Ανησυχεί η ΕΕ για το Κράτος Δικαίου στην Τουρκία – Τι δείχνει η περίπτωση Ντεμιρτάς

Την ανησυχία της για τον σεβασμό των αρχών του “Κράτους Δικαίου” στην Τουρκία εξέφρασε για άλλη μία φορά η Κομισιόν, με αφορμή την συνεχιζόμενη κράτηση του Κούρδου πολιτικού Ντεμιρτάς και την καταδίκη του πρώην διευθυντή της εφημερίδας Τζουμχουριέτ. Στο κάδρο παραμένουν πάντα και οι διώξεις κατά του επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά, απουσιάζει, ωστόσο, η δυναμική ευρωπαϊκή απάντηση.

Σήμερα η εκπρόσωπος της Κομισιόν για θέματα Εξωτερικών Υποθέσεων, Ναμπίλα Μασράλι, επανέλαβε την ανησυχία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τον σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Τουρκία, σημειώνοντας ότι οι Βρυξέλλες έχουν κάνει επανειλημμένως, συγκεκριμένες συστάσεις στην Άγκυρα. Η ίδια τόνισε ότι η Τουρκία, ως υποψήφια προς ένταξη χώρα και επί μακρόν μέλος του Συμβουλίου της Ευρώπης, «πρέπει επειγόντως να σημειώσει συγκεκριμένη και συνεχή πρόοδο σε ό,τι αφορά τον σεβασμό των θεμελιωδών δικαιωμάτων».

Σημειώνοντας μάλιστα ότι ο σεβασμός στα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των σχέσεων ΕΕ-Τουρκίας, κάνει ειδική αναφορά στην καταδίκη του δημοσιογράφου Τζαν Ντουντάρ και  την καταπάτηση του δικαιώματός του στην ελευθερία έκφρασης. Η εκπρόσωπος της Κομισιόν αναφέρεται και στην συνεχιζόμενη προδικαστική κράτηση του επιχειρηματία Οσμάν Καβαλά, καθώς και του Κούρδου πολιτικού Σελαχατίν Ντεμίρτας.

Το “Κράτος Δικαίου” στην Τουρκία

Η Μασράλι ζητά οι τουρκικές δικαστικές αρχές να εφαρμόσουν τάχιστα τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΔΑ) και να απελευθερώσουν επειγόντως τον Καβαλά και τον Ντεμιρτάς. Οι δηλώσεις της Ευρωπαίας εκπροσώπου γίνονται δύο εικοσιτετράωρα μετά την καταδίκη της Άγκυρας από το ΕΔΔΑ για την κράτηση του Κούρδου πολιτικού και την οργισμένη αντίδραση του Ερντογάν, ο οποίος χαρακτήρισε «απολύτως πολιτική» την απόφαση του ευρωπαϊκού Δικαστηρίου.

Θα πρέπει να σημειωθεί, ότι ο Τούρκος πρόεδρος επιτέθηκε με δριμύτητα στο ΕΔΔΑ για την απόφασή του σχετικά με Ντεμιρτάς, ηγέτη του φιλοκουρδικού κόμματος HDP, το οποίο για την Άγκυρα αποτελεί “βιτρίνα” του παράνομου στην Τουρκία Εργατικού Κόμματος του Κουρδιστάν (PKK). Το ΕΔΔΑ στην απόφασή του ανέφερε ότι η απελευθέρωση του Ντεμιρτάς «θα αποτελούσε ισχυρό και συμβολικό μήνυμα για την βούληση της Τουρκίας να σεβαστεί τις θεμελιώδεις αξίες που συνδέονται με την συμμετοχή στο Συμβούλιο της Ευρώπης».

Ο Ερντογάν καταδίκασε βεβαίως την απόφαση, κατηγορώντας το ΕΔΔΑ ότι του ζητά να απελευθερώσει «εκείνον που είναι υπεύθυνος για τον θάνατο 39 συμπολιτών μας» και, για άλλη μία φορά, έκανε λόγο για «πολιτική δύο μέτρων και δύο σταθμών» και για «υποκρισία». Ο Τούρκος πρόεδρος θεωρεί την ηγεσία του φιλοκουρδικού κόμματος HDP υπεύθυνη για τις βίαιες διαδηλώσεις του 2014 στην νοτιοανατολική Τουρκία. για τον λόγο αυτόν κρατεί στη φυλακή από το 2016 τον Ντεμιρτάς, ο οποίος κατηγορείται για “τρομοκρατία” και απειλείται με κάθειρξη έως και 142 έτη.

Η υπόθεση Ντεμιρτάς

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στις μεγάλες κινητοποιήσεις του 2014, στις οποίες αναφέρεται ο Ερντογάν, οι κάτοικοι της νοτιοανατολικής Τουρκίας, η πλειονότητα των οποίων είναι Κούρδοι κατηγορούσαν τον στρατό ότι ήταν σε ετοιμότητα, την ώρα που μαχητές του Ισλαμικού Κράτους πολιορκούσαν τη κουρδική πόλη Κομπάνι της Συρίας. Μια πόλη που βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τα σύνορα με την Τουρκία.

Οι διαδηλώσεις είχαν πάρει βίαιη τροπή και εξελίχθηκαν σε αιματηρές, καθώς, στη διάρκειά τους, έχασαν τη ζωή τους 37 άνθρωποι. Ο Ντεμιρτάς ήταν τότε ηγέτης του φιλοκουρδικού Δημοκρατικού Κόμματος των Λαών (HDP), θέση στην οποία παρέμεινε μέχρι το 2018. Την χρονιά εκείνη, το 2018, ένα τμήμα του ΕΔΔΑ είχε αποφανθεί ότι παραβιάστηκε το δικαίωμα του Ντεμιρτάς σε μια γρήγορη δίκη, καθώς είχε κρατηθεί επί μακρόν, χωρίς τελεσίδικη καταδίκη.

Ο Ερντογάν είχε δηλώσει τότε, ότι η Τουρκία θα αντιδρούσε κατά της απόφασης και λίγο καιρό αργότερα τουρκικό εφετείο ενέκρινε ποινή φυλάκισης σε βάρος του Ντεμιρτάς για …διάδοση τρομοκρατικής προπαγάνδας, με αφορμή μια ομιλία που είχε κάνει ο Κούρδος πολιτικός το 2013. Προσφάτως πάντως, όταν ο Τούρκος πρόεδρος, προφανώς για να κάνει τον “καλό” στους Ευρωπαίους, δεσμεύτηκε ότι θα προχωρήσει σε μια νομική μεταρρύθμιση, δημιουργήθηκαν κάποιες προσδοκίες για μια πιθανή απελευθέρωση του Ντεμιρτάς. Τον περασμένο μήνα, ωστόσο, αποκαλώντας τον Ντεμιρτάς τρομοκράτη, ο Ερντογάν απέκλεισε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.