Άμυνα ζώνης ο Ερντογάν, οργανωμένη επίθεση ο Πούτιν

Στην δημιουργία μιας «ζώνης ασφαλείας» στην βόρεια Συρία επιμένει ο Ερντογάν, επισείοντας πάντα την απειλή για ανάληψη στρατιωτικής δράσης. Την ίδια ώρα η Μόσχα ενθαρρύνει τον διάλογο των Κούρδων με τον Άσαντ, ενώ ανοίγουν δίαυλοι και ανάμεσα στην Άγκυρα και την Δαμασκό.

Καθοριστικές για την διαμόρφωση αυτού του πλαισίου, σε ό,τι αφορά τις κινήσεις των παικτών που δραστηριοποιούνται στην Συρία, ήταν προφανώς οι συνομιλίες που είχαν πριν μία εβδομάδα στην Μόσχα οι πρόεδροι Πούτιν και Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος πήγε στην ρωσική πρωτεύουσα, έχοντας συζητήσει με τον Τραμπ το θέμα της «ζώνης ασφαλείας» και ήλπιζε σε μια ευνοϊκή αντιμετώπιση.

Ο Ερντογάν εστίαζε την προσοχή του κυρίως στην Μανμπίτζ και στην αποχώρηση των κουρδικών δυνάμεων της YPG από την περιοχή. Η Μόσχα ωστόσο, όχι μόνον επέμεινε στην θέση της ότι το «δίκαιο» είναι απ’ όπου φεύγουν οι Αμερικανοί στην Συρία να αναλαμβάνει ο Άσαντ, αλλά φρόντισε να βάλει και ζήτημα Ιντλίμπ. Της περιοχής δηλαδή στην οποία ο Άσαντ δεν ασκεί σχεδόν κανέναν έλεγχο και η Μόσχα με την Άγκυρα έχουν αναλάβει την δημιουργία αποστρατικοποιημένης ζώνης.

Ο Πούτιν επέμεινε ότι στην Ιντλίμπ υπάρχουν προβλήματα σε ότι αφορά των περιορισμό των τζιχαντιστών και τον διαχωρισμό τους από τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες, ένα έργο, το οποίο μετά από κοινή συμφωνία, έχει ανατεθεί στην Άγκυρα. Παραλλήλως επέμεινε σε μια νέα τριμερή με την συμμετοχή το Ιράν, στο πλαίσιο της συμφωνίας της Αστάνας, για την διευθέτηση των ζητημάτων που προκύπτουν από την απόφαση του Τραμπ να αποσύρει τους Αμερικανούς.

Ας είναι και με τον Άσαντ 

Στις δηλώσεις που ακολούθησαν τότε, ο Πούτιν δεν έκανε καμία αναφορά στην «ζώνη ασφαλείας», σε αντίθεση με τον Ερντογάν, ο οποίος επαναβεβαίωσε αυτήν την πρόθεσή του. Με δεδομένο μάλιστα ότι η Μόσχα ενισχύει τις προσπάθειες προσέγγισης των Κούρδων με τον Άσαντ, ειδικά μετά την πρόσκληση των πρώτων να αναλάβει ο συριακός στρατός την ασφάλεια της Μανμπίζ, ο Ρώσος πρόεδρος μάλλον προέτρεψε και τον Ερντογάν να μιλήσει με την Δαμασκό.

Έτσι, μόλις δύο ημέρες μετά την συνάντηση στην Μόσχα, στην διάρκεια της οποίας ελήφθησαν κάποιες αποφάσεις για κοινή δράση Ρώσων και Τούρκων στην Ιντλίμπ, ο Τσαβούσογλου έδωσε μια άλλη προσέγγιση στο θέμα. Αν και επέμεινε ότι η Τουρκία μπορεί να δημιουργήσει και μόνη της την “ζώνη”, δεν απέκλεισε τις ΗΠΑ, την Ρωσία ή άλλους να συνεργαστούν, αν το θέλουν. Η είδηση ωστόσο ήταν στην αναφορά του ότι Άγκυρα και Μόσχα συνεργάζονται για μια πολιτική λύση στην Συρία, ανεξαρτήτως από το αν ο Άσαντ θα πρέπει να παραμείνει στην εξουσία ή όχι, αλλά και στην επιβεβαίωση ότι υπάρχει μια έμμεση επαφή με την κυβέρνηση της Δαμασκού.

Αυτό το «ανεξαρτήτως» του Τσαβούσογλου για τον Άσαντ, πέραν του γεγονότος ότι ακούγεται για πρώτη φορά από Τούρκο αξιωματούχο, και μάλιστα από τον επικεφαλής της τουρκικής διπλωματίας, δείχνει πράγματι μια διάθεση προσέγγισης Άγκυρας και Δαμασκού. Δημιουργεί ωστόσο ζήτημα για τις σχέσεις της Τουρκίας με τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες, οι οποίοι σημειωτέον έχουν συγκεντρωθεί στην Ιντλίμπ και το μόνο που επιδιώκουν είναι η ανατροπή του Άσαντ.

Η συμφωνία των Αδάνων

Στο θέμα της ζώνης αναφέρθηκε την ίδια ημέρα και ο Ερντογάν, επιμένοντας ότι πρέπει να δημιουργηθεί άμεσα και «να έχει στόχο την προστασία της Τουρκίας από τρομοκράτες και όχι την προστασία τρομοκρατών». Επανέλαβε μάλιστα ότι η Άγκυρα μπορεί να το κάνει και μόνη της και ότι οι σύμμαχοί της μπορούν να παρέχουν απλώς «επιμελητειακή υποστήριξη».

Ο Ερντογάν επικαλέστηκε όμως την συμφωνία των Αδάνων που υπέγραψαν το 1998 η Άγκυρα και η Δαμασκός και η οποία ανεστάλη με την έναρξη του πολέμου στην Συρία το 2011. Η συμφωνία αυτή, αν και είχε ως στόχο την οργάνωση της διέλευσης στα σύνορα των δύο χωρών και ρύθμιζε ζητήματα σχετικά με τα νερά του Ευφράτη, περιλαμβάνει άρθρα που αφορούν τη συνεργασία των δύο χωρών στην αντιμετώπιση των εγκλημάτων και της τρομοκρατίας. Ο Ερντογάν επικαλέστηκε την συμφωνία, λέγοντας ότι δίνει το δικαίωμα στην Άγκυρα να μπαίνει σε συριακό έδαφος, όταν αντιμετωπίζει απειλές, και ουσιαστικά την επανέφερε μονομερώς σε ισχύ.

Στην συμφωνία αυτή αναφέρθηκε όμως και η Δαμασκός, δηλώνοντας έτοιμη να την ενεργοποιήσει και πάλι, αν η Τουρκία αποσύρει τις δυνάμεις της από την συριακή επικράτεια και σταματήσει να υποστηρίζει τους αντικαθεστωτικούς αντάρτες. Αυτούς δηλαδή που βρίσκονται συγκεντρωμένοι στην Ιντλίμπ. Την περασμένη Κυριακή άλλωστε το υπουργείο Εξωτερικών της Συρίας ανέφερε ότι η Δαμασκός έχει δεσμευτεί για αυτήν την συμφωνία και ότι θα πάψει να φιλοξενεί στο έδαφός της το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ), το οποίο η Άγκυρα χαρακτηρίζει «τρομοκρατική οργάνωση».

Οι παραπάνω εξελίξεις δείχνουν όμως ότι η επαφή της Άγκυρας με την Δαμασκό και τον Άσαντ δεν είναι τόσο «έμμεσες», όπως είπε ο Τσαβούσογλου, και το πιθανότατα αποτελούν απόρροια των συνομιλιών που είχε με τον Πούτιν ο Ερντογάν στην Μόσχα. Αυτό βεβαίως δεν εμποδίζει την Τουρκία να συνεχίζει τις πιέσεις της για το καθεστώς στις κουρδικές περιοχές του βορρά, διαμηνύοντας ότι είναι έτοιμη να αναλάβει την ασφάλεια της Μανμπίτζ, αλλά και στρατιωτική δράση ανατολικά του Ευφράτη.