Απάντησε, αλλά δεν έπεσε στην “παγίδα” η Τεχεράνη

Σε νέα φάση μπήκε από τα ξημερώματα της Τετάρτης η αντιπαράθεση ανάμεσα στην Ουάσιγκτον και την Τεχεράνη, μετά την επίθεση με ρουκέτες που εξαπέλυσε ο ιρανικός στρατός εναντίον αμερικανικών θέσεων στο Ιράκ. Οι δύο πλευρές δίνουν διαφορετικές εκτιμήσεις για την έκταση των συνεπειών της επίθεσης, ενώ η διεθνής κοινότητα τις καλεί σε αυτοσυγκράτηση. Την ίδια ώρα, ο αναίμακτος χαρακτήρας των επιθέσεων και ο τόνος του Τραμπ στο διάγγελμά του προς τους Αμερικανούς δίνουν μια πρώτη εντύπωση, ότι η κρίση βαίνει προσωρινά προς μια κάποια εκτόνωση.

Στο γεγονός ότι από τις επιθέσεις του Ιράν δεν υπήρξαν θύματα, ούτε Αμερικανοί ούτε Ιρακινοί, εστίασε και ο πρόεδρος των ΗΠΑ. Από αυτό το γεγονός εκτίμησε, μάλιστα, ότι η Τεχεράνη φαίνεται πως υποχωρεί σε ό,τι αφορά τα αντίποινα για τον φόνο του Σουλεϊμανί. Ο Τραμπ δικαιολόγησε, βέβαια, την απόφασή του για την εξόντωση του Ιρανού στρατηγού, τονίζοντας ότι έστειλε ένα ισχυρό μήνυμα σε «δυνητικούς τρομοκράτες» και σημείωσε ότι η εποχή που τα κράτη ανέχονταν την συμπεριφορά της Τεχεράνης έχει τελειώσει.

Ανέφερε ωστόσο, ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες «δεν θέλουν να χρησιμοποιήσουν τη στρατιωτική τους ισχύ» και, αφού επισήμανε ότι «η οικονομική τους δύναμη είναι ο καλύτερος αποτρεπτικός παράγοντας», εξήγγειλε νέες ισχυρές οικονομικές κυρώσεις σε βάρος του Ιράν.

Δεν ήθελε θύματα το Ιράν

Ο Τραμπ διαβεβαίωσε τέλος ότι, όσο παραμένει πρόεδρος των ΗΠΑ, το Ιράν δεν θα αποκτήσει πυρηνικά, κάτι που, όπως είπε, είναι επιδίωξη της Τεχεράνης και απειλή για τον πολιτισμένο κόσμο. Στο πλαίσιο αυτό, τόνισε ότι οι παγκόσμιες δυνάμεις μπορούν να εργαστούν για μια νέα συμφωνία και πρόσθεσε ότι θα ζητήσει μεγαλύτερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή.

Την άποψη του Τραμπ, ότι το Ιράν υποχωρεί, στήριξαν εμμέσως αμερικανικές και ευρωπαϊκές πηγές. Προχώρησαν μάλιστα και στην εκτίμηση ότι η Τεχεράνη δεν ήθελε θύματα στις αεροπορικές επιδρομές που εξαπέλυσε εναντίον βάσεων στο Ιράκ, στις οποίες στρατωνίζονται Αμερικανοί. Οι ίδιες πηγές φέρονται να υποστηρίζουν ότι οι Ιρανοί αστόχησαν σκοπίμως, καθώς ήθελαν μεν να επιδείξουν την αποφασιστικότητά τους, αλλά παραλλήλως, να κρατήσουν ανοιχτή και την πόρτα της διεξόδου από την κρίση.

Είκοσι δύο βαλλιστικούς πυραύλους εδάφους-εδάφους εκτόξευσαν οι ιρανικές δυνάμεις εναντίον των βάσεων στην Άιν αλ-Άσαντ και στην  Αρμπίλ και, όπως εκτιμούν Αμερικανοί ειδικοί αναλυτές, οι στόχοι είχαν μελετηθεί έτσι, ώστε να ελαχιστοποιούνται οι πιθανότητες να υπάρξουν θύματα. Στην ίδια εκτίμηση καταλήγουν και υπηρεσίες πληροφοριών εντός του Ιράν.

Ο ίδιος ο Ιρανός υπουργός Εξωτερικών Μοχαμάντ Τζαβάντ Ζαρίφ είχε δηλώσει άλλωστε, νωρίτερα, ότι η Τεχεράνη «δεν επιδιώκει κλιμάκωση ούτε πόλεμο». Η φράση του μάλιστα ότι τα αντίποινα, δηλαδή οι βομβαρδισμοί στόχων στο Ιράκ, ήταν «αναλογικά» και κυρίως ότι «έχουν ολοκληρωθεί» ήταν μια σαφής ένδειξη ότι το Ιράν δεν επιθυμεί να δοθεί συνέχεια για την ώρα.

Αναλαμβάνουν άλλοι

Οι Αμερικανοί επιδίωξαν τα τελευταία εικοσιτετράωρα να προκαλέσουν μια σπασμωδική απάντηση των Ιρανών, η οποία θα δικαίωνε την  επιλογή του Τραμπ να εξοντώσει τον στρατηγό Σουλεϊμανί. Η Τεχεράνη, ωστόσο, υιοθέτησε το δόγμα ότι η απάντηση θα δοθεί «στον σωστό τόπο και την σωστή ώρα», αποφεύγοντας μια παρορμητική αντίδραση.

Έτσι, αφού αξιοποίησε στο έπακρο την δημοφιλία του Σουλεϊμανί, ο θάνατος του οποίου ένωσε όχι μόνο τους Ιρανούς πολίτες αλλά και τους σιϊτες μουσουλμάνους συνολικά, προχώρησε σε μια μελετημένη αντίδραση αντιποίνων, τα οποία μάλιστα, σύμφωνα με τον Ζαρίφ, έχουν ολοκληρωθεί. Παραλλήλως, αποσύρθηκε πλήρως από την συμφωνία του 2015, αφήνοντας όμως ανοιχτό το ενδεχόμενο να επιστρέψει, αν οι ΗΠΑ άρουν όλες τις κυρώσεις.

Τάση εκτόνωσης της κρίσης δείχνουν και οι δηλώσεις του Ιρανού προέδρου Ρουχανί, ο οποίος, αφού τόνισε ότι με τους βομβαρδισμούς στο Ιράκ δόθηκε μια ξεκάθαρη απάντηση «μη υποχώρησης» στις ΗΠΑ, μεταθέτει σε μελλοντικό χρόνο την όποια συνέχεια, εφόσον προηγουμένως υπάρξει νέα αμερικανική πρόκληση. Αν η Ουάσιγκτον «θέλει να διαπράξει άλλο ένα έγκλημα, πρέπει να γνωρίζει ότι θα λάβει μια ακόμη πιο σκληρή απάντηση» είπε ο Ρουχανί, προσθέτοντας ότι αν οι Αμερικανοί είναι «συνετοί, δεν θα κάνουν τίποτα περισσότερο τώρα».

Ο Τραμπ είπε στο διάγγελμά του ότι θα ζητήσει περισσότερη εμπλοκή του ΝΑΤΟ στη Μέση Ανατολή και ο Ρουχανί ανέφερε στους υπουργούς του ότι «η κύρια απάντηση στους Αμερικανούς πρέπει να δοθεί από τις χώρες της περιοχής». Με αυτό το σκεπτικό όμως, παραμένει στη μέση το Ιράκ και αυξάνονται οι κίνδυνοι να μετατραπεί σε ένα πεδίο αναμέτρησης ΝΑΤΟ-Ιράν.

Ήδη άλλωστε, φιλοϊρανικές οργανώσεις στο Ιράκ, οι οποίες από την πρώτη στιγμή ορκίστηκαν εκδίκηση για τον στρατηγό Σουλεϊμανί, κάνουν λόγο για την απάντηση που και οι ίδιες πρέπει να δώσουν, αφού η Τεχεράνη εκπλήρωσε το “χρέος” της με τους βομβαρδισμούς αμερικανικών βάσεων. Ανάλογες υποσχέσεις για εκδίκηση έχουν δώσει όμως σιϊτικές οργανώσεις στην Συρία και τον Λίβανο, γεγονός που κρατά “ζωντανό” τον κίνδυνο μιας γενικότερης ανάφλεξης στην περιοχή.