Από τον Ετσεβίτ στον Ερντογάν – Ο “Αττίλας” έχει ένα πρόσωπο

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αναμφισβήτητα, αποτελεί ένα πολιτικό φαινόμενο στην σύγχρονη ιστορία της Τουρκίας. Όπως και άλλες πολιτικές προσωπικότητες της γείτονος, υπήρξε μία αντιφατική πολιτική προσωπικότητα. Είχε υποστεί πολλές διώξεις για την πολιτική του δράση, με αποκορύφωμα την προφυλάκισή του το 1999 για «υποκίνηση θρησκευτικού μίσους». Ως εκλεγμένος πρωθυπουργός ύψωσε τη σημαία του μετριοπαθούς και εκσυγχρονιστικού πολιτικού Ισλάμ.

Όπως είδαμε στην πορεία, δεν μιμήθηκε απλώς τις πρακτικές των κεμαλιστών προκατόχων του. Τις τελειοποίησε σε τέτοιο βαθμό, ώστε να γεμίσει τις τουρκικές φυλακές με χιλιάδες πολιτικούς του αντιπάλους, αποκτώντας υπερεξουσίες “σουλτάνου”. Σύμφωνα με τον Φετουλέχ Γκιουλέν, τον μεγάλο του εχθρό, ο Ερντογάν έχει εγκαθιδρύσει ένα καθεστώς χειρότερο από την χούντα του Κενάν Εβρέν.

Βέβαια, η παντοδυναμία του αμφισβητήθηκε στο εσωτερικό της Τουρκίας. Η θριαμβευτική εκλογή του Εκρέμ Ιμάμογλου στην δημαρχία της Κωνσταντινούπολης, υπήρξε ένα προσωπικό ράπισμα για τον Ερντογάν. Μία σειρά κορυφαίων στελεχών του κυβερνώντος κόμματος AKP, όπως ο Αμπντουλάχ Γκιούλ, ο Αλί Μπαμπατζάν και ο Αχμέτ Νταβούντογλου έχουν στραφεί ανοιχτά εναντίον του.

Όσο όμως απεχθές και αν είναι το καθεστώς του, ο Ερντογάν απέδειξε ότι είναι ένας επιδέξιος περιφερειακός παίκτης, που διαπραγματεύεται επί ίσοις όροις με την Ρωσία και τις ΗΠΑ. Είδαμε πως Μόσχα και Ουάσιγκτον, τον έβγαλαν από την δύσκολη θέση στην Συρία. Είναι αλήθεια πως ο Τούρκος πρόεδρος δεν επέτυχε απόλυτα τους νεοοθωμανικούς στόχους του. Όμως μπορεί να παρουσιάσει την απομάκρυνση του YPG από τα τουρκοσυριακά σύνορα ως νίκη, έναντι της κριτικής που του ασκεί η αντιπολίτευση. Στην πραγματικότητα, οι πολιτικές μετοχές του έχουν εκτοξευτεί, λόγω της εισβολής στη Συρία.

Τα “γεράκια” της τουρκικής αντιπολίτευσης

Η τουρκική αντιπολίτευση, εξάλλου, δεν είναι αθώα περιστερά. Είναι αλήθεια πως ο ποντιακής καταγωγής Εκρέμ Ιμάμογλου, με την γοητευτική σύζυγο του, μοιάζει περισσότερο ευρωπαϊστής, σε σχέση με τους ισλαμιστές του κυβερνώντος κόμματος. Μην ξεχνάμε όμως, πως “σοσιαλδημοκράτης μεταρρυθμιστής” ήταν και ο Μπουλέντ Ετσεβίτ, ο πρωθυπουργός του “Αττίλα” το 1974.

Στην πραγματικότητα, η τουρκική αντιπολίτευση, με εξαίρεση το κουρδικό κόμμα HDP, υπερθεματίζει στον εθνικισμό. Δεν είναι μόνο ο Τούρκος πρόεδρος Ερντογάν που αμφισβητεί την αξιοποίηση των ενεργειακών κοιτασμάτων της Κυπριακής Δημοκρατίας, προχωρώντας σε παραλληλισμούς με τον “Αττίλα”. Σε αντίστοιχες δηλώσεις είχε προχωρήσει τον περασμένο Νοέμβριο, η “λύκαινα” Μεράλ Ακσενέρ, η επικεφαλής του ακροδεξιού “Καλού Κόμματος”.

Ο επικεφαλής της κεμαλικής αντιπολίτευσης του Ρεπουμπλικανικού Λαϊκού Κόμματος (CHP), ο “κοσμικός” Κεμάλ Κιλιντσάρογλου, αναφέρονταν σε “ελληνική κατοχή” 18 νησιών του Αιγαίου, ήδη από το 2017! Θα λέγαμε πως υποστηρίζει μία κεμαλική εκδοχή του δόγματος Νταβούντογλου για «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες», αλλά μόνο προς ανατολάς. Ο Κεμάλ Κιλιντσάρογλου επιθυμεί την αναθέρμανση των σχέσεων της Τουρκίας με το καθεστώς Σίσι στην Αίγυπτο και με το καθεστώς Άσαντ.

Έχει δηλώσει πως υποστηρίζει την οριοθέτηση της ΑΟΖ μεταξύ Αιγύπτου και Τουρκίας, φυσικά με τους γνωστούς τουρκικούς όρους κι όχι με βάση το Δίκαιο της Θάλασσας. Αυτό που έχει στον νου του ο Κιλιντσάρογλου και το κόμμα τους είναι η περίφημη “Γαλάζια Πατρίδα”, χωρίς το όνομα, επειδή αυτό το έχουν κατοχυρώσει οι του Ερντογάν. Υπενθυμίζουμε τους περίφημους χάρτες του Χουλουσί Ακάρ, με βάση τους οποίους η Ελλάδα “κλέβει” την ΑΟΖ της Λιβύης!

Ο “σοσιαλδημοκράτης Αττίλας”

Ο επικεφαλής των κεμαλιστών εμφανίζεται ιδανικότερος να εφαρμόσει την αναθεωρητική ατζέντα της Άγκυρας σε Αιγαίο και Κύπρο, χωρίς τους τυχοδιωκτισμούς του προέδρου Ερντογάν και χωρίς τη σφραγίδα του πολιτικού Ισλάμ και την κόντρα με τη Δύση. Ο Κιλιντσάρογλου, όμως, είναι πολιτικός χωρίς ακτινοβολία και χωρίς δυνατότητα να εκτοπίσει τον Ερντογάν από τον θρόνο του.

Αυτό δεν σημαίνει πως δεν παραμένει στόχος. Πριν μερικούς μήνες έπεσε θύμα προπηλακισμού από οπαδούς του Ερντογάν, οι οποίοι τον γρονθοκόπησαν και τον έβριζαν προδότη. Σίγουρα ήταν πιο τυχερός από τον πολιτικό πρόγονό του, τον Μπουλέντ Ετσεβίτ, τον πρωθυπουργό του “Αττίλα”. Το 1975 ο Τούρκος πολιτικός, κατά την διάρκεια ομιλίας του στην μικρή πόλη Γκερέντε, είχε κινδυνεύσει να λιντσαριστεί από ένοπλες συμμορίες Γκρίζων Λύκων και φανατικών ισλαμιστών.

Μοιάζει απίστευτο, αλλά μόλις έναν χρόνο μετά την τουρκική εισβολή στην Κύπρο, ο πρωθυπουργός του “Αττίλα” είχε στοχοποιηθεί από παρακρατικούς σαν “προδότης” και “σύμμαχος των κομμουνιστών”! Όπως προαναφέραμε η τουρκική πολιτική ιστορία είναι γεμάτη αντιφάσεις.

Ο Ετσεβίτ υπήρξε ένας διανοούμενος, ένας «λάτρης της αγγλικής ποίησης του 17ου αιώνα», όπως σημείωσε ο Guardian στην νεκρολογία του. Ήταν υποστηρικτής σημαντικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων, ένα είδος “κεμαλικού δρόμου προς τη σοσιαλδημοκρατία”! Υπήρξε, θύμα του τουρκικού παρακράτους, αλλά ταυτόχρονα και θύτης. Όπως προαναφέραμε, ήταν ο πρωθυπουργός του “Αττίλα” το 1974 και επί πρωθυπουργίας του το 2000 έγινε η σφαγή δεκάδων πολιτικών κρατουμένων στα διαβόητα Λευκά Κελιά της Τουρκίας.

Για τους οπαδούς του, ο Κιλιντσάρογλου είναι ο “Τούρκος Γκάντι”, αλλά η ομοιότητά του με τον Ινδό ηγέτη είναι μόνο φυσιογνωμική. Στην πραγματικότητα το κεμαλικό CHP, όπως και το κόμμα της Ακσενέρ, κυριαρχείται από “γεράκια”. Ο επιθετικός αναθεωρητισμός είναι κομβικό στοιχείο της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής και δεν θα αλλάξει είτε πρόεδρος είναι ο Ερντογάν, ή οποιοσδήποτε άλλος.