Από την σφαγή στην Νορβηγία στο μακελειό στην Νέα Ζηλανδία

Παγκόσμιο σοκ έχει προκαλέσει η τρομοκρατική επίθεση σε δύο τεμένη στην Νέα Ζηλανδία, μια χώρα στην οποία η μουσουλμανική κοινότητα αισθανόταν μέχρι σήμερα τουλάχιστον ιδιαίτερα ασφαλής. Ηγέτες κρατών και κυβερνήσεων της Δύσης, σύσσωμος ο μουσουλμανικός κόσμος και διεθνείς προσωπικότητες καταδικάζουν την επίθεση η οποία αφήνει πίσω της δεκάδες νεκρούς και τραυματίες.

Σύμφωνα με τον τελευταίο απολογισμό οι νεκροί έχουν φτάσει τους 49, ανάμεσά τους παιδιά, ενώ τουλάχιστον άλλα 48 άτομα νοσηλεύονται με τραύματα από σφαίρες τα οποία χαρακτηρίζονται από ελαφρά έως πολύ σοβαρά. Δράστης του μακελειού, είναι σύμφωνα με τις αρχές της Νέας Ζηλανδίας, ένας 28χρονος, γεννημένος στην Αυστραλία, ο οποίος στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έφερε το όνομα «Brenton Tarrant».

Η πρωθυπουργός Άρντερν αποκάλυψε ότι πρόκειται για «εξτρεμιστή της άκρας δεξιάς», ενώ οι αρχές ανακοίνωσαν ότι στην διάρκεια της σφαγής στο Κράιστσερτς, ο μακελάρης έκανε ζωντανή μετάδοση (livestreaming) της αποτρόπαιας πράξης του για τουλάχιστον 15 λεπτά. Εκτός από τον 28χρονο Αυστραλό, οι αρχές της νέας Ζηλανδίας ανακοίνωσαν την σύλληψη άλλων τριών ατόμων, δύο ανδρών και μιας γυναίκας.

Την ώρα της επίθεσης στο ένα από τα δύο τεμένη έφταναν και τα μέλη της εθνικής ομάδας κρίκετ του Μπανγκλαντές, για την προσευχή της Παρασκευής, ιερής ημέρας των μουσουλμάνων. Τα μέλη της αποστολής είναι όλα σώα, ωστόσο ο φιλικός αγώνας που επρόκειτο να δοθεί με την εθνική της Νέας Ζηλανδίας ακυρώθηκε. Την ίδια ώρα η πρωθυπουργός προσπάθησε να καθησυχάσει την μουσουλμανική κοινότητα, αναφέροντας ότι οι Νεοζηλανδοί είναι περήφανοι για το πολυφυλετικό κράτος τους και ότι «μέσω αυτής της διαφορετικότητας μοιράζονται «κοινές αξίες».

Μια ασφαλής χώρα

Οι μουσουλμάνοι είναι περίπου το 1% του πληθυσμού της Νέας Ζηλανδίας (46.000 άνθρωποι), σύμφωνα με μια απογραφή του 2013, ενώ η χώρα συγκαταλεγόταν μέχρι σήμερα στις πιο ασφαλείς χώρες του κόσμου. Μάλιστα, το Στέιτ Ντιπάρτμεντ σε πρόσφατη οδηγία του προς τους Αμερικανούς επισήμαινε ότι η χρήση πυροβόλων όπλων από κακοποιούς εκεί (στην Νέα Ζηλανδία) είναι «σπάνιο» φαινόμενο.

Από το 2006 ως το 2013 παρατηρήθηκε ωστόσο μία αύξηση 28% στον αριθμό των ατόμων που αναφέρονται ως μουσουλμάνοι, σύμφωνα με την στατιστική υπηρεσία της χώρας, με το ένα τέταρτο από αυτούς να έχουν γεννηθεί στην Νέα Ζηλανδία. Θα πρέπει να σημειωθεί ότι μουσουλμάνοι ζουν στην Νέα Ζηλανδία για περισσότερα από 100 χρόνια και, όπως δήλωσαν ηγέτες της κοινότητάς τους, «ποτέ δεν μας έχει συμβεί κάτι τέτοιο». Οι ίδιοι δηλώνουν επίσης ότι το σημερινό μακελειό δεν θα αλλάξει η αίσθηση της κοινότητας για την χώρα.

Εντωμεταξύ, όπως προκύπτει από έρευνα του κέντρο διαπολιτιστικών ερευνών του πανεπιστημίου Βικτόρια στο Ουέλινγκτον, οι νέοι που ανήκουν στη μουσουλμανική κοινότητα «προσαρμόζονται καλύτερα στη ζωή στη Νέα Ζηλανδία», σε σύγκριση με τους νέους Μαορί ή εκείνους που έχουν ευρωπαϊκή καταγωγή. Σύμφωνα με την ίδια έρευνα ωστόσο, η κοινότητα αντιμετωπίζει κάποιες δυσκολίες, καθώς οι μουσουλμάνοι μετανάστες από την Ινδονησία και το Μπαγκλαντές αντιμετωπίζονται «λιγότερο ευνοϊκά» σε σύγκριση με αυτούς που κατάγονται από την Κίνα ή τις Φιλιππίνες. Παραλλήλως, έκθεση της εφημερίδας New Zealand Herald του 2015 αναφέρει ότι τα μέλη της μουσουλμανικής κοινότητας δυσκολεύονται περισσότερο στο να βρουν εργασία, απ’ ότι τα μέλη άλλων θρησκευτικών κοινοτήτων.

Ως μοναδικό σοβαρό προηγούμενο έντασης στην χώρα αναφέρεται πάντως, μόνο το περιστατικό με την δημοσίευση, το 2006, σκίτσων του προφήτη Μωάμεθ στον Τύπο της Δανίας,ένα γεγονός που θεωρήθηκε βλασφημία από την μουσουλμανική κοινότητα της χώρας. Μάλιστα η τότε πρωθυπουργός, Έλεν Κλαρκ, είχε υπερασπιστεί την ελευθερία του Τύπου, αλλά παραλλήλως είχε προχωρήσει στην εκτίμηση ότι η δημοσίευση δεν ήταν μια συνετή πράξη.

Το μανιφέστο

Ο 28χρονος δράστης, την αυστραλιανή καταγωγή του οποίου επιβεβαίωσε και ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ Μόρισον, πριν προχωρήσει στην αποτρόπαια πράξη του είχε αφήσει σημείωμα στο οποίο επιτίθεται εναντίον των Μουσουλμάνων που, όπως γράφει, έχουν πλημμυρίσει τον δυτικό κόσμο. Την ύπαρξη σημειώματος επιβεβαίωσε και ο Πρόξενος της Ελλάδας στη Νέα Ζηλανδία, Γιώργος Νεονάκης, επισημαίνοντας ότι δεν υπάρχουν Έλληνες πολίτες ανάμεσα στα θύματα.

Σε λογαριασμό στο Twitter που φέρει το ίδιο όνομα και την ίδια φωτογραφία προφίλ με την σελίδα στο Facebook από την οποία μεταδόθηκε live η επίθεση, δημοσιεύθηκε το πρωί και ένα «μανιφέστο» που εξηγεί τα κίνητρα της επίθεσης. Το 73 σελίδων «μανιφέστο» φέρει τον τίτλο «Η Μεγάλη Μετακίνηση» και δείχνει να παραπέμπει σε διατριβή του Γάλλου συγγραφέα Ρενό Καμί για την εξαφάνιση των ευρωπαϊκών λαών και την αντικατάστασή τους από πληθυσμούς μη Ευρωπαίων μεταναστών. Πρόκειται για μια διατριβή, η οποία είναι ιδιαίτερα δημοφιλής στους κύκλους της άκρας δεξιάς.

Ο δράστης αναφέρει επίσης ότι σημείο καμπής για την ριζοσπαστικοποίησή του την ήττα της Μαρίν Λεπέν το 2017 και την επίθεση με φορτηγό στην Στοκχόλμη, τον Απρίλιο του ίδιου έτους, που είχε ως αποτέλεσμα πέντε νεκρούς, ανάμεσά τους ένα κορίτσι 11 ετών. Στο ηλεκτρονικό μανιφέστο του, ο Μπρέντον Τάραντ, κατονομάζει την Άγγελα Μέρκελ ως τον ως «υπ’ αριθμόν ένα» κίνδυνο της λευκής φυλής, ενώ καταφέρεται εναντίον του Ερντογάν  και του μουσουλμάνου δημάρχου του Λονδίνου Σαντίκ Καν. Καλεί μάλιστα τους  χρήστες να δολοφονήσουν πολιτικούς, τους οποίους και αποκαλεί «εχθρούς» των ευρωπαϊκών εθνών. Στην αντίδρασή της πάντως η Μέρκελ δεν σχολίασε της εναντίον της απειλές, αλλά εξέφρασε μόνον την «βαθιά θλίψη της για την τρομοκρατική επίθεση».

Άλλες επιθέσεις

Η σημερινή επίθεση εναντίον δύο τεμενών στο Κράιστσερτς της Νέας Ζηλανδίας είναι ομολογουμένως η χειρότερη που έχει διαπραχθεί ποτέ εναντίον μουσουλμάνων σε δυτική χώρα. Το μακελειό στο  Κράιστσερτς φέρνει όμως στην μνήμη πολλών την σφαγή που διέπραξε το 2011 στην Νορβηγία ο νεοναζί Άντερς Μπράιβικ.

Ήταν 22 Ιουλίου 2011, όταν ο 32χρονος Μπράιβικ εξαπέλυσε μια διπλή επίθεση που κόστισε τη ζωή συνολικά σε 77 ανθρώπους. Αρχικά είχε πυροδοτήσει μια βόμβα 950 κιλών στο Όσλο κοντά στην έδρα της κυβέρνησης, σκοτώνοντας οκτώ ανθρώπους. Στην συνέχεια πυροβολούσε για περισσότερο από μία ώρα εναντίον 600 νέων σε μια κατασκήνωση της νεολαίας του Εργατικού Κόμματος, στο νησί Ουτόγια. Ο Μπράιβικ συνελήφθη αυθημερόν και καταδικάστηκε σε 21 χρόνια φυλάκιση, την μέγιστη ποινή που μπορεί να επιβληθεί στη Νορβηγία, με το ενδεχόμενο της παράτασής της επ’ αόριστον.

Αντιμουσουλμανική επίθεση σε δυτική χώρα σημειώθηκε και στις 29 Ιανουαρίου 2017 στον Καναδά, όταν ο 27χρονος φοιτητής Αλεξάντρ Μπισονέτ άνδρας άνοιξε πυρ εναντίον πιστών που είχαν συγκεντρωθεί σε τέμενος του Κεμπέκ. Ο απολογισμός της τρομοκρατικής επίθεσής του ήταν έξι νεκροί και 35 τραυματίες, ενώ ο δράστης καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη, χωρίς δικαίωμα πρόωρης αποφυλάκισης πριν τα 40 χρόνια.

Μια άλλη επίθεση έγινε την ίδια χρονιά, στις 19 Ιουνίου, στην Βρετανία, όταν ο 48χρονος Ουαλός Ντάρεν Όσμπορν έριξε το φορτηγάκι που οδηγούσε εναντίον ενός πλήθους που έβγαινε από τέμενος στο Φίνσμπουρι Παρκ στην βορειοανατολική Αγγλία. Από την επίθεση σκοτώθηκε ένας άνθρωπος και τραυματίστηκαν άλλοι δώδεκα, ενώ ο δράστης καταδικάστηκε σε ισόβια κάθειρξη.

Μετά το σημερινό μακελειό στο Κράιστσερτς, το οποίο έχει προκαλέσει την διεθνή κατακραυγή, η Νέα Ζηλανδία τέθηκε σε κατάσταση ύψιστου συναγερμού. Μέτρα λαμβάνονται όμως και σε άλλες χώρες και πρωτίστως στην Γαλλία, η οποία είναι η χώρα της Δύσης με τον μεγαλύτερο μουσουλμανικό πληθυσμό.