Από την απλή διακλαδικότητα στο ενιαίο πακέτο προβολής ισχύος

Ο πόλεμος στην Ουκρανία έχει καταδείξει την τεράστια σημασία του πυροβολικού στο σύγχρονο πεδίο της μάχης. Επίσης, οι εξελίξεις στα ασύμμετρα πυραυλικά οπλοστάσια της Κίνας και του Ιράν, όπως έχουμε περιγράψει σε προηγούμενα άρθρα στο SLpress, έχουν δημιουργήσει μια νέα πραγματικότητα στον ανταγωνισμό μεταξύ χερσαίας ισχύος και συγκεκριμένα ενός “ντοπαρισμένου πυροβολικού” (artillery on steroids) και της θαλάσσιας ισχύος.

Πλέον τα όρια μεταξύ της θαλάσσιας και της χερσαίας ισχύος καθίστανται ολοένα και πιο δυσδιάκριτα και αυτή είναι μια εξέλιξη που αφορά άμεσα και την Ελλάδα. Ίσως η καλύτερη απόδειξη ότι τα πράγματα αλλάζουν, όσον αφορά τις δυνατότητες χερσαίων οπλικών συστημάτων να ασκούν ναυτική προβολή ισχύος, είναι η μεταστροφή του Στρατού των ΗΠΑ προς αυτήν την κατεύθυνση, η οποία, παρεμπιπτόντως, συντελείται εδώ και χρόνια.

Συγκεκριμένα, τον Ιανουάριο του 2012, το Μεικτό Επιτελείο των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων παρουσίασε την επιχειρησιακή μελέτη JOAC (Joint Operational Access Concept), η οποία αποτελεί μια επιχειρησιακή διακλαδική αντίληψη για την αντιμετώπιση της Κίνας στο μέλλον. Η μελέτη έφερε την υπογραφή του τότε αρχηγού των Αμερικανικών Ενόπλων Δυνάμεων Στρατηγού Martin E. Dempsey. Η JOAC διασυνδέεται με την πρότερη επιχειρησιακή αντίληψη της “Αεροθαλάσσιας Μάχης” (AirSea Battle) και πιθανώς αποτελεί εξέλιξή της.

Ο Dempsey περιέγραψε την JOAC ως ένα πλαίσιο που επιτρέπει την απόκτηση και τη διατήρηση πρόσβασης στη θάλασσα, τον αέρα, τη στεριά, το διάστημα και τον κυβερνοχώρο.
Η συγκεκριμένη επιχειρησιακή αντίληψη προωθεί τις συνέργειες μεταξύ των επιμέρους χώρων μάχης, δηλαδή σε στεριά, θάλασσα, αέρα, διάστημα και κυβερνοχώρο, δημιουργώντας αυτό που αναφέρεται ως “διαχωρική συνέργεια” (cross-domain synergy).

Τί προτείνει η JOAC

Με άλλα λόγια, οι συντάκτες της JOAC προτείνουν τον συνδυασμό ικανοτήτων όλων των κλάδων σε μια αδιαίρετη ενότητα μάχης. Σύμφωνα με αυτήν την αντίληψη πρέπει να δημιουργηθεί ένα ενοποιημένο “πακέτο” ικανοτήτων που να μπορεί να ασκεί προβολή ισχύος, παράλληλα και συνδυαστικά, στους επιμέρους χώρους μάχης που προαναφέραμε, με τέτοιον τρόπο, ώστε αδυναμίες σε κάποιον τομέα να καλύπτονται από ισχυρά σημεία σε άλλο και τα ισχυρά σημεία σε κάποιον τομέα να πολλαπλασιάζονται από τη σύνδεσή τους με τα ισχυρά σημεία σε κάποιον άλλον.

Η JOAC κάνει άμεσα λόγο για την ανάγκη προσβολής των κινεζικών ικανοτήτων μάχης στο διάστημα και τον κυβερνοχώρο. Είναι μάλιστα ιδιαίτερα ενδιαφέρον το γεγονός ότι στο σύνολο των αμερικανικών στρατηγικών αναλύσεων σε θέματα άμυνας όσον αφορά την Κίνα, αλλά και γενικότερα οι ικανότητες προβολής ισχύος στο διάστημα και τον κυβερνοχώρο συνδέονται σε σημείο που πολλές φορές να αντιμετωπίζονται ως ένα ενιαίο μέγεθος. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο Καθηγητής του Naval War College Sam J. Tangredi, στον σύγχρονο πόλεμο η “διαχωρική συνέργεια” θα αποτελέσει έναν βασικό παράγοντα για την επίτευξη της νίκης.

Η πλευρά που θα έχει συντονίσει καλύτερα τα συστήματά της κυβερνοπολέμου και διαστημικού πολέμου με τις ναυτικές, εναέριες και χερσαίες δυνάμεις της θα βρίσκεται σε πλεονεκτική θέση. Παρεμπιπτόντως, αυτή η λογική της συνδυασμένης εφαρμογής ισχύος διαφόρων μέσων, που υπερβαίνει το απλό τους άθροισμα και δημιουργεί συστημικές συνθέσεις, είναι ένας παράγοντας που ευνοεί την χρήση μεθόδων κυβερνοπολέμου στις πολεμικές επιχειρήσεις.

Πολύ απλά, όσο περισσότερα μέσα συνδυάζεις στο “πακέτο”, με το οποίο προσβάλεις τον αντίπαλο, τόσο περισσότερο πολύπλοκη κάνεις την πραγματικότητα γι’ αυτόν και τόσο πιο δισεπίλυτο το δίλημμα που αντιμετωπίζει. Με άλλα λόγια, η JOAC ενοποιεί τους χώρους και συνεπακόλουθα και τις μεθοδολογίες μάχης, δημιουργώντας ένα ενιαίο πλαίσιο προβολής ισχύος. Αυτή η σύζευξη είναι ένας παράγοντας που ευνοεί την περαιτέρω ανάπτυξη του κυβερνοπολέμου και περιορίζει τα όρια μεταξύ της ειρήνης και πολέμου.

Μία πολυχωρική δύναμη μάχης

Τον Μάρτιο του 2019 οι επικεφαλής του Στρατού Ξηράς των ΗΠΑ μαζί με τον διοικητή της διακλαδικής Διοίκησης Ινδικού-Ειρηνικού (USINDOPACOM), ναύαρχο Philip Davidson και τον επικεφαλής της Διοίκησης Ειρηνικού του Στρατού των ΗΠΑ της USARPAC, Στρατηγό Robert Brown, συναντήθηκαν στη Χαβάη για να συζητήσουν για το πώς ο Στρατός μπορεί να υποστηρίξει το Ναυτικό στην περιοχή του Ειρηνικού. Σύμφωνα με τον διοικητή της “Διοίκησης Μέλλοντος” (Futures Command), Στρατηγό John Murray, οι δύο Κλάδοι πρέπει να συνεργαστούν για να αντιμετωπίσουν τις νέες προκλήσεις, δηλαδή έναν πόλεμο μεγάλης κλίμακας με τη Ρωσία ή την Κίνα.

Σύμφωνα με τον υποδιοικητή της Futures Command, Αντιστράτηγο Eric Wesley, αν και το θέατρο επιχειρήσεων του Ειρηνικού «περιέχει πολύ μπλε», δηλαδή είναι βασικά μια θαλάσσια έκταση, η Πρώτη και Δεύτερη Γραμμή Νήσων γύρω από την Κίνα προσφέρουν ένα χερσαίο στοιχείο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί από τον Στρατό Ξηράς και τους Πεζοναύτες. Η Πρώτη Γραμμή Νήσων είναι μια αλληλουχία νήσων που ξεκινάει από τη βόρειο Ιαπωνία και συνεχίζει στη Ταϊβάν, τις Φιλιππίνες και φθάνει στην Ινδονησία. Η Δεύτερη Γραμμή Νήσων περιλαμβάνει το νότιο μέρος των Αλεούτιων Νήσων, την Κοινοπολιτεία των Βορείων Μαριανών, το Γκουάμ, τη Δημοκρατία του Παλάου, καθώς και τη βόρεια Παπούα Νέα Γουινέα.

Ο Στρατηγός Wesley τόνισε ότι ο Στρατός των ΗΠΑ επικεντρώνεται στις πολυχωρικές επιχειρήσεις έτσι ώστε να ενισχύσει τις ικανότητές του να δρα στη συγκεκριμένη περιοχή. Επίσης, ο Thomas Spoehr, ένας απόστρατος στρατηγός τριών αστέρων και διευθυντής της συντηρητικής δεξαμενής σκέψης Center for National Defense του Heritage Foundation, είχε επισημάνει ότι αν η Ουάσιγκτον αποχωρήσει τελικώς από τη Συνθήκη INF (όπως και έγινε), τα νέα όπλα που θα επιτραπεί να αναπτυχθούν θα αλλάξουν τα δεδομένα στην περιοχή του Ειρηνικού.

Ακόμη, ο υπεύθυνος για θέματα Στρατού Ξηράς υφυπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, Mark Esper, σε ομιλία του στο Brookings Institute στις 30 Απριλίου 2019 ανέφερε μεταξύ των άλλων ότι ο Στρατός των ΗΠΑ έχει δημιουργήσει και διεξάγει δοκιμές με μια πειραματική μονάδα πολυχωρικών επιχειρήσεων (Multi Domain Task Force) και έχει δημιουργήσει ένα τάγμα πληροφοριών, κυβερνοπολέμου, ηλεκτρονικού πολέμου και διαστήματος (I2CEWS).

Το τάγμα αυτό έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει το αμερικανικό στράτευμα «να αποδιοργανώνει, να αρνείται και να μειώνει τις εχθρικές ικανότητες κατά τη διάρκεια πολεμικών επιχειρήσεων», σύμφωνα με τον συνταγματάρχη Timothy Dalton, διευθυντή ικανοτήτων του Στρατού των ΗΠΑ για το διάστημα και για μεγάλα υψόμετρα. Αυτή είναι ίσως η πρώτη προσπάθεια για τη δημιουργία μιας πραγματικά πολυχωρικής δύναμης μάχης.

Τα ανωτέρω στοιχεία προέρχονται από τη μελέτη του γράφοντος “Η Νέα Στρατιωτική Επανάσταση και η Ελληνική Αμυντική Στρατηγική”, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη