Αντιόχεια: Σύμβολο πολιτισμού και αντοχής

Όμως, τον Φεβρουάριο του 2023, μια σειρά φονικών σεισμών συγκλόνισε την Τουρκία και τη Συρία, αφήνοντας πίσω χιλιάδες νεκρούς και μια πόλη ισοπεδωμένη. Στην Αντάκια (Αντιόχεια), πάνω από το 80% του αστικού ιστού καταστράφηκε. Πάνω από 20.000 άνθρωποι χάθηκαν, ενώ ανεκτίμητα μνημεία της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς υπέστησαν ανεπανόρθωτες ζημιές. Σήμερα, το Χατάι προσπαθεί να αναγεννηθεί από τις στάχτες του.

Νύχτωνε όταν φτάσαμε στο Χατάι. Η κεντρική λεωφόρος Ατατούρκ απλωνόταν μπροστά μας σκοτεινή, βυθισμένη στη σιωπή. Μια έρημη πόλη-φάντασμα, όπου το βάρος των ερειπίων φαινόταν ασήκωτο. Τα λιγοστά φώτα της ΔΕΗ έσπαγαν το σκοτάδι. Μόνο μια ταβέρνα παρέμενε ανοιχτή – μια μοναδική εστία ζωής μέσα στην ερημιά.

 

Μας σέρβιραν κεμπάπ και για επιδόρπιο, ένα τεράστιο κιουνεφέ. Γλυκό σαν τη νοσταλγία που με πλημμύριζε. Θυμήθηκα την Αντιόχεια, όπως την έζησα, πριν τον σεισμό: οι αγορές της ξεχείλιζαν από ζωή, τα αρώματα της δάφνης και του ζαχτέρ ανακατεύονταν με τη βουή των περαστικών, οι δρόμοι αντηχούσαν από αυτοσχέδιους μουσικούς και παιδικές φωνές…Τώρα, όλα αυτά είναι παρελθόν.

Βγήκα έξω για τσιγάρο. Ενας διαρκής κόμπος στο λαιμό. Η σιωπή ήταν εκκωφαντική. Ο μόνος ήχος ερχόταν από την παραδοσιακή ταβέρνα-κρεοπωλείο, από τις λίγες επιχειρήσεις που άνοιξαν ξανά. Ο ιδιοκτήτης μίλησε για τις δυσκολίες της αποκατάστασης. «Πολλοί από τους παλιούς θαμώνες δεν είναι πια εδώ», είπε. “Κάποιοι χάθηκαν στα χαλάσματα. Άλλοι έφυγαν για πάντα” Κι όμως, παρά τις καθημερινές διακοπές ρεύματος και τα εμπόδια, η ταβέρνα γεμίζει ιδίως τα Σαββατοκύριακα. Είναι κάτι παραπάνω από φαγητό. Είναι μια μικρή πράξη αντίστασης στη σκληρή πραγματικότητα, μια απόδειξη ότι η ζωή πασχίζει να βρει ξανά τον δρόμο της…

Αντιόχεια: Η πρόκληση της ανασυγκρότησης

Ο κυβερνήτης του Χατάι, Μουσταφά Μασατλί, ανέφερε ότι οι σεισμοί είχαν συντριπτικό αντίκτυπο στην οικονομία της περιοχής. Για να στηρίξει τους πληγέντες, η AFAD κατασκεύασε 6.180 προκατασκευασμένα καταστήματα, δίνοντας μια προσωρινή λύση σε όσους έχασαν τις επιχειρήσεις τους.

Παράλληλα, αρχιτέκτονες, μηχανικοί, ΜΚΟ και κρατικοί φορείς συνεργάζονται με τις τοπικές κοινότητες για την ανοικοδόμηση της πόλης. Σε περιοχές όπως το Ντεφνέ, το Ισκέντερουν και το Κιρικχάν, κατασκευαστικά έργα βρίσκονται σε εξέλιξη, με στόχο τη δημιουργία ενός… βιώσιμου μέλλοντος, με σεβασμό στην πολιτιστική κληρονομιά της περιοχής.

Ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται στην αποκατάσταση ιστορικών χώρων: το Ουζούν Τσαρσί, τα αρχαία λουτρά, οι εκκλησίες, τα τζαμιά και οι συναγωγές, που υπέστησαν σοβαρές ζημιές. Παράλληλα, μια περιοχή 307 εκταρίων έχει τεθεί υπό προστασία σε συνεργασία με το τουρκικό Υπουργείο Πολιτισμού.

Μια πόλη σε αναμονή

Δύο χρόνια μετά τον σεισμό, η Αντιόχεια παραμένει ένα αχανές εργοτάξιο. Η σκόνη από τις κατεδαφίσεις πνίγει την ατμόσφαιρα, προκαλώντας σοβαρούς κινδύνους για τη δημόσια υγεία. Γιατροί και τοπικοί φορείς προειδοποιούν για την αύξηση αναπνευστικών προβλημάτων και χρόνιων παθήσεων.

Αλλά και ο ψυχολογικός αντίκτυπος είναι εξίσου βαριάς μορφής. Οι επιζώντες κουβαλούν μνήμες που δεν ξεθωριάζουν: τις κραυγές από τα χαλάσματα, τον φόβο της επόμενης δόνησης. Αναφέρονται αυξημένα περιστατικά κατάθλιψης, αυτοκτονικών σκέψεων και κατάχρησης ουσιών, ειδικά σε όσους ζουν ακόμα σε κοντέινερ. Η αβεβαιότητα για το αύριο βαραίνει την καθημερινότητά τους.

Η ελπίδα μέσα στα ερείπια

Κι όμως, οι κάτοικοι της Αντιόχειας δεν εγκαταλείπουν. Η ιστορία λέει πως η πόλη έχει καταστραφεί και ξαναχτιστεί επτά φορές. Κάποιοι το θεωρούν μοιραίο. Άλλοι, απόδειξη αντοχής. Όταν χάνεις το σπίτι, την οικογένεια, τη δουλειά σου, το να συμμετέχεις στην ανοικοδόμηση γίνεται κάτι παραπάνω από ανάγκη. Γίνεται θεραπεία. Γίνεται ελπίδα.

Φεύγοντας από τη Χατάι, υποσχέθηκα στον εαυτό μου να επιστρέψω. Αυτή η πόλη δεν πρέπει να χαθεί στη λήθη. Και στο μυαλό μου, μια φράση χαραγμένη βαθιά:

“Πεθάναμε ξανά, αλλά είμαστε ακόμα εδώ, Χατάι!
Θα ξαναφωτίσουμε τον ουρανό, με όλα του τα χρώματα,
από το ανατολικότερο άκρο της Μεσογείου”