Αδειάζει σιγά σιγά η κλεψύδρα για το Κίεβο

Κι όμως, οι εξελίξεις σε αυτό το μέτωπο είναι συνεχείς. Η Ρωσία έχει ανακοινώσει τις προϋποθέσεις που θα οδηγούσαν σε κατάπαυση του πυρός. Η Ουκρανία δεν δείχνει διάθεση να αποδεχθεί ρωσικά τετελεσμένα, απολαμβάνοντας τη στήριξη βασικών δυτικών χωρών. Όχι πλέον με την ίδια ζέση και των ΗΠΑ που καλούν σε συμβιβασμό και μερική έστω «αναγνώριση νέων πραγματικοτήτων επί του εδάφους». Όμως, αυτή η ακαμψία και των δυο πλευρών, δεν προοιωνίζει κάτι θετικό στην κατεύθυνση της αποκλιμάκωσης. Ως αποτέλεσμα, ο πόλεμος συνεχίζεται.

Το πρόβλημα είναι ότι η Ουκρανία έχει απωλέσει εδάφη στα ανατολικά. Η απόφαση «αναγνώρισης πραγματικοτήτων επί του εδάφους», μόνο εύκολη δεν είναι. Ο Ζελένσκι τουλάχιστον, δεν μπορεί να βάλει την υπογραφή του, ελαφρά τη καρδία, επικυρώνοντας την απώλεια εδαφών. Το πραγματικό δίλημμα όμως είναι η επιλογή μεταξύ δύο κακών λύσεων. Είτε εμπλέκεσαι σε συνομιλίες επιχειρώντας να μειώσεις τις απώλειες, είτε ρισκάρεις -επιχειρώντας να ανατρέψει τα τετελεσμένα επί του εδάφους- αυτές να μεγαλώσουν ακόμα περισσότερο.

Όλα δείχνουν πως βρισκόμαστε σε κομβικό σημείο του πολέμου. Η εστίαση της προσοχής της Ουάσινγκτον στο μέτωπο της Μέσης Ανατολής έκανε μεγάλη ζημιά στην Ουκρανία. Δεν λείπουν και οι φωνές αναλυτών που υποπτεύονται και «ρωσικό δάκτυλο» παρασκηνιακά, πίσω από την εισβολή της Χαμάς στο Ισραήλ στις 7 Οκτωβρίου 2023, με απώτερο στόχο το ανακάτεμα της τράπουλας που θα οδηγήσει σε «αποφόρτιση» το μέτωπο της Ουκρανίας. Κι όλα αυτά, τότε, εν αναμονή του αποτελέσματος των επερχόμενων εκλογών στις ΗΠΑ, το αποτέλεσμα των οποίων όντως άλλαξε δραματικά το παγκόσμιο σκηνικό. Οι επιπτώσεις όμως στο ουκρανικό μέτωπο ήταν καταφανείς, ήδη, προ της εκλογής Τραμπ…

Επί του πεδίου…

Σήμερα οι Ρώσοι προελαύνουν σχεδόν σε όλα τα μέτωπα, σε κάποια μάλιστα γοργά: Στο δυτικό Ντονιέτσκ, σχεδόν κάλυψαν όλη την περιφέρεια και έχουν εισχωρήσει στο Ντνιεπροπετρόφσκ. Ερχόμενοι από ανατολικά απειλούν να καταλάβουν τους άξονες βορείως του Ποκρόφσκ-Μίρνογκραντ. Πλησιάζουν την Κονσταντίνοφκα από δύο πλευρές. Έχει ολοκληρωθεί σχεδόν η κατάληψη του Τσάσοφ Γιαρ. Έχουν καταλάβει την Μπελογκορόφκα και προωθούνται προς το Σιβέρσκ, αν και οι δυνάμεις εκεί είναι μικρές.

Επίσης, περικυκλώνουν από βορειοδυτικά το Κούπιανσκ – αν ισχύει ότι έφθασαν μέχρι τη Σομπόλοφκα δύσκολα στέκονται οι Ουκρανοί. Απέκτησαν νέα ισχυρά προγεφυρώματα στο βόρειο Χάρκοβο. Στο Σούμι επεκτείνουν τα εδάφη που έχουν καταληφθεί, ενώ οι Ουκρανοί έχουν μεταφέρει επίλεκτες δυνάμεις για να αποτρέψουν την περαιτέρω προσέγγιση στην πόλη του Σούμι. Τέλος, στο Ζαπαρόζιε (βλ Ζαπορίζια όπως είναι πιο γνωστή η περιοχή), παρατηρείται εκ νέου κινητοποίηση του ρωσικού στρατού που προωθείται βορειοδυτικά.

Οι δηλώσεις του αρχηγού των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, στρατηγού Ολεξάντρ Σίρσκι είναι χαρακτηριστικές. Κατά τη διάρκεια σύσκεψης του πολεμικού επιτελείου της Ουκρανίας, ο Σίρσκι έδωσε έμφαση στην ανάγκη αποκατάστασης των θέσεων και ανάκτησης των εδαφών στις ρωσικές περιφέρειες Κουρσκ και Μπέλγκοροντ, προκειμένου να συγκρατηθούν οι Ρώσοι στα σύνορα με την Ουκρανία! Κάλεσε για «ενεργό άμυνα» ώστε να εμποδιστεί ο εχθρός (σ.σ. οι Ρώσοι) να διασπάσει την ουκρανική άμυνα στα μέτωπα του Ποκρόφσκ και της Νοβοπαβλίβκα, φτάνοντας στα διοικητικά σύνορα της περιφέρειας Ντνιπροπετρόβσκ.

Συνεχίζουμε να συγκρατούμε μια σημαντική εχθρική δύναμη στα σύνορα, ανέφερε ο αρχηγός. Υπενθυμίζεται, ότι σε συνάντηση με δημοσιογράφους στις 21 Ιουνίου, ο Σίρσκι είχε δηλώσει ότι οι ουκρανικές δυνάμεις εξακολουθούσαν να ελέγχουν περίπου 90 τετραγωνικά χιλιόμετρα στην περιοχή Γκλούσκοβο της περιφέρειας Κουρσκ της Ρωσίας. Είχε πει επίσης, ότι οι ουκρανικές δυνάμεις δεν θα παραμείνουν δεσμευμένες σε μια στρατηγική άμυνας σε βάθος, αλλά θα συνδυάσουν αμυντικές επιχειρήσεις με επιθετικές ενέργειες.

Οι δηλώσεις δείχνουν ότι τελευταία ελπίδα για τους Ουκρανούς είναι μια σειρά αποφασιστικών -και αποτελεσματικών- αντιπερισπασμών, ώστε να αλλάξουν την αρνητική τροπή των εξελίξεων, «παγιδεύοντας» ισχυρές ρωσικές δυνάμεις στα σύνορα. Η Ουκρανία δείχνει να έχει επιλέξει τη δεύτερη από τις κακές επιλογές που προαναφέρθηκαν. Το να ρισκάρει να μεγαλώσει τις απώλειές της. Η ηγεσίας της ποντάρει ενδεχομένως, ότι η ακαμψία της Μόσχας θα οδηγήσει σε αλλαγή στάση της Ουάσινγκτον.

Το εσωτερικό ακροατήριο

Ας μην κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας. Για τα δύο καθεστώτα, Κιέβου και Μόσχας, δεν υπάρχει επιστροφή. Κρίνονται από την έκβαση του πολέμου. Οφείλουν απαντήσεις απέναντι στις κοινωνίες τους για τις θυσίες που τις έχουν υποβάλει όλα αυτά τα χρόνια. Από αλλού ξεκίνησαν και αλλού έχουν φτάσει. Οι Ρώσοι περιόρισαν δραματικά στην πορεία τους στόχους τους. Οι Ουκρανοί ακολούθησαν τον δυτικό σχεδιασμό και κατέληξαν με εδαφικό ακρωτηριασμό στα ανατολικά. Η δε Ευρώπη υφίσταται δραματικές αλλαγές στο «DNA της», συνεπεία του γεγονότος ότι ανέλαβε την ηγεσία του πολέμου στο πλευρό της Ουκρανίας, με τίμημα την κοινωνική της πολιτική και εν τέλει την εσωτερική της συνοχή. Διότι και οι οικονομικές επιπτώσεις είναι εξίσου δραματικές, ως αποτέλεσμα βίαιης ανατροπής της ενεργειακής εξίσωσης.

Η απεμπλοκή προϋποθέτει μια εύσχημη «δικαιολογία νίκης» προς το εσωτερικό. Αυτό μάλλον μοιάζει ευκολότερο για τη Μόσχα. Σε κάθε περίπτωση, η διπλωματία πρέπει να βρει σημείο ισορροπίας και εύσχημης διαφυγής από τις πολεμικές συρράξεις. Το προσεχές μέλλον θα καθορίσει τις εξελίξεις… Όπως είχε εξ αρχής εντοπιστεί, οι πραγματικοί αντίπαλοι στο ουκρανικό μέτωπο δεν είναι οι δυο επισήμως εμπόλεμοι. Η Ουκρανία λειτούργησε ως «αντιπρόσωπος» (proxy) της Δύσης, σε μια κλιμάκωση του μετώπου με τη Ρωσική Ομοσπονδία που διήρκεσε δεκαετίες, χωρίς να βρεθεί πολιτική ηγεσία να πατήσει φρένο, ενώπιον ενός νομοτελειακού, αργότερα ή γρηγορότερα αποτελέσματος.

Το πραγματικό ζητούμενο είναι η εξεύρεση μιας νέας ισορροπίας στις σχέσεις Δύσης και Ανατολής. Ένα στρατηγικό modus vivendi που θα δημιουργήσει τη νέα ισορροπία. Στη Δύση δεν υπάρχει ομοφωνία για το δέον γενέσθαι. Οι δε πεποιθήσεις που επικρατούν μοιάζουν εξόχως αντιφατικές. Από τη μία, η Μόσχα είναι οικονομικά μια «χάρτινη τίγρης» που διαρκώς καταρρέει. Από την άλλη, σε μια πενταετία είναι πολύ πιθανή νέα ρωσική επίθεση.

Το πραγματικό πρόβλημα είναι όμως ότι η συνταγή αντιμετώπισης της κατάστασης παραμένει αμιγώς στρατιωτική. Οι ηγεσίες που κάποτε μπορούσαν να προσφέρουν εκατέρωθεν διαβεβαιώσεις για την εξέλιξη μιας εξ αντικειμένου συγκρουσιακής σχέσης εντός ενός πλαισίου που απέτρεπε τον πόλεμο, απλά δεν υπάρχουν πλέον. Κατά συνέπεια, προς το παρόν αισιοδοξία δεν μπορεί να υπάρξει για τερματισμό της αιματοχυσίας.

Ο «proxy-πόλεμος» θα συνεχιστεί μέχρι την τελευταία ρανίδα αίματος του τελευταίου Ουκρανού στρατιώτη… Κάπου εκεί όμως, ελλοχεύει πάντα σοβαρός κίνδυνος εκτροπής που θα αλλάξει δραματικά τα δεδομένα και θα εμφανιστούν οι πραγματικοί εμπόλεμοι στο προσκήνιο, με αποτέλεσμα… «γαία πυρί μειχθήτω».

 

Σε συνεργασία με το defencepoint