Τον ιμπεριαλισμό κι αν ξεπλένεις το σαπούνι σου χαλάς – Έργα και ημέρες του Κόφι Ανάν

Στις 18 Αυγούστου το πρωί, η οικογένεια του Κόφι Ανάν, που νοσηλευόταν στη Βέρνη της Ελβετίας, ανακοίνωσε πως ο πρώην ΓΓ του ΟΗΕ, πέθανε γαλήνια στα 80 του χρόνια. Ήδη έχει ξεκινήσει ένας κύκλος διάφορων αποχαιρετιστήριων σχολίων και μηνυμάτων διεθνών προσωπικοτήτων, που δε θα ήταν υπερβολή να πούμε πως λιβανίζουν, κατά κάποιο τρόπο, τον μακαρίτη και την προσφορά του, το “πάθος του για την ειρήνη”, τον “διεθνισμό” -sic- του κοκ.

Τα περισσότερα ρεπορτάζ στέκονται στη μεσολάβησή του στο Ανατολικό Τιμόρ για την απομάκρυνση του στρατού της Ινδονησίας, στο ρόλο που έπαιξε για να αποχωρήσουν τα ισραηλινά στρατεύματα από το Νότιο Λίβανο, στις πρωτοβουλίες που πήρε για την καταπολέμηση του ιού του AIDS και στο Νόμπελ Ειρήνης, με το οποίο βραβεύτηκε το 2001. Το οποίο βασικά αποδεικνύει μάλλον το αντίθετο, σαν τεκμήριο ενοχής παρά αθωότητας, αν σκεφτεί κανείς τις προσωπικότητες που έχουν τιμηθεί με αυτό το βραβείο κατά καιρούς. Εξάλλου το 2001, ήταν η χρονιά της ιμπεριαλιστικής επέμβασης στο Αφγανιστάν, ενώ δεν άργησε να ξεκινήσει ένας νέος αιματηρός κύκλος το 2003 στο Ιράκ, που παρέκαμψε τον ΟΗΕ, καταδεικνύοντας τον καθαρά διακοσμητικό του ρόλο.

Επί ημερών του, ο ΟΗΕ δεν είχε την παραμικρή αντίδραση ενάντια στους ΝΑΤΟϊκούς σχεδιασμούς και τις αιματηρές επεμβάσεις των ΗΠΑ και των συμμάχων τους ανά την υφήλιο. Είναι επίσης χαρακτηριστικό πως όταν αποχώρησε από τη θέση του ΓΓ του ΟΗΕ, ο Ανάν έβγαλε έναν επικριτικό λόγο για τις ΗΠΑ, περισσότερο όμως για τα μάτια του κόσμου και για να διασκεδάσει τις αλγεινές εντυπώσεις που είχε αφήσει η θητεία του κι οι απροκάλυπτες ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, κατά τη διάρκειά της.

Δεν ήταν αυτό όμως το μοναδικό μελανό σημείο της θητείας του στον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών. Το φιλόδοξο και μεγαλόπνοο σχέδιο “Oil for Food” (Πετρέλαιο για Τρόφιμα) υπό την αιγίδα του, που αφορούσε “ανθρωπιστικές δράσεις” για τη σίτιση εκατομμυρίων Ιρακινών, έληξε το 2003 με κατηγορίες για διαφθορά και κακοδιαχείριση.

Σχέδιο Ανάν ή αλλιώς προτεκτοράτου

Στη χώρα μας έγινε ευρύτερα γνωστός από την προσπάθεια “επίλυσης” του Κυπριακού με το σχέδιο που πήρε το όνομά του, τέθηκε σε δημοψήφισμα και απορρίφθηκε με ευρύτατη πλειοψηφία από την ελληνοκυπριακή πλευρά, που ουσιαστικά προέβλεπε μια μορφή χαλαρής Ομοσπονδίας και μια κατ’ όνομα ενιαία κρατική οντότητα, όπου τα βασικά προβλήματα θα λύνονταν με τη συνταγματικά κατοχυρωμένη μεσολάβηση ξένων αξιωματούχων. Με άλλα λόγια, μια μορφή “προτεκτοράτου”, που εφάρμοζε την τακτική διαίρει και βασίλευε.

Παρόλα αυτά, πολλοί σκληροπυρηνικοί υπερσυντηρητικοί κύκλοι στις ΗΠΑ του άσκησαν κριτική από εντελώς διαφορετική σκοπιά, για υπερβολικά “μαλακή στάση” απέναντι στην Κούβα -που υπέφερε από το ιμπεριαλιστικό εμπάργκο- το Ιράν, ακόμα και το Σαντάμ, για τον οποίο ο Ανάν είχε πει: “είναι ένας άνθρωπος με τον οποίο μπορώ να δουλέψω”.

Στις αποτυχίες του, ακόμα και με κριτήρια από αστική σκοπιά, συμπεριλαμβάνονται επίσης η διαχείρισης της υπόθεσης της Σρεμπρένιτσα -ως διεθνής διαμεσολαβητής, πριν αναλάβει καθήκοντα ΓΓ στον ΟΗΕ- και της μαζικής γενοκτονίας στη Ρουάντα.

Ακόμα και μετά την απομάκρυνσή του από την ανώτατη θέση του ΟΗΕ, ο Κόφι Ανάν συνέχισε να δραστηριοποιείται διπλωματικά, πχ στην εμπόλεμη Συρία, ενώ εγκαινίασε το ομώνυμο ίδρυμα “Κόφι Ανάν”, δίνοντας περαιτέρω ώθηση στις κερδοφόρες δραστηριότητές του.

Μπορεί ο Κόφι Ανάν, που γεννήθηκε στο Κουμάσι (όνομα και πράγμα) της Γκάνα όταν αυτή ονομαζόταν ακόμα Χρυσή Ακτή, να πέρασε στην ιστορία ως ο πρώτος μαύρος πρόεδρος του ΟΗΕ, αλλά ο ιμπεριαλισμός δε γνωρίζει φυλές και χρώματα. Αντιθέτως στρατολογεί ορισμένους από τους πιο συνεπείς υπηρέτες του από μειονότητες και φτωχές χώρες, θεωρώντας πως του προσφέρουν καλύτερο άλλοθι “ευαισθησιών και δημοκρατικότητας” για να συνεχίσει τις “ευαγείς” δραστηριότητές του.