Μέτωπο του νέου Ψυχρού Πολέμου η Ουκρανία

Εν μέσω της κλιμακούμενης έντασης που συσσωρεύεται το τελευταίο διάστημα στην Ουκρανία, ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν είχε μία έκτακτη επικοινωνία με τον Ουκρανό ομόλογο του Βολοντίμιρ Ζελένσκι, την στιγμή που το Κίεβο καταγγέλλει πως ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις συγκεντρώνονται στα σύνορα με την αυτο-ανακηρυχθείσα “Λαϊκή Δημοκρατία του Ντόνετσκ”, καθώς και στα σύνορα με την Κριμαία, την οποία η Μόσχα έχει μονομερώς προσαρτήσει το 2014.

«Ο πρόεδρος Τζόζεφ Μπάιντεν μίλησε με τον πρόεδρο της Ουκρανίας Βολοντίμιρ Ζελένσκι. Ο πρόεδρος επιβεβαίωσε την ακλόνητη στήριξη των Ηνωμένων Πολιτειών της κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας της Ουκρανίας σε συνθήκες συνεχιζόμενης επιθετικότητας της Ρωσίας στο Ντονμπάς και την Κριμαία» αναφέρει η ανακοίνωση της αμερικανικής πρεσβείας στο Κίεβο.

Τους τελευταίους μήνες Κίεβο και Μόσχα αλληλοκατηγορούνται για την κλιμάκωση της έντασης στην “παγωμένη σύγκρουση” της Ανατολικής Ουκρανίας. “Παγωμένες” αποκαλούνται οι συγκρούσεις που ξέσπασαν μετά την διάλυση της ΕΣΣΔ. Στην πλειονότητα τους καμία δεν έχει διευθετηθεί, ενώ στην καλύτερη περίπτωση επικρατεί μία άτυπη και απολύτως εύθραυστη εκεχειρία. Μία από αυτές είναι η σύγκρουση του Ναγκόρνο Καραμπάχ, που ήρθε στο προσκήνιο από την κοινή τουρκοαζερική επίθεση εις βάρος των Αρμένιων αυτονομιστών που, μέχρι πρότινος, έλεγχαν απόλυτα την περιοχή, από τον πρώτο πόλεμο του ’90.

Μέτωπο του νέου Ψυχρού Πολέμου

Η περίπτωση της Ουκρανίας διαφέρει, καθώς η κρίση πήρε πολεμικά χαρακτηριστικά μόλις το 2014 και αποτέλεσε ένα “θερμό μέτωπο” του νέου Ψυχρού Πολέμου της Δύσης, έναντι της πουτινικής Ρωσίας. Μέτωπο που είχε νικητή την Μόσχα, που προχώρησε στη αναίμακτη προσάρτηση της χερσονήσου της Κριμαίας, επεκτείνοντας για πρώτη φορά τα σύνορα της, από την διάλυση της διάλυση της ΕΣΣΔ.

Επιπλέον, προχώρησε στην διχοτόμηση της Ουκρανίας, με τους Ρώσους αυτονομιστές να ελέγχουν απόλυτα την ανατολική πλευρά της χώρας, οι οποίοι παγίωσαν την κυριαρχία τους, μετά την συμφωνία κατάπαυσης του πυρός, το 2020. Βέβαια η Μόσχα απέφυγε να προσαρτήσει ή να αναγνωρίσει την αυτοαποκαλούμενη “Λαϊκή Δημοκρατία του Ντονέτσκ”, το κράτος των Ρώσων αυτονομιστών, τους οποίους μάλιστα αρνείται ότι υποστηρίζει στρατιωτικά, κάτι που γίνεται ελάχιστα πιστευτό.

Το Κρεμλίνο κατηγορεί την φιλοδυτική κυβέρνηση του Κιέβου για βομβαρδισμούς θέσεων των Ρώσων αυτονομιστών και αναφέρεται στην πιο «σοβαρή κλιμάκωση» από την εύθραυστη εκεχειρία του 2020, ενώ το Κίεβο επιρρίπτει ευθύνες στην δράση των αυτονομιστών και στην «επιθετικότητα της Ρωσίας». Η πολεμική όξυνση στην Ουκρανία έφερε την έκτακτη τηλεφωνική επικοινωνία του Αμερικανού Αρχηγού ΓΕΕΘΑ με τον Ρώσο ομόλογο του, με πρωτοβουλία μάλιστα της αμερικανικής πλευράς. Την ίδια στιγμή ο πρόεδρος Πούτιν, απευθυνόμενος στην Γερμανίδα καγκελάριο και τον Γάλλο ομόλογο του, δήλωσε «ανήσυχος» από την ένταση.

Σύμφωνα με την Μόσχα, η Δύση αδυνατεί να απαλλαγεί από τις «ψυχροπολεμικές ιδεοληψίες», πόσο μάλλον με πρόεδρο των ΗΠΑ τον Τζο Μπάιντεν, ο οποίος δηλώνει σε όλους τους τόνους πως προτεραιότητα του είναι η ανάσχεση της ρωσικής επιρροής, ενώ στο επιτελείο του βρίσκονται πρόσωπα που είχαν πρωτοστατήσει στην κρίση της Ουκρανίας, όπως η διπλωμάτης Βικτόρια Νόουλαντ, γνωστή για τις σκληρές αντιρωσικές της θέσεις.

Κλιμάκωση σε πολλαπλά μέτωπα

Είχε προηγηθεί ένα επεισόδιο, που θύμισε μερικώς τις μακροχρόνιες αερομαχίες τουρκικών και ελληνικών αεροσκαφών στο Αιγαίο. Η πολεμική αεράμυνα της Ατλαντικής Συμμαχίας υποχρεώθηκε να σηκώσει τα μαχητικά της αεροσκάφη, προκειμένου να προβεί σε αναγνώριση και αναχαίτιση ρωσικών βομβαρδιστικών αεροσκαφών, που πραγματοποίησαν μαζικές υπερπτήσεις. Το NATO αναφέρθηκε σε «ασυνήθιστη κινητικότητα» της ρωσικής πολεμικής αεροπορίας και ανακοίνωσε πως προχώρησε σε αναχαιτίσεις ρωσικών μαχητικών στην Βόρεια Θάλασσα, στην Βαλτική, στην Μαύρη Θάλασσα και στον Βόρειο Ατλαντικό.

Στην ανακοίνωση εκπροσώπου της, η Ατλαντική Συμμαχία ισχυρίστηκε ότι τα πολεμικά αεροσκάφη, αν και δεν παραβίασαν τον εναέριο χώρο κρατών-μελών της Συμμαχίας, δεν διαβίβασαν σχέδιο πτήσης, για αυτό και αποφασίστηκε η αναχαίτιση τους. Από την πλευρά της η Μόσχα αναφέρθηκε σε «πτήσεις ρουτίνας», χωρίς να επιδιώκει (μέχρι στιγμής) να “σηκώσει τους τόνους” για το επεισόδιο.

Το έναυσμα για τον νέο Ψυχρό Πόλεμο Δύσης και Μόσχα έδωσε η, πρωτοφανής στα διπλωματικά χρονικά, δήλωση του Αμερικανού προέδρου που αποκάλεσε τον Ρώσο ομόλογο του «δολοφόνο». Η δε κυβέρνηση Μπάιντεν εντείνει τις αμερικανικές πιέσεις προς τις χώρες της ΕΕ, προκειμένου να επιβάλουν κυρώσεις στην Ρωσία, με αφορμή την υπόθεση δηλητηρίασης του Ρώσου αντικαθεστωτικού ακτιβιστή Αλεξέι Ναβάλνι.

Οι Αμερικανοί μάλιστα πιέζουν το Βερολίνο να ακυρώσει τον αγωγό Nord Stream II, για τον οποίο θεωρούν πως θα επιτείνει την ενεργειακή εξάρτηση χωρών της ΕΕ από την Μόσχα, παρακάμπτοντας την Ουκρανία, όπου (κατά σύμπτωση) η πολεμική ένταση κλιμακώνεται. Μάλιστα εκπρόσωπος της διαχειρίστριας εταιρείας του αγωγού ανακοίνωσε πως παρατηρείται «αυξημένη δραστηριότητα πολεμικών πλοίων» στην θαλάσσια περιοχή που πραγματοποιούνται εργασίες για τον Nord Stream II, τις οποίες χαρακτήρισε «προκλητικές».

Η κατάσταση στην Ουκρανία θυμίζει την “ηρεμία πριν την καταιγίδα”. Φαίνεται να βρισκόμαστε στα πρόθυρα μιας νέας πολεμικής αντιπαράθεσης μεταξύ Κίεβου και των Ρώσων αυτονομιστών, η οποία αναπόφευκτα θα φέρει και πάλι αντιμέτωπες την Δύση με την Ρωσία. Σε αυτήν την περίπτωση ενδιαφέρον θα έχει η στάση της Τουρκίας, που το τελευταίο διάστημα παρουσιάζει μεγάλη κινητικότητα στο ουκρανικό, εξοπλίζοντας το Κίεβο. Κινήσεις, που σίγουρα η Μόσχα παρακολουθεί με μεγάλη προσοχή.