Η Γαλλία στον αστερισμό του “τετραπολισμού”

Κώστας Ράπτης

Δύο 24ωρα πριν από την διεξαγωγή του πρώτου γύρου των προεδρικών εκλογών, η Γαλλία αντιμετωπίζει μία συνθήκη δίχως προηγούμενο στα πολιτικά χρονικά της 5^ης Δημοκρατίας. Ο εν ενεργεία πρόεδρος αποχωρεί απαξιωμένος, αποφεύγοντας να διεκδικήσει την επανεκλογή του, οι παραδοσιακοί πολιτικοί σχηματισμοί εμφανίζονται αποδυναμωμένοι (έως απειλούμενοι με εξαφάνιση, στην περίπτωση των Σοσιαλιστών), το εκλογικό σώμα εμφανίζεται οργισμένο, αλλά και ταλαντευόμενο στις επιλογές του, ενώ η καθιερωμένη διπολική αντιπαράθεση έχει δώσει τη θέση της σε έναν ιδιόμορφο, πρωτόγνωρο “τετραπολισμό”.

Πρόκειται για ένα σχήμα ταιριαστό στη συγκυρία, καθώς φέρνει αντιμέτωπους δύο υποψήφιους με θέσεις οικονομικά φιλελεύθερες (Fillon, Macron) προς δύο υποψήφιους που προβάλλουν θέσεις ανάκτησης της εθνικής κυριαρχίας απέναντι στην παγκοσμιοποίηση (Le Pen, Melenchon). Ταυτόχρονα αντιπαραθέτει τους έχοντες συντηρητικές θέσεις σε ζητήματα κοινωνικά ή εθνικής ταυτότητας (Fillon, Le Pen) με όσους είναι δεκτικοί στην πολυμορφία (Μacron, Melenchon).

Σε άλλες συνθήκες, ο πρώτος γύρος δεν θα ήταν παρά η πρόβα για την ουσιαστική αναμέτρηση στον δεύτερο γύρο, η οποία είχε πάντοτε (πλην του “σοκ” του 2002, οπότε ο Jean Marie Le Pen απέκλεισε τον Lionel Jospin) την μορφή της αντιπαράθεσης κεντροαριστεράς-κεντροδεξιάς. Ωστόσο, φέτος, ανοίγεται μια πολύ μεγαλύτερη γκάμα πιθανοτήτων. Για την ακρίβεια, οι δημοσκοπήσεις εμφανίζουν ως πιθανότερο ζεύγος μονομάχων στον δεύτερο γύρο την Marine Le Pen του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου και τον ανεξάρτητο κεντρώο, μέχρι πρότινος υπουργό Οικονομίας, Emmanuel Macron.

Όμως και αυτή η βεβαιότητα ήρθε να σχετικοποιηθεί τις τελευταίες δύο εβδομάδες, καθώς οι δημοσκοπικές επιδόσεις των δύο προπορευόμενων υποψηφίων προσγειώθηκαν από τα επίπεδα του 27-28% προς αυτά του 22-23%, ενώ αντίθετα ο μεν υποψήφιος της κεντροδεξιάς Francois Fillon αποδείχθηκε περισσότερο ανθεκτικός απ’ όσο προέβλεπαν οι πολιτικές νεκρολογίες που συντάχθηκαν μετά την εμπλοκή του στο σκάνδαλο των οικογενειακών αργομισθιών, ο δε Jean-Luc Melenchon της ριζοσπαστικής Αριστεράς πραγματοποίησε μετεωρική άνοδο. Με άλλα λόγια, οι δύο διεκδικητές της τρίτης θέσης κινούνται στα επίπεδα του 18-19%, σε απόσταση μικρότερη των ορίων του στατιστικού λάθους από την πρόκριση στο δεύτερο γύρο. Συνολικά τέσσερις σχεδόν ισοδύναμοι υποψήφιοι διαγκωνίζονται σε μία περιοχή πέντε ποσοστιαίων μονάδων.

Αλλά και πολιτικά, εντυπωσιάζει το γεγονός ότι μόνος ο Fillon από όλη την τετράδα προέρχεται από παραδοσιακό πολιτικό σχηματισμό – γεγονός που εκτός των άλλων δίνει στις βουλευτικές εκλογές του Ιουνίου χαρακτήρα “τρίτου γύρου”, εφόσον λ.χ. σε περίπτωση εκλογής του Μacron, ο πρόεδρος θα χρειαστεί να στηριχθεί σε μία “δάνεια” πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση. Όσο για την Le Pen ή τον Melenchon, εκτός από την ανετοιμότητά τους να κατακτήσουν το κοινοβούλιο, τυχόν ανάδειξή τους στην προεδρία θα σημαδευτεί και από την εχθρότητα της κρατικής γραφειοκρατίας, ενώ η Γαλλία θα δέχεται από την πρώτη στιγμή το σφυροκόπημα των αγορών (και πιθανότατα θα δοκιμάζεται και από ταραχές στα προάστια, σε περίπτωση νίκης της προέδρου του Εθνικού Μετώπου).

Το σενάριο του ταυτόχρονου αποκλεισμού του Fillon και του Macron από τον δεύτερο γύρο, αντιμετωπίζεται ως εφιάλτης από το γαλλικό κατεστημένο, καθώς θα σημάνει ότι η προεδρία θα κριθεί σε μία μονομαχία Le Pen-Melenchon, άρα η τελική έκβαση θα έχει με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αντισυμβατικά χαρακτηριστικά, που θα αμφισβητούν, έστω και σε ρητορικό επίπεδο, την κεντρική και αξεπέραστη σημασία της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης για την γαλλική στρατηγική.

Η μέχρι τώρα ψυχραιμία των αγορών δείχνει ότι ένα τέτοιο σενάριο δεν θεωρείται πιθανό (άλλωστε μια πρόκριση του Melenchon στον δεύτερο γύρο θα ήταν ευκολότερο να επαληθευτεί εις βάρος της Le Pen, με αποκλεισμό της λόγω υποχώρησης της πρόσβασή της στην εργατική ψήφο). Ωστόσο, ακριβώς για αυτό τον λόγο, η “διόρθωση” των αγορών σε περίπτωση “ατυχήματος” θα είναι περισσότερο βίαιη.

Επιπλέον πηγή αβεβαιότητας προκαλεί το γεγονός ότι στη Γαλλία είθισται να υποεκπροσωπείται δημοσκοπικά η ψήφος των συνταξιούχων και των πιο συντηρητικών πολιτικά τμημάτων της κοινωνίας. Αυτό θα μπορούσε να σημαίνει ότι η τύχη του Fillon δεν έχει ακόμη κριθεί: πάντως, στον δεύτερο γύρο εμφανίζεται ικανός να νικήσει μόνο την Le Pen και όχι τον Macron ή τον Melenchon.

 

Η συνέχεια στο capital.gr