Αμερικανικές εκλογές: Μία μάχη με φαβορί, αλλά και θολές παραμέτρους

Δέκα εβδομάδες απομένουν μέχρι τις προεδρικές εκλογές της 3ης Νοεμβρίου στις ΗΠΑ και όλες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Τζο Μπάιντεν έχει σταθερό προβάδισμα, που κυμαίνεται από έξι μέχρι και 14 ποσοστιαίες μονάδες. Από αυτή την άποψη βρίσκεται σε πλεονεκτικότερη θέση από όλους τους προηγούμενους υποψηφίους του Δημοκρατικού Κόμματος τις τελευταίες δεκαετίες. Αυτό τουλάχιστον έδειξε ο γνωστός εκλογολόγος Ναθάνιελ Ράκιτς παρουσίασε σε μια ανάλυση που φτάνει μέχρι τις εκλογές του 1976.

Ο Μπάιντεν φαίνεται να προηγείται κατά μέσο όρο του Τραμπ με 8,4 μονάδες. Η τελευταία φορά που κάποιους Δημοκρατικός υποψήφιος πρόεδρος είχε τέτοιο προβάδισμα έναντι του αντιπάλου του ήταν το 1992, όταν ο Μπιλ Κλίντον προηγείτο με 8,5 μονάδες, 75 ημέρες πριν τις εκλογές. Όταν ο Κλίντον διεκδίκησε τη δεύτερη θητεία του το 1996, το προβάδισμά του για την ίδια χρονική περίοδο, είχε μειωθεί στις 4,4 μονάδες.

Ωστόσο, ο Τραμπ και τα στελέχη της προεκλογικής εκστρατείας του έχουν απορρίψει επανειλημμένα τις δημοσκοπήσεις, χαρακτηρίζοντάς τες στημένες από Μίντια φιλικά προσκείμενα στους Δημοκρατικούς και σε Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις που επιθυμούν να τον πλήξουν. Συνεργάτες του, μάλιστα, επικαλούνται τις δημοσκοπήσεις του 2016, όταν οι περισσότερες εξ αυτών παρουσίαζαν σαν επικρατέστερη την Χίλαρι Κλίντον.

Αν και η πρώην υποψήφια πρόεδρος συγκέντρωσε δύο εκατομμύρια περισσότερες ψήφους από τον αντίπαλό της, έχασε τις εκλογές, λόγω του εκλογικού συστήματος, καθότι ο Τραμπ είχε συγκεντρώσει μεγαλύτερο αριθμό εκλεκτόρων (290 έναντι 232 της αντιπάλου του). Για να κερδίσει ένας υποψήφιος την προεδρία των ΗΠΑ χρειάζεται 270 εκλέκτορες, δηλαδή την πλειοψηφία των 538 εκλεκτόρων.

Είναι πολύ νωρίς ακόμα

Επί του παρόντος, ο Μπάιντεν φαίνεται να κερδίζει και σε αυτό το μέτωπο. Τόσο σε εθνικό επίπεδο, όσο και σε πολιτείες-κλειδιά, όπως η Φλόριντα, το Μίσιγκαν, η Πενσυλβάνια και το Ουισκόνσιν, ο Μπάιντεν προηγείται. Οι Financial Times (σε συνεργασία με το Real Clear Politics) δίνουν στον Μπάιντεν 190 σίγουρους εκλέκτορες που μαζί με άλλους 108 από Πολιτείες που οι Δημοκρατικοί έχουν πολλές πιθανότητες να κερδίσουν θα του εξασφάλιζε μια άνετη πλειοψηφία 298 εκλεκτόρων. Άλλες εκτιμήσεις, όπως αυτή της ιστοσελίδας 270towin.com του δίνουν ακόμη και πλειοψηφία 301 εκλεκτόρων.

Αρκετοί, όμως, πολιτειολόγοι επιμένουν να θυμίζουν πως ακόμη είναι πολύ νωρίς και η μάχη ενδέχεται να αποδειχθεί πολύ πιο αμφίρροπη από όσο δείχνουν οι δημοσκοπήσεις. Παρ’ όλα αυτά, οι πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο Μπάιντεν προηγείται κατά μέσο όρο με 5 μονάδες στη Φλόριντα, με 6,7 στο Μίσιγκαν, με 6,4 στην Πενσυλβάνια και με 6,5 στο Ουισκόνσιν, σύμφωνα με την Real Clear Politics.

Πάντα με βλαση τις δημοσκοπήσεις, η επιλογή της Καμάλα Χάρις ως υποψήφιας αντιπροέδρου λειτούργησε ευνοϊκά για τη δημοφιλία του Μπάϊντεν, ενισχύοντας την υποψηφιότητά του. Ακόμα, όμως, και η ίδια κερδίζει οπαδούς όσο περνάνε οι εβδομάδες. Την εβδομάδα αυτή, το 41% εξέφρασε ευνοϊκή άποψη για τη Χάρις, σε αντίθεση με το 38% που τάχθηκε εναντίον της.

Πρόκειται για βελτίωση, αν αναλογιστεί κανείς ότι τον Μάιο που συζητιόταν το όνομα της, μόνο το 32% δήλωσαν ότι είχαν θετική άποψη για εκείνη. Μία νέα δημοσκόπηση εμφανίζει το 52% των Δημοκρατικών υποψηφίων να την χαρακτηρίζει εξαιρετική ή αρκετά καλή και το 57% να δηλώνει ότι αντικατοπτρίζει θετικά την ικανότητα του Μπάϊντεν να λαμβάνει σημαντικές προεδρικές αποφάσεις. Το 57% υποστηρίζει ότι αν χρειαστεί η Χάρις μπορεί να αναλάβει τα καθήκοντα του Προέδρου.

Αμερικανικές εκλογές και εναλλακτικά σύμπαντα

Κάτι άλλο που αναδεικνύουν οι δημοσκοπήσεις είναι ότι οι υποστηρικτές των δύο υποψηφίων ζουν σε εναλλακτικά σύμπαντα όσον αφορά τα θέματα που καθορίζουν την ψήφο τους. Η οικονομία, ο κορωνοϊός, η υγειονομική περίθαλψη, το ζήτημα της οπλοκατοχής και οι φυλετικές σχέσεις χαρακτηρίζονται ως εξαιρετικά σημαντικές από τουλάχιστον το 40% των ψηφοφόρων.

Ωστόσο, υπάρχουν μεγάλες αποκλίσεις μεταξύ των ψηφοφόρων του Μπάιντεν και του Τραμπ για τη σημασία αυτών των ζητημάτων. Το 70% των ψηφοφόρων του Μπάιντεν λένε ότι ο κορωνοϊός είναι εξαιρετικά σημαντικός έναντι του 24% των ψηφοφόρων του Τραμπ. Το 57% των υποστηρικτών του Τραμπ τοποθετεί στην κορυφή του ενδιαφέροντος την οικονομία, σε αντίθεση με τους ψηφοφόρους των Δημοκρατικών που μόνο σε ποσοστό 37% θεωρούν την οικονομία ως το διακύβευμα των αυτών εκλογών.

Το ποσοστό των Δημοκρατικών που υποστηρίζουν ότι η οικονομική τους κατάσταση επιδεινώθηκε επί θητείας Τραμπ είναι 52%, Το αντίστοιχο ποσοστό των Ρεπουμπλικάνων αυξήθηκε από 7% σε 11%. Από την άλλη, οι περισσότεροι υποστηρικτές του Μπάιντεν (57%) θεωρούν την υγειονομική περίθαλψη και τις φυλετικές σχέσεις εξαιρετικά σημαντικές, ενώ μόνο το 20% των υποστηρικτών του Τραμπ συμφωνεί.

Η αχίλλειος πτέρνα του Μπάιντεν

Παρ’ ότι ο Μπάιντεν υπερέχει στην εκτίμηση των πολιτών ως ικανότερος να χειριστεί τα περισσότερα ζητήματα που εξετάστηκαν στη δημοσκόπηση, όπως η φυλετική ανισότητα, η πανδημία του κορονοϊού, η υγειονομική περίθαλψη και η εξωτερική πολιτική, χάνει στο πεδίο της οικονομίας. Ακόμα και Δημοκρατικοί ψηφοφόροι δίνουν προβάδισμα στον Τραμπ στον τομέα αυτό.

Ο Μπάιντεν επιχειρεί να κερδίσει έδαφος και σ’ αυτό το επίπεδο. Δεσμεύτηκε, μάλιστα, να αγωνιστεί κατά των μεγάλων οικονομικών επιβαρύνσεων που πλήττουν φτωχές οικογένειες μειονοτήτων, μέσω της διάθεσης δισεκατομμυρίων δολαρίων σε ομοσπονδιακές δαπάνες για τις μικρές επιχειρήσεις που ανήκουν σε μέλη μειονοτήτων.

Συνολικά, όμως, ο Μπάιντεν διατηρεί το προβάδισμα σε μια σειρά θετικών χαρακτηριστικών που συχνά θεωρούνται πολύτιμα έως κρίσιμα για έναν υποψήφιο ένοικο του Λευκού Οίκου. Τέτοια χαρακτηριστικά είναι να νοιάζεται για τους ψηφοφόρους του (53% Μπάϊντεν έναντι 42% Τραμπ), να μοιράζεται τις αξίες τους (52% Μπάϊντεν έναντι 43% Τραμπ) να είναι ειλικρινής και αξιόπιστος (51% Μπάϊντεν έναντι 40% Τραμπ). Η πλειονότητα των ψηφοφόρων επίσης εμφανίζεται να πιστεύει ότι ο Μπάιντεν θα ενώσει τη χώρα και δεν θα τη διχάσει (55% Μπάιντεν έναντι 35% Τραμπ).

Από την πλευρά του, ο Τραμπ έχει αλλάξει τακτική, καθώς τα πράγματα δεν πήγαν όπως τα υπολόγιζε. Η αμερικανική οικονομία, το δυνατό του χαρτί,  βρίσκεται στον κυκεώνα μιας κρίσης χωρίς προηγούμενο. Η χώρα μαστίζεται από μια πανδημία που έχει ήδη στοιχίσει εκατοντάδες χιλιάδες θανάτους, ως αποτέλεσμα και της ελλιπούς προετοιμασίας.

Έτσι, ο νυν πρόεδρος επενδύει στην καλλιέργεια κλίματος φόβου. Κραυγάζει ότι ο αντίπαλός του σκοπεύει να υπονομεύσει το νόμο και την τάξη και να επιβάλλει στις ΗΠΑ τον σοσιαλισμό! «Διακυβεύεται η επιβίωση της χώρας μας… Αυτοί οι άνθρωποι τρελάθηκαν», είπε κατά τη διάρκεια της προεκλογικής συγκέντρωσής του στο Ολντ Φορτζ, κωμόπολη της Πενσιλβάνιας. «Θέλουν να κατασχέσουν τα όπλα μας… Θα απαγορεύσει το αμερικανικό πετρέλαιο … Το μόνο πράγμα που δεν θέλουν να καταργήσουν, είναι οι φόροι σας», πρόσθεσε.

Λογική της ανοικοδόμησης

Ο Μπάιντεν προτάσει την λογική της ανοικοδόμησης των ΗΠΑ στην μετά Τραμπ εποχή. Στην ομιλία του με την οποία ολοκληρώθηκε το συνέδριο του Δημοκρατικού Κόμματος, ο πρώην αντιπρόεδρος τόνισε το εξής: «Μακάρι η Ιστορία να μπορέσει να πει ότι το τέλος αυτού του κεφαλαίου του αμερικανικού σκότους άρχισε εδώ, απόψε. Αυτή είναι μια μάχη που θα την κερδίσουμε, και θα το κάνουμε μαζί». Πολύτιμος σύμμαχος του Μπάιντεν έχει αναδειχθεί ο πρώην πρόεδρος Μπαράκ Ομπάμα. Ο συνήθως ήπιος Ομπάμα χρησιμοποίησε σκληρούς χαρακτηρισμούς για τον Τραμπ. «Τεμπέλης», «επικίνδυνος» και «διεφθαρμένος» ήταν μόνο κάποια από τα επίθετα που χρησιμοποίησε.

Απ’ ότι φαίνεται, όμως, η μάχη μόλις τώρα ξεκινά. Μία αναμέτρηση αρκετά διαφορετική σε σχέση με το παρελθόν καθώς αναμένεται να γίνει μαζική χρήση της επιστολικής ψήφου. Οι περισσότεροι αναλυτές έχουν σηκώσει τα χέρια ψηλά. Δηλώνουν αδυναμία να εκτιμήσουν πως η μεταβλητή αυτή θα ευνοήσει κάποιον από τους δύο υποψηφίους.

Ο πρόεδρος Τραμπ, πάντως, δήλωσε ότι «η μαζική στροφή προς την ψήφο δια αλληλογραφίας στις προεδρικές εκλογές του Νοεμβρίου θα προκαλούσε τόσα πολλά προβλήματα που οι αρχές ίσως χρειαστεί να επαναλάβουν την ψηφοφορία». Δεν είναι η πρώτη φορά που έκανε λόγο για νοθεία, εγείροντας ερωτήματα για το πώς θα αντιδράσει σε ένα αρνητικό για εκείνον αποτέλεσμα. Την ίδια στιγμή, πληθαίνουν οι διασημότητες που προτρέπουν τον κόσμο να ψηφίσει. Διαδικτυακές και τηλεοπτικές καμπάνιες επιχειρούν να ευαισθητοποιήσουν τους ψηφοφόρους να ασκήσουν το δικαίωμά τους.

• NBC News και Wall Street Journal: Τζο Μπάιντεν 50% – Ντόναλντ Τραμπ 41%
• CNN: Τζο Μπάιντεν 51% – Ντόναλντ Τραμπ 42%
• SSRS: Τζο Μπάιντεν 50% – Ντόναλντ Τραμπ 46%
• Washington Post/ABC News: Τζο Μπάιντεν 54% – Ντόναλντ Τραμπ 40%
• Economist/YouGov: Τζο Μπάιντεν 50% – Ντόναλντ Τραμπ 40%