνομιλιών αποτελεί χαρακτηριστικό παράδειγμα του πώς η μεν κυβέρνηση Τραμπ φορτώνει το “καλάθι” εις βάρος της, ο δε Πούτιν αναβαθμίζει τον ρόλο του με κινήσεις χαμηλού κόστους (λ.χ. την αποστολή ενός μικρού αριθμού στρατιωτικών συμβούλων στην Βενεζουέλα). Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο, ο Ρώσος πρόεδρος αναγορεύθηκε σε πρωταγωνιστή του κορεατικού ζητήματος, στο οποίο δεν έχει πραγματικά μεγάλη μόχλευση, με το να συναντήσει πρόσφατα τον Κιμ Γιονγκ Ουν στο Βλαδιβοστόκ.
Την ίδια ώρα ο Ντόναλντ Τραμπ επιμένει, μετά και την αποκλιμάκωση του Russiagate, στην προοπτική μιας ιδιαίτερης συνάντησης με τον Πούτιν στο περιθώριο της Συνόδου της G20 τον επόμενο μήνα, ενώ το Κρεμλίνο διαρκώς υπενθυμίζει ότι τίποτε δεν έχει προγραμματισθεί. Για τη Μόσχα, οι αδόμητες κατ’ ιδίαν συναντήσεις δεν έχουν πλέον νόημα, όταν το θεμέλιο των ρωσοαμερικανικών σχέσεων θέτουν οι κυρώσεις που ομόφωνα ενέκρινε το Κογκρέσο, απαγορεύοντας μάλιστα στον ένοικο του Λευκού Οίκου την ανάκλησή τους.
Μοιάζει σαν και οι τρεις πρωταγωνιστές της ευρασιατικής ολοκλήρωσης που τόσο αναστατώνει την Ουάσιγκτον (Κίνα, Ρωσία, Ιράν) να έχουν πλέον αφομοιώσει το διαπραγματευτικό στυλ Τραμπ και να αδιαφορούν για τις εκκλήσεις συνδιαλλαγής τις οποίες παρεμβάλλει στις συνήθεις απειλές του ο Αμερικανός πρόεδρος. Ακόμη και η πολιορκούμενη Ισλαμική Δημοκρατία έχει την πολυτέλεια να αρνείται να συνομιλήσει, μολονότι ο Τραμπ έφθασε να δηλώνει ότι οι Ιρανοί ηγέτες μπορούν να του τηλεφωνήσουν, εάν το επιθυμούν.
