Αφγανιστάν: Τα παιδιά του Μπαγκντάντι κατά των αδελφών του Οσάμα

Ούτε ο Μπιν Λάντεν, ούτε ο Αλ Μπαγκντάντι δεν ήταν σύμφωνα με την επικρατούσα άποψη τρομοκράτης. Και οι δύο ήταν μουσουλμάνοι εξτρεμιστές πολιτικοί ηγέτες, οι οποίοι ως πρόγραμμά τους είχαν την επίθεση κατά των δυτικών απίστων με τρομοκρατικά μέσα. Στόχος τους ήταν να υποχρεώσουν τη Δύση να επιτεθεί στρατιωτικά και να δημιουργηθεί αυτό που φαίνεται ως χάος στη Μέση Ανατολή, στη βόρειο και κεντρική Αφρική και σε άλλες περιοχές της Ασίας με μουσουλμανικό πληθυσμό.

Το Νοέμβριο του 1979 η Ισλαμική (σιιτική) Επανάσταση στο Ιράν ανέτρεψε τον μέχρι τότε πανίσχυρο Σάχη. Τον Δεκέμβριο οι Σοβιετικοί εισέβαλαν στο Αφγανιστάν. Δέκα χρόνια μετά αποσύρθηκαν και ταυτόχρονα άρχισε και η κατάρρευση του Συμφώνου της Βαρσοβίας και της Σοβιετικής Ένωσης. Στο διάστημα των δέκα αυτών ετών οι Αμερικανοί και οι Σαουδάραβες, ο καθένας για διαφορετικούς λόγους, χρηματοδότησαν και εξόπλισαν το κίνημα των Μουτζαχεντίν στο Αφγανιστάν κατά των Σοβιετικών.

Ήταν μια ευφυής κίνηση γεωπολιτικής σημασίας, η οποία συνέβαλε, άγνωστο πόσο καθοριστικά, στην πτώση του Υπαρκτού Σοσιαλισμού και στο τέλος του Ψυχρού Πολέμου. Ήταν όμως και μία απελπιστικά βλακώδης κίνηση ιστορικά αθεμελίωτη και πολιτικά ανώριμη. Κανείς από τους τότε ιθύνοντες της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής δεν είχε συνδέσει τους Μουτζαχεντίν του Αφγανιστάν, τη σαλαφική Σαουδική Αραβία και την Ιρανική Επανάσταση με ένα πιο γενικό και ιστορικό κίνημα, αυτό της επανεμφάνισης του Ισλάμ στο προσκήνιο μετά τον 17ο αιώνα.

Ας μην ξεχνάμε πως το 1683 η Οθωμανική Αυτοκρατορία πολιορκούσε τη Βιέννη και τον ίδιο και τον επόμενο αιώνα, ο Μεγάλος Μογγόλος εξουσίαζε τις Ινδίες. Κανείς δεν υπολόγιζε ως σημαντικό κίνημα μια επανεμφάνιση του Ισλάμ. Οι Εβραίοι είχαν κατανικήσει τους Άραβες, και ο παν-Αραβισμός είχε θαφτεί μετά τον θάνατο του Νάσερ και τη διάλυση της συνομοσπονδιακής ένωσης Αιγύπτου και Συρίας.

Η σταυροφορία στο Αφγανιστάν

Και όμως μαζί με την Ιρανική Επανάσταση, ως απάντηση στον Σιιτισμό και ως απάντηση στις δυτικές προκλήσεις, ένας εκατομμυριούχος Σαουδάραβας ανέλαβε στο πλαίσιο των νικηφόρων Ταλιμπάν, δηλαδή των μαθητών του Κορανίου, να συλλάβει ένα σχέδιο αντεπίθεσης. Ένα σχέδιο, το οποίο θα προέβαλε την ύπαρξη του Ισλάμ ως μια πολιτική και θρησκευτική οντότητα στο σημερινό γίγνεσθαι της ανθρωπότητας.

Δεν ήταν αρχηγός κράτους, αλλά γνώριζε πολύ καλά ότι δεν υπήρχε ισλαμικό κράτος με τις δυνατότητες να αντιπαρατεθεί στη στρατιωτική ισχύ των Δυτικών. Το μόνο όπλο για να τους δημιουργήσει προβλήματα ήταν μια ασύμμετρη σύγκρουση, η τρομοκρατία. Γνώριζε πολύ καλά από το πεδίο του Αφγανιστάν πως η τρομοκρατία δεν κερδίζει εδάφη, αλλά καταρρακώνει το ηθικό του εχθρού και υποσκάπτει την οικονομία του. Κι αυτό το κατάφερε με επιθέσεις, οι οποίες κορυφώθηκαν στις 11/9/2001 με την ιστορική επίθεση στην καρδιά της Δύσης.

Από τότε μέχρι σήμερα το πολιτικό πρόγραμμα του Μπιν Λάντεν δουλεύει με επιτυχία και αποδίδει καρπούς υπέρ του Ισλάμ και κατά της Δύσης. Η αμερικανική οικονομία έχει χρεωθεί με τέσσερα τρισεκατομμύρια δολάρια τα είκοσι αυτά χρόνια αντιμετωπίζοντας τις κινήσεις του Μπιν Λάντεν και προβάλλοντας την αντιτρομοκρατική ατζέντα της. Η Ευρώπη έχει πληρώσει πολύ λιγότερο αυτό το φαινόμενο, γιατί ήταν πάντα ένας τσάμπα καβαλάρης στο όχημα της πολεμικής μηχανής των ΗΠΑ. Βέβαια ούτε αυτή γλύτωσε τις επιπτώσεις αυτής της επιστροφής του Ισλάμ.

Μετά την Αραβική Άνοιξη και τα εκατομμύρια των προσφύγων, αλλά και των ανέργων από μουσουλμανικές χώρες βρέθηκε μπροστά σε ένα πολιτικό πρόβλημα: την άνοδο των “λαϊκιστών”, όπως τους αποκαλούν οι καθεστωτικοί αναλυτές και διανοούμενοι. Ξαφνικά η Ευρώπη βρέθηκε μπροστά στο φάσμα ενός διχασμού και ταυτόχρονα ενός ξεπεσμού των παραδοσιακών κομμάτων. Βρέθηκε αμήχανη και σχεδόν ακυβέρνητη, μια και οι ελίτ θεωρούσαν πως δεν έπρεπε ποτέ να μιλάμε για δύσκολα προβλήματα.

Η αιματηρή εμφάνιση του ISIS

Το κολαστήριο της Συρίας και του Ιράκ, με το Ιράν να πιέζει για μια αναδιάταξη των δυνάμεων στην περιοχή, έβγαλε τα χειρότερα από τα φαντάσματα του παρελθόντος στην επιφάνεια. Μετά την Αλ Κάιντα του Μπιν Λάντεν, η οποία παραμένει ενεργή παρόλο που ο ηγέτης της σκοτώθηκε, εμφανίστηκε μια παραφυάδα της, το Ισλαμικό Κράτος του Ιράκ και της Συρίας (ISIS), με ηγέτη τον Αμπού Μπακρ Αλ Μπαγκντάντι. Το όνομά του αναφέρεται στον πρώτο Χαλίφη, αναφέρεται δηλαδή στο αρχικό Χαλιφάτο των τεσσάρων πρώτων “ορθά καθοδηγούμενων” Χαλίφηδων.

Ο Αμπού Μπακρ της Βαγδάτης είχε ένα νέο πρόγραμμα δράσης διαφορετικό από αυτό του Μπιν Λάντεν. Ο δεύτερος είχε μια οργάνωση με πολλούς πυρήνες, αλλά όχι την κυριαρχία σε κάποιο εδαφικό χώρο. Ήξερε πως δεν θα μπορούσε να αμυνθεί απέναντι σε τεχνικά πανίσχυρες χώρες. Οι ανεξάρτητοι πυρήνες σε χώρες της Δύσης, αλλά και σε μουσουλμανικά κράτη, μπορούσαν να πετύχουν την παράλυση και εξουθένωση του εχθρού με ελάχιστο κόστος. Στην Αίγυπτο το Σινά έχει σχεδόν γίνει ακυβέρνητη επαρχία.

Ο Αμπού Μπακρ αντίθετα βρήκε ένα άνοιγμα με το χάος στο Ιράκ και στη Συρία και εγκαθίδρυσε ένα ομοίωμα κράτους αφού κατέλαβε τη Μοσούλη, καθόλου μικρό κατόρθωμα για μια ομάδα ανθρώπων δίχως βαρύ οπλισμό. Επέβαλε φορολογία, πουλούσε πετρέλαιο και ενέπνευσε χιλιάδες Ευρωπαίους μουσουλμάνους να ενταχθούν στο κίνημά του. Κανείς δεν έχει πάρει στα σοβαρά τις κοινωνικές και πολιτικές επιπτώσεις μιας τέτοιας επιτυχίας νέου Χαλίφη. Οι οπαδοί του, όμως, είχαν και πάλι οργανωθεί και εξοπλιστεί από τις ΗΠΑ και τη Σαουδική Αραβία, οι οποίες είχαν εμπλακεί στον εμφύλιο της Συρίας κατά του Άσαντ.

Οι ΗΠΑ για λόγους “ανθρωπιστικούς” και δυτικών “αξιών”. Η Σαουδική Αραβία γιατί ο Άσαντ και το καθεστώς του κυριαρχείται από Αλεβίτες, μια σέκτα του Ισλάμ που πλησίαζε το σιιτισμό. Έτσι και πάλι οι Δυτικοί με τον πιο απίθανο τρόπο εξέθρεψαν ένα νέο αντιδυτικό τέρας. Ταυτόχρονα και ένα αντιμουσουλμανικό τέρας, διότι το ISIS εξαπέλυσε μια απάνθρωπη επίθεση κατά των μη ορθόδοξων μουσουλμάνων, επαναφέροντας τη φρίκη του 7ου αιώνα με εξανδραποδισμό των Γιαζίντις (ζωροάστρες), των γυναικών και των παιδιών.

Με οδηγό την τρομοκρατία

Το πολιτικό πρόγραμμα του Αλ Μπαγκντάντι επανέφερε τη συζήτηση για το πραγματικό Ισλάμ, την τρομοκρατία ως όπλο κατά σύγχρονων κοινωνιών. Κινητοποίησε τους Δυτικούς να επιτεθούν και να εξοντώσουν αυτό το νέο κεφάλι της Λερναίας Ύδρας του σύγχρονου πολιτικού Ισλάμ. Γιατί είτε μας αρέσει είτε όχι αυτό το Ισλάμ βρίσκουμε μπροστά μας 20 χρόνια τώρα και ελάχιστοι από τα εκατομμύρια των μουσουλμάνων (1,6 δισεκατομμύρια) το έχουν αποκηρύξει.  Βέβαια, δεν είναι δίκαιο να αναλύουμε τη συμπεριφορά εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων από τις απάνθρωπες πράξεις λίγων χιλιάδων.

Ούτε είναι ακριβές πως το πολιτικό Ισλάμ περιορίζεται στις θεωρίες και πρακτικές των Ταλιμπάν, του Μπιν Λάντεν και του Αλ Μπαγκντάντι. Η ιστορία, όμως, δεν αντιμετωπίζεται με υπεκφυγές και ευχολόγια πως όλα αυτά θα περάσουν, δίχως επιπτώσεις στην ιστορική πορεία της ανθρωπότητας. Το λεξιλόγιό μας έχει αλλάξει. Οι εικόνες φρίκης δεν μένουν μόνο εικόνες, αλλά μεταφράζονται σε έναν ψυχισμό, ο οποίος αμφισβητεί ό,τι έχουμε επιτύχει. Να μπορούμε να βλέπουμε τον άλλον ως άνθρωπο και όχι ως εξολοθρευτή.

Όπως η ιστορία της Αλ Κάιντα δεν τελείωσε με την εκτέλεση του Λάντεν, έτσι και η ιστορία του ISIS δεν τελείωσε με την εκτέλεση του Αλ Μπαγκντάντι, δυστυχώς για όλους, Δυτικούς και μουσουλμάνους. Αυτό δείχνει η εκατόμβη των νεκρών από την χτεσινή επίθεση σε τζαμί σιιτών στο Αφγανιστάν, με το αφγανικό παρακλάδι του ISIS να συνεχίζει τον πόλεμο σιιτών-σουνιτών, μετά την “μετριοπαθή” στροφή των Ταλιμπάν. Έμελλε τελικά οι παλιοί συμπολεμιστές του Οσάμα να βρίσκονται αντιμέτωποι με τα παιδιά του Μπαγκτάντι στο Αφγανιστάν.

Τα διδάγματα του 21ου αιώνα δεν προάγουν ούτε την ανθρώπινη αλληλεγγύη, ούτε καταδικάζουν ψυχολογικά τον πόνο του άλλου. Η βία δεν εξαφανίζεται, αλλά μπορεί να περιοριστεί. Να χάσει μερικώς την ισχύ της ως παράδειγμα ανθρώπινης συμπεριφοράς που επιδιώκει να λύσει προβλήματα, ή το πιο ειρωνικό απ’ όλα, να μας βάλει στο δρόμο της δικαιοσύνης και του αγαθού!