Αμερικανικό ρίσκο στο Γκολάν για το χατίρι του Νετανιάχου
26/03/2019
Διεθνείς αντιδράσεις προκαλεί η απόφαση του Τραμπ να αναγνωρίσει την κυριαρχία του Ισραήλ στο συριακό Γκολάν, δύο εβδομάδες πριν τις ισραηλινές βουλευτικές εκλογές. ΟΗΕ, Ρωσία και ΕΕ έχουν αντιδράσει ήδη σε αυτήν την ενέργεια του Αμερικανού προέδρου, η οποία φέρνει τις ΗΠΑ αντιμέτωπες και με παραδοσιακούς συμμάχους της στον αραβικό κόσμο.
Η απόφαση του Τραμπ δεν ήταν κεραυνός εν αιθρία. Σχεδόν από την ανάληψη των καθηκόντων του στον Λευκό Οίκο, το Τελ Αβίβ και αμερικανοισραηλινά λόμπι πιέζουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Ο Νετανιάχου είχε αναφερθεί μάλιστα στο θέμα και κατά την πρώτη συνάντησή του με τον Αμερικανό πρόεδρο, τον Φεβρουάριο του 2017.
Η στροφή πάντως της αμερικανικής πολιτικής είχε σηματοδοτηθεί στα μέσα του περασμένου Νοεμβρίου, λίγες εβδομάδες πριν ο Τραμπ ανακοινώσει την απόφασή του να αποσύρει τους Αμερικανούς στρατιώτες από την Συρία. Ήταν τότε που οι ΗΠΑ καταψήφισαν, για πρώτη φορά, στον ΟΗΕ μια απόφαση των Ηνωμένων Εθνών στην οποία αναφερόταν ότι η προσάρτηση του Γκολάν από το Ισραήλ θεωρείται «άκυρη και μη γενόμενη».
Είχε προηγηθεί βεβαίως, έναν χρόνο πριν, η ανακοίνωση για την μεταφορά της αμερικανικής πρεσβείας από το Τελ Αβίβ στην Ιερουσαλήμ, η οποία είχε προκαλέσει επίσης θύελλα αντιδράσεων στα Παλαιστινιακά Εδάφη και τον αραβικό κόσμο.
Στα γρήγορα λόγω ρουκέτας
Ο Αμερικανός πρόεδρος υπέγραψε το σχετικό διάταγμα την Κυριακή και μάλιστα στο ξεκίνημα της συνάντησής του με τον Νετανιάχου στον Λευκό Οίκο. Επισημοποίησε έτσι την δήλωση που είχε κάνει την περασμένη εβδομάδα ότι ήρθε η ώρα να αναγνωριστεί η ισραηλινή κυριαρχία στο Γκολάν. Μια περιοχή που κατέχει το Ισραήλ από το 1967, την προσάρτησε το 1981, αλλά οι ενέργειες αυτές δεν είχαν ποτέ την αποδοχή της διεθνούς κοινότητας.
Το διάταγμα υπεγράφη επίσης την ώρα που ο Νετανιάχου είχε ανακοινώσει ότι θα συντομεύσει την επίσκεψή του στις ΗΠΑ εξαιτίας της έντασης που επικράτησε το Σαββατοκύριακο στην Γάζα. Μια ρουκέτα, την εκτόξευση της οποίας ο ισραηλινός στρατός απέδωσε στην Χαμάς, την ισλαμιστική οργάνωση που κυβερνά στην Λωρίδα της Γάζας, έπληξε τα περίχωρα του Ισραήλ, προκαλώντας νέα ένταση. Ακολούθησαν αεροπορικές επιδρομές του Ισραήλ εναντίον στόχων της Χαμάς, η οποία μετά την καταστροφή του γραφείου του αρχηγού της, Ισμαήλ Χανίγιε, ανακοίνωσε εκεχειρία. Οι συγκρούσεις ωστόσο συνεχίστηκαν και κατά την διάρκεια της περασμένης νύχτας.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι η νέα ένταση έρχεται λίγες ημέρες πριν την επέτειο των διαμαρτυριών στα σύνορα της Γάζας, οι οποίες ξεκίνησαν στις 30 Μαρτίου του 2018 με την ονομασία «Μεγάλη Πορεία της Επιστροφής», και δύο εβδομάδες πριν τις πρόωρες ισραηλινές εκλογές της 9ης Απριλίου.
Ερντογάν και παναραβικό μέτωπο
Με την απόφασή του ο Τραμπ έχει πυροδοτήσει νέες εντάσεις στην ευρύτερη περιοχή της Μέσης Ανατολής. Τεχεράνη, Μόσχα και Άγκυρα, ως άμεσα εμπλεκόμενες στον πόλεμο της Συρίας, εξέφρασαν ήδη την αντίδρασή τους, ενώ η ΕΕ, αλλά και μεγάλες ευρωπαϊκές δυνάμεις (Βρετανία, Γαλλία και Γερμανία) αρνούνται να ακολουθήσουν τις ΗΠΑ στην αλλαγή του καθεστώτος στο Γκολάν.
Ο Πούτιν θα έχει σήμερα στην Μόσχα συνομιλίες για το θέμα με τον πρόεδρο του Λιβάνου και η Τουρκία, με εντολή Ερντογάν, αναλαμβάνει πρωτοβουλίες να φέρει το θέμα του Γκολάν στον ΟΗΕ. Ο Τούρκος πρόεδρος, στην προσπάθειά του να προβληθεί ως ηγεμόνας του σουνιτικού μουσουλμανικού κόσμου και στο πλαίσιο της γενικότερης αντιπαράθεσής του με τις ΗΠΑ, βγαίνει και πάλι στο προσκήνιο.
Οι πρωτοβουλίες του Ερντογάν ενεργοποιούν και τον κύριο αντίπαλό του στην ενδοσουνιτική διαμάχη, την Σαουδική Αραβία. Έτσι, μετά το Κάιρο, το οποίο παίζει ρόλο μπαλαντέρ σε αυτήν την διαμάχη, σήμερα και το Ριάντ καταδίκασε την αμερικανική απόφαση. «Οι απόπειρες επιβολής τετελεσμένων δεν αλλάζουν τα γεγονότα» τονίζει στην ανακοίνωσή του το βασίλειο της Σαουδικής Αραβίας, για το οποίο το τμήμα των Υψιπέδων του Γκολάν που βρίσκεται υπό ισραηλινό έλεγχο αποτελεί «κατεχόμενη συριακή αραβική γη».
Η στάση του Ριάντ όμως συμπαρασύρει και άλλες χώρες του Κόλπου, επίσης παραδοσιακούς συμμάχους των ΗΠΑ στην περιοχή. Ως απειλή χαρακτήρισε την αμερικανική απόφαση το Κουβέιτ, αλλά και το Μπαχρέιν, το οποίο θα πρέπει να σημειωθεί ότι είναι το βασίλειο, όπου ελλιμενίζεται ο 5ος Στόλος του αμερικανικού Πολεμικού Ναυτικού. Καταδικαστική είναι και η στάση του Κατάρ, αλλά και των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων.
Οι εξελίξεις δείχνουν ότι, για άλλη μία φορά, ο Τραμπ κατάφερε να δημιουργήσει ένα μέτωπο εναντίον του. Ο Αμερικανός πρόεδρος έχει εκφραστεί ωστόσο πολλές φορές υπέρ του Νετανιάχου και δεν θα μπορούσε να τον αφήσει χωρίς ένα πολύτιμο προεκλογικό “δώρο” πριν την δύσκολη αναμέτρηση της 9ης Απριλίου. Ειδικά μάλιστα, όταν ο Ισραηλινός πρωθυπουργός πηγαίνει στις εκλογές, εν μέσω καταγγελιών για σκάνδαλα και με τον κίνδυνο άσκησης διώξεων εναντίον του. Η απόφαση του Τραμπ για το Γκολάν όμως ξεπερνά τα σύνορα του Ισραήλ και δημιουργεί νέες εστίες έντασης με απρόβλεπτες για την ώρα διαστάσεις.
