Αγιά Σοφιά: Χλιαρή παρέμβαση η Μόσχα  – Τον χαβά του ο Ερντογάν

Θέση για το θέμα που προέκυψε με την Αγιά Σοφιά, μετά την απόφαση του Ερντογάν να επισπεύσει τις διαδικασίες για την μετατροπή της σε τζαμί, πήρε σήμερα η Μόσχα. Με μια προσεκτική ανακοίνωση του υπουργείου Εξωτερικών, η ορθόδοξη Ρωσία αποφεύγει τις αιχμές κατά αυτής της προκλητικής ενέργειας της τουρκικής ηγεσίας και σε μια μάλλον χλιαρή δήλωση αναφέρει ότι περιμένει μια «μετρημένη» απόφαση που θα λαμβάνει υπόψη τις κατευθυντήριες γραμμές της UNESCO.

Η απάντηση της Μόσχας έρχεται από το χαμηλότερο επίπεδο της ρωσικής διπλωματίας και συγκεκριμένα από την εκπρόσωπο του υπουργείου Εξωτερικών. Η Μαρία Ζαχάροβα, αφού επισημαίνει στην αρχή της δήλωσής της ότι η Ρωσία παρακολουθεί την κατάσταση, κάνει λόγο για ένα «μοναδικό μνημείο με μία όχι απλή ιστορία» για να τονίσει στη συνέχεια ότι πρόκειται για «ένα από τα κύρια αξιοθέατα της Κωνσταντινούπολης», το οποίο επισκέπτεται μεγάλος αριθμός τουριστών, ανάμεσά τους πολλοί Ρώσοι.

Προσπερνώντας την εργαλειοποίηση του θέματος από τον Ερντογάν, ο οποίος μετά την αποτυχία του στις περιφερειακές εκλογές υιοθέτησε την άποψη ακροδεξιών και φανατικών μουσουλμάνων για αλλαγή του καθεστώτος λειτουργίας του μνημείου, η Ρωσίδα αξιωματούχος αναφέρεται σε «ενεργοποίηση των κοινωνικών συζητήσεων που γίνονται στην Τουρκία όσον αφορά την περαιτέρω τύχη της Αγίας Σοφίας»!

Μέτρο από τον “αμετροεπή”

Στη συνέχεια, αναγνωρίζει βεβαίως, ότι η Αγία Σοφία περιλαμβάνεται στον κατάλογο των μνημείων παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO  και υπογραμμίζει ότι «όλες οι απαιτήσεις που συνδέονται με το καθεστώς αυτό, συμπεριλαμβανομένης της συντήρησής του και της πρόσβασης στο μνημείο, θα τηρούνται αυστηρά».

Και καταλήγει, προσθέτοντας ότι η Ρωσία περιμένει πως οι αποφάσεις που θα ληφθούν «θα έχουν μετρημένο χαρακτήρα και θα λαμβάνουν υπόψη τη μεγάλη ευαισθησία των πιστών, στο γνωστό πλαίσιο που διέπει τις σχέσεις μεταξύ των θρησκειών και την υφιστάμενη πρακτική του διεθνούς δικαίου» για τα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς της UNESCO.

Η Μόσχα δεν θα μπορούσε να μην τοποθετηθεί στο θέμα και ο λόγος δεν είναι μόνον το “ομόδοξο” του ρωσικού λαού. Στην μετακομμουνιστική Ρωσία έχουν προκύψει αρκετά εκατομμύρια βαθιά θρησκευόμενων πολιτών, στα μάτια των οποίων μια τέτοια ενέργεια της τουρκικής ηγεσίας δεν θα μπορούσε να φανεί με τίποτα, ως αποτέλεσμα των «κοινωνικών συζητήσεων» που επικαλέστηκε η Ζαχάροβα.

Ολίγον τι αναγκαστικά 

Ο Πούτιν όμως έχει αναπτύξει μια προσωπική σχέση με τον Ερντογάν και μια πολυεπίπεδη στρατηγική συνεργασία με την Τουρκία. Παραλλήλως, μετά τις εξελίξεις σχετικά με την Εκκλησία της Ουκρανίας, έχουν διαταραχθεί οι σχέσεις του με το Οικουμενικό Πατριαρχείο. Και μάλλον αυτοί είναι οι λόγοι που η αντίδραση της Μόσχας δείχνει λίγο “αναγκαστική”. Σε αυτό συγκλίνουν δύο παράμετροι: Η ανακοίνωση δεν έγινε από τον Λαβρόφ ή τον υφυπουργό Εξωτερικών, αλλά από την εκπρόσωπο του Υπουργείου, και ήρθε με μια σχετική καθυστέρηση, αφού είχαν προηγηθεί αντιδράσεις αρκετών χωρών, ανάμεσά τους οι ΗΠΑ και η Γαλλία.

Η αντίδραση των ΗΠΑ είχε όμως την υπογραφή του Πομπέο, αλλά και έναν έντονα αποτρεπτικό τόνο, κάτι που δεν είναι και τόσο εμφανές στη ρωσική ανακοίνωση. Τόνο απαίτησης είχε και η ανακοίνωση που εξέδωσε το καθολικό Παρίσι, σε επίπεδο εκπροσώπου του υπουργείου Εξωτερικών, χαρακτηρίζοντας την Αγία Σοφία «ένα σύμβολο ανεξιθρησκίας και πολυπολιτισμικότητας που  πρέπει να παραμείνει ανοιχτός για όλους».

Ο Ερντογάν, πάντως, απάντησε γενικώς και απέρριψε την κριτική εκείνων που εναντιώνονται στην δηλωμένη πρόθεσή του, αν και στόχος του ήταν μάλλον ο Πομπέο. «Το να διατυπώνονται κατηγορίες εναντίον της χώρας μας σχετικά με την Αγία Σοφία ισοδυναμεί με άμεση επίθεση στην κυριαρχία μας» είπε ο Τούρκος πρόεδρος, επιμένοντας στις γνωστές θέσεις του. Ευτυχώς που δεν επανέλαβε και την αθλιότητα που ξεστόμισε ο εκπρόσωπος του δικού του υπουργείου Εξωτερικών, ο Χαμί Ακσόι, ο οποίος υποστήριξε ότι «η Αγιά Σοφιά είναι ιδιοκτησία της Τουρκίας, όπως όλα τα πολιτιστικά περιουσιακά στοιχεία που βρίσκονται σε τουρκικό έδαφος»!