Αλλαγή σελίδας σηματοδοτεί η αποπομπή Τίλλερσον

Γράφει ο Γιώργος Λυκοκάπης  – 

Ο χαμηλών τόνων χαρακτήρας του Ρεξ Τίλλερσον δεν είχε καμία σχέση με τον εκρηκτικό χαρακτήρα του Ντόναλντ Τραμπ. Ο υπουργός Εξωτερικών προσπαθούσε να λειτουργεί κατευναστικά σε μία σειρά διεθνών ζητημάτων, την στιγμή που ο Πρόεδρος δυναμίτιζε το κλίμα με τις εμπρηστικές του δηλώσεις. Στην κρίση με το Κατάρ ο Τίλλερσον ζήτησε αυτοσυγκράτηση από την Σαουδική Αραβία, όταν ο Τραμπ χαρακτήριζε το εμιράτο «χορηγό της τρομοκρατίας». Ήταν ο πρώτος που μίλησε για διάλογο με την Βόρεια Κόρεα, όταν ο Λευκός Οίκος απειλούσε με «φωτιά και οργή».

Η επιλογή Τίλλερσον για το υπουργείο Εξωτερικών σηματοδότησε αρχικά την απόπειρα του Τραμπ για αποκατάσταση των σχέσεων των ΗΠΑ με την Ρωσία. Δεν υπήρχε ιδανικότερος από τον πρώην διευθύνοντα σύμβουλο της ExxonMobil, ο οποίος είχε άριστες προσωπικές σχέσεις με τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η προσπάθεια όπως γνωρίζουμε τελείωσε άδοξα. Ο Τραμπ με διάγγελμα του χαρακτήρισε την Ρωσία «απειλή για την ασφάλεια των ΗΠΑ», θυμίζοντας την ρητορική του Ψυχρού Πολέμου.

Ο Τίλλερσον είναι ένας από τους υπεύθυνους για την αποτυχία της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής στο συριακό ζήτημα. Είχε δηλώσει στα τέλη του 2017 ότι «αναμένεται το τέλος της οικογένειας Άσαντ», την στιγμή που ο Σύρος πρόεδρος είχε ανακτήσει τον έλεγχο στην συντριπτική επικράτεια της χώρας. Μοιάζει αδιανόητο ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών να εμφανίζεται να μην έχει στοιχειώδη αντίληψη της κατάστασης στην εμπόλεμη Συρία. Κατά την επίσκεψή του στην Τουρκία, το μόνο που βρήκε να ζητήσει από τον Ερντογάν ήταν «αυτοσυγκράτηση» στις στρατιωτικές επιχειρήσεις της Άγκυρας στο Αφρίν.

Η στάση του Τίλλερσον μόνο ως αξιοθρήνητη μπορεί να χαρακτηριστεί. Ήταν ο ίδιος που είχε ανακοινώσει προηγουμένως την συγκρότηση μίας ένοπλης συνοριοφυλακής στο Αφρίν, αποτελούμενης από Κούρδους μαχητές. Αυτή η επίμαχη απόφαση του τότε Αμερικανού υπουργού Εξωτερικών έδωσε την αφορμή στους Τούρκους για την εισβολή στην κουρδική πόλη. Ο Τίλλερσον, ως άλλος «Πόντιος Πιλάτος», αρκέστηκε να παρακολουθεί ως απλός θεατής την σφαγή των πιο πιστών συμμάχων της Ουάσιγκτον από τα τουρκικά στρατεύματα.

Ένα «γεράκι» του Τραμπ

Το Bloomberg χαρακτήρισε τον νέο Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών ιδανικό «αντι-Τίλλερσον». Έχει δίκιο. Ο πρώην επικεφαλής της CIA Μάικ Πομπέο δεν έχει καμία σχέση με τον πρώην υπουργό. Εκλεκτός του Tea Party, της πιο ακραίας πτέρυγας των Ρεπουμπλικανικού Κόμματος, ισόβιο μέλος της διαβόητης Εθνικής Ένωσης Όπλων (NRA), ο Πομπέο είναι ένα από τα «γεράκια» του προεδρικού επιτελείου. Έχει χαρακτηρίσει δημοσίως το βασανιστήριο του εικονικού πνιγμού «αποτελεσματική ανακριτική μέθοδο», δήλωση που δεν θα έκανε ποτέ ο προκάτοχος του. Αμέσως μετά τον διορισμό Πομπέο σημειώθηκαν κάποιες διεθνείς εξελίξεις που πρέπει να επισημάνουμε.

Επισήμως, από το βήμα του ΟΗΕ, οι ΗΠΑ κατηγόρησαν την Ρωσία ότι εμπλέκεται στην δολοφονική απόπειρα του Ρώσου κατασκόπου στο Λονδίνο. Υπάρχουν πλέον αυξανόμενα δημοσιεύματα στα παγκόσμια Μίντια ότι επίκειται στρατιωτική δράση των ΗΠΑ στην Συρία εναντίον του καθεστώτος Άσαντ. Το Ιράν ανακοίνωσε πως θεωρεί ότι είναι θέμα χρόνου να αποχωρήσουν οι ΗΠΑ από την συμφωνία για το πυρηνικό του πρόγραμμα. Ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Τσαβούσογλου ακύρωσε αιφνιδιαστικά την επίσκεψη του στην Ουάσιγκτον, αφού προηγουμένως είχε δηλώσει πως ο Πομπέο «πρέπει να σέβεται την Τουρκία».

Είναι ξεκάθαρο πως όλα αυτά έχουν την σφραγίδα Πομπέο, γνωστού για τις ακραία αντιρωσικές του θέσεις. Ο πρώην διευθυντής της CIA υποστηρίζει την υιοθέτηση σκληρής στάσης έναντι της Τεχεράνης, σε αντίθεση με τον Τίλλερσον που ήταν υπέρμαχος της Συμφωνίας με το Ιράν. Ο νέος υπουργός Εξωτερικών είχε χαρακτηρίσει στο παρελθόν την Τουρκία «ισλαμική δικτατορία», γεγονός που εξηγεί την οργισμένη αντίδραση της Άγκυρας.

Στα χνάρια του Άντριου Τζάκσον

Σύμφωνα μάλιστα με αμερικανικά Μίντια, αναμένεται τις επόμενες μέρες ο Τραμπ να προχωρήσει στην επιβολή δασμών-μαμούθ σε 100 περίπου κινεζικά προϊόντα, γεγονός που θα σημάνει επισήμως την έναρξη οικονομικού πολέμου εναντίον του Πεκίνου. Πρέπει να σημειώσουμε πως ήταν μία βασική προεκλογική υπόσχεση του Αμερικανού προέδρου, την οποία από ότι φαίνεται είναι αποφασισμένος να εφαρμόσει.

Η Αμερική θα ακολουθήσει πολιτικές απομονωτισμού, οικονομικού προστατευτισμού και αυξανόμενων στρατιωτικών δαπανών. Όπως ακριβώς επί προεδρίας του Άντριου Τζάκσον, του έβδομου προέδρου των ΗΠΑ, τον οποίο ο Τραμπ θαυμάζει. Ως εκλεγμένος Πρόεδρος πραγματοποίησε τιμητική επίσκεψη στον τάφο του Τζάκσον, του πιο επιφανούς εκφραστή του αμερικανικού λαϊκισμού.

Ο Πομπέο είναι θιασώτης της τζακσονικής παράδοσης, όπως και ο Τραμπ. Για τις ΗΠΑ ξημερώνει μία νέα εποχή, επομένως δεν υπάρχει πλέον θέση για τον Τίλλερσον στην αμερικανική κυβέρνηση. Με το νέο υπουργό Εξωτερικών μοιάζει να έχουμε την έναρξη μία νέας προεδρικής θητείας του Τραμπ. Η περίοδος των συμβιβασμών έχει τελειώσει για την Ουάσιγκτον. Ίσως αυτό εξηγεί επιπλέον την απομάκρυνση του Τίλλερσον.