Ακροδεξιό φλαμένκο στα ερείπια της σοσιαλδημοκρατίας

Δυνατό χαστούκι στον πρωθυπουργό Σάντσεθ, αλλά και γενικά στην ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία, είναι το αποτέλεσμα των χθεσινών εκλογών στην Ανδαλουσία. Η κατάρρευση των σοσιαλιστών, στο πάλαι ποτέ προπύργιο τους και η σημαντική άνοδος της ακροδεξιάς, δημιουργούν ένα νέο πολιτικό σκηνικό για την ισπανική περιφέρεια. Το αποτέλεσμα όμως ενισχύει παραλλήλως και την γενικότερη τάση στην Ισπανία, αλλά και την Ευρώπη συνολικά.

Για πρώτη φορά από τον θάνατο του Φράνκο και την αποκατάσταση της δημοκρατίας, το 1975, ένα μικρό ακροδεξιό κόμμα, το  Vox καταφέρνει να μπει σε τοπικό κοινοβούλιο, κερδίζοντας 12 έδρες, την ώρα που όλες οι δημοσκοπήσεις του έδιναν μόλις τέσσερις. Το γεγονός αποκτά ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα καθώς συμβαίνει στην  Ανδαλουσία, την πολυπληθέστερη επαρχία της Ισπανίας, στην οποία παραδοσιακά κέρδιζαν οι σοσιαλιστές.

Το  Vox, με τις 12 έδρες του, γίνεται από σήμερα ο ρυθμιστής του τοπικού κοινοβουλίου, καθώς ούτε η κεντροδεξιά ούτε η κεντροαριστερά μπορεί να σχηματίσει κυβέρνηση, χωρίς την στήριξή του. Αν μάλιστα συνταχθεί τελικά με το Λαϊκό κόμμα (26 έδρες) και τους Ciudadanos (21 έδρες) τότε οι σοσιαλιστές θα χάσουν τον έλεγχο της περιφέρειας, την οποία κατέχουν τα τελευταία 37 χρόνια.

Κατάρρευση των σοσιαλιστών

Το Σοσιαλιστικό Κόμμα (PSOE) είναι ο μεγάλος χαμένος των χθεσινών εκλογών, καθώς για πρώτη φορά, από το 1982 και μετά, έπεσε κάτω από το 30%, χάνοντας 14 έδρες. Κράτησε βέβαια την πρώτη θέση με 27,95%, αλλά αυτό το ποσοστό είναι οκτώ μονάδες κάτω από τις βουλευτικές εκλογές του 2015. Χαμένη είναι και η αριστερή παράταξη «Εμπρός Ανδαλουσία» (Adelante Andalucia) που υποστήριξαν οι Podemos, καθώς έμεινε στις 17 έδρες, έναντι 20 που είχε εξασφαλίσει στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές το κοινό ψηφοδέλτιο Podemos-IU.

Αμφότεροι, σοσιαλιστές και Podemos,  επιχειρούν τώρα να αποτρέψουν μια πιθανή συνεργασία του Λαϊκού Κόμματος και των  Ciudadanos με το Vox, καλώντας τα δύο κόμματα να σταματήσουν την ακροδεξιά.  Αυτό έκαναν με τις πρώτες δηλώσεις τους η σοσιαλίστρια απερχόμενη κυβερνήτης, Σουζάνα Ντίαθ, και η υποψήφια των  Podemos, Τερέζα Ροδρίγεθ.

Από την πλευρά του, ο υποψήφιος του Λαϊκού Κόμματος, Χουάνμα Μορένο, ανακοίνωσε ότι θα καταθέσει πρόταση για την ανάληψη της διακυβέρνησης και κάλεσε σε διαπραγματεύσεις «όλες τις δυνάμεις που επιθυμούν μία αλλαγή». Πανηγύρισε βεβαίως τον τερματισμό των 40 χρόνων της «σοσιαλιστικής ηγεμονίας στην Ανδαλουσία», όπως είπε χαρακτηριστικά.

Υποψηφιότητα για την ανάληψη της διακυβέρνησης υπέβαλε όμως και ο υποψήφιος των Ciudadanos, Χουάν Μαρίν, θέλοντας να κεφαλαιοποιήσει πολιτικά την άνοδο της παράταξής του, που από τις 12 έδρες το 2015 εκτινάχθηκε στις 21. Ο Μαρίν ζήτησε την στήριξη των άλλων κομμάτων για να «ηγηθεί της αλλαγής», επισήμανε ότι  στήριξε στο παρελθόν κυβερνήσεις άλλων κομμάτων γιατί «έβαζε πρώτα την Ισπανία», αλλά απέκλεισε οποιαδήποτε συνεργασία με τους σοσιαλιστές.

Σημαντικό μερίδιο στην αλλαγή στην Ανδαλουσία ζητά όμως και ο  υποψήφιος της Vox, Φρανθίσκο Σεράνο. Χαρακτηρίζει μάλιστα αυτήν την αλλαγή ως «ανακατάληψη» (Reconquista), κάνοντας σαφή αναφορά στην ανάκτηση της Ανδαλουσίας από τους Άραβες.

Η άνοδος της ακροδεξιάς

Το Vox άλλωστε αντιτίθεται στην παράτυπη μετανάστευση και η άνοδός του μόνο τυχαία δεν είναι. Η Ισπανία αποτελεί πλέον την κύρια είσοδο μεταναστών, μετά την πολιτική αλλαγή στην Ιταλία, και η Ανδαλουσία είναι η επαρχία στην οποία φτάνουν οι βάρκες από τις ακτές της βόρειας Αφρικής.

Νωπές είναι άλλωστε οι σκηνές από παραλίες της επαρχίας το καλοκαίρι, όταν παράτυποι μετανάστες πηδούσαν από τις λέμβους  και έτρεχαν στην ακτή ανάμεσα στους έκπληκτους λουόμενους. Αν σε αυτό προστεθεί και η υποχωρητικότητα του Σάντσεθ προς την Μέρκελ σε ό,τι αφορά το μεταναστευτικό (είναι ο μόνος μαζί με τον Τσίπρα που υπέγραψε διμερή συμφωνία), αλλά και την δημοσιονομική πολιτική, τότε εύκολα εξηγεί κανείς και την άνοδο του Vox και την κατάρρευση των Σοσιαλιστών.

Σε πανευρωπαϊκό επίπεδο άλλωστε η σοσιαλδημοκρατία καταρρέει, καθώς, έχοντας υιοθετήσει πλήρως νεοφιλελεύθερες πολιτικές, έχει ενσωματωθεί στο ευρωπαϊκό κατεστημένο και δεν πείθει πλέον όταν αυτοπαρουσιάζεται ως φορέας αλλαγής. Σε συνδυασμό δε, με τις παρενέργειες του μεταναστευτικού και της λιτότητας, αφήνει όλο τον χώρο στην ανάπτυξη «ακροδεξιών» και «λαϊκιστικών» κινημάτων.

Το είδαμε στην Γερμανία, στην Αυστρία, αλλά και σε άλλες χώρες, ακόμη και στην Σουηδία, όπου αν ο Σοσιαλδημοκράτης Στέφαν Λεβέν καταφέρει μέσα στα επόμενα δύο εικοσιτετράωρα να σχηματίσει κυβέρνηση θα προκαλέσει μεγάλη έκπληξη.

Και ο Σάντσεθ  το …βιολί του.    

Το αποτέλεσμα των εκλογών στην Ανδαλουσία προσθέτει άλλο ένα πρόβλημα στον πρωθυπουργό Σάντσεθ και την κυβέρνησή του, η οποία δοκιμάζεται ήδη από τα αυτονομιστικά σχέδια των περιφερειών, κυρίως της Καταλονίας, αλλά και από την μη έγκριση του προϋπολογισμού της Ισπανίας.

Οι εκλογές ήταν άλλωστε ένα πρόκριμα για την ετοιμότητα του ίδιου και του Σοσιαλιστικού Κόμματος και τουλάχιστον σε αυτό την απάντηση την πήρε. Επιμένει ωστόσο, ότι θα συνεχίσει να προωθεί μια ευρωπαϊκή ατζέντα για την Ισπανία, παρά τις αρνητικές εξελίξεις στην Ανδαλουσία.

Διαφορετικά διαβάζει όμως το αποτέλεσμα το Λαϊκό Κόμμα, με τον   ηγέτη του, Πέδρο Κασάδο, να θεωρεί ότι πρόκειται για τον «πρώτο σταθμό» για την επιστροφή στην εξουσία και να καλεί τον πρωθυπουργό να προκηρύξει αμέσως εκλογές. Το ίδιο κάνει και ο Ριβέρα των Ciudadanos, ενώ ο ηγέτης των Podemos, Πάμπλο Ιγκλέσιας, καλεί σε «αντιφασιστική» κινητοποίηση τους εργαζόμενους, τους  φοιτητές και τις προοδευτικές συλλογικότητες, ανάμεσά τους τις φεμινίστριες και τους ΛΟΑΤΚΙ.

Το παζλ του σχηματισμού κυβέρνησης στην Ανδαλουσία δείχνει ότι θα επιλυθεί δύσκολα, το ακροδεξιό φλαμένκο όμως στέλνει, για άλλη μία φορά, σοβαρά μηνύματα στην κυβέρνηση της Μαδρίτης, αλλά και σε ολόκληρη την Ευρώπη. Μηνύματα που θα πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη, αφού είναι γνωστό ότι το φλαμένκο προέρχεται από τα κατώτερα στρώματα και έχει λαϊκή καταγωγή.