Έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση στην Ουκρανία

Το ναυάγιο της ουκρανικής αντεπίθεσης στην περιοχή της Ζαπορίζια ουσιαστικά προδιαγράφει μία ρωσική νίκη, την έκταση και τη μορφή της οποίας δεν μπορούμε σήμερα να προβλέψουμε. Η κατάσταση στο μέτωπο αναπόφευκτα έχει επιπτώσεις στο πολιτικό επίπεδο. Το κλίμα στη φετινή Διάσκεψη του Μονάχου για την Ασφάλεια ήταν πολύ διαφορετικό από το κλίμα που επικρατούσε πέρυσι.

Παρά τη ρητορική του Μπάιντεν πως οι ΗΠΑ θα κάνουν ό,τι χρειάζεται για να στηρίξουν την Ουκρανία, είναι ορατό ότι στη Δύση ολοένα και περισσότερο ενισχύονται οι δεύτερες σκέψεις για τον ρόλο της σ’ αυτόν τον πόλεμο. Το κλίμα απόλυτης συστράτευσης με το Κίεβο έχει ρηγματωθεί. Η άρνηση του Κογκρέσου να εγκρίνει τη βοήθεια 60 δισ. δολαρίων είναι αποτέλεσμα ακριβώς της τροπής που έχει πάρει ο πόλεμος. Αλλά και η βοήθεια της ΕΕ ύψους 50 δισ. δεν εντάσσεται σε κάποια πολιτική στρατηγική. Είναι, άλλωστε, ανεπαρκής όχι για αλλάξει την πορεία του πολέμου, αλλά και για να καλύψει τις τρέχουσες ανάγκες της Ουκρανίας.

Η κόπωση στη Δύση δεν έχει να κάνει με την χρονική διάρκεια του πολέμου, ούτε με τη Γάζα. Πηγάζει από τον μη ομολογούμενο ακόμα, αλλά διάχυτο πλέον φόβο ότι νικητής θα είναι η Ρωσία. Από τη στιγμή που το καθεστώς Ζελένσκι δεν μπορεί να κάνει το μαύρο άσπρο, αποδίδει την εξόφθαλμη αδυναμία του ουκρανικού στρατού στον υποτιθέμενο δισταγμό της Δύσης να τον εξοπλίσει με όλα τα υπερσύγχρονα οπλικά της συστήματα.

Η Δύση, όμως, έχει δώσει πάρα πολλά σύγχρονα οπλικά συστήματα, εξανεμίζοντας σχεδόν τα αποθέματά της. Οι ΗΠΑ έχουν δώσει στο Κίεβο βοήθεια ύψους 113 δισ. δολάρια, εκ των οποίων τα 46 δισ. είναι οικονομική και ανθρωπιστική βοήθεια και τα υπόλοιπα στρατιωτική βοήθεια. Η Δύση δεν έχει δώσει πυραύλους πολύ μεγάλου βεληνεκούς, με τους οποίους οι Ουκρανοί θα μπορούσαν να βομβαρδίσουν μεγάλες ρωσικές πόλεις. Δεν δίνει για να μην εξωθήσει τη Ρωσία σε κλιμάκωση, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε ανεξέλεγκτες καταστάσεις.

Κοινή γνώμη και κυβερνήσεις

Κατά κανόνα η δυτική κοινή γνώμη έχει υιοθετήσει την ακραία αντιρωσική ρητορική των κυβερνήσεων. Επειδή, όμως, ο πόλεμος τραβάει σε μάκρος, επειδή διαψεύσθηκαν παταγωδώς οι δυτικές προβλέψεις ότι οι κυρώσεις θα γονάτιζαν τη ρωσική οικονομία και θα αποσταθεροποιούσαν το καθεστώς Πούτιν, επειδή ο πόλεμος πλήττει σοβαρά και τις δυτικές οικονομίες και επειδή ο χρόνος έχει αρχίσει να μετράει αντίστροφα, το κλίμα διαφοροποιείται στη δυτική κοινή γνώμη.

Κι αυτό, παρότι η εικόνα που προβάλλουν τα δυτικά συστημικά Μίντια για την εξέλιξη του πολέμου είναι σε μεγάλο βαθμό παραπλανητική. Είναι ενδεικτικό ότι –σύμφωνα με δημοσκοπήσεις– τον Μάρτιο 2022 το 74% των Αμερικανών υποστήριζαν την παροχή βοήθειας στην Ουκρανία με το 7% να την θεωρεί υπερβολική. Τον Δεκέμβριο 2023 το 74% έπεσε στο 47% και το 7% ανέβηκε στο 31%. Και βεβαίως η μεγάλη πλειοψηφία τάσσεται υπέρ των διαπραγματεύσεων για τερματισμό του πολέμου.

Οι δυτικές κυβερνήσεις είχαν ζωτική ανάγκη από κάποια ουκρανική στρατιωτική επιτυχία για να την πουλήσουν στην κοινή γνώμη τους και έτσι να δικαιολογήσουν την πρωτοφανή οικονομική-στρατιωτική βοήθεια που στέλνουν στο Κίεβο, αλλά και τις δυσκολίες που προέκυψαν στη Δύση από τις υψηλές τιμές ενέργειας και τροφίμων. Το ναυάγιο της ουκρανικής αντεπίθεσης αντιθέτως ότι έχει αρχίσει η αντίστροφη μέτρηση.

Για τις περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις, όμως, δεν υπάρχει οδός υποχώρησης, επειδή έχουν οι ίδιες δεσμευθεί πολύ σ’ αυτόν τον πόλεμο. Έτσι, αναγκάζονται να καταφεύγουν σε ολοένα και μεγαλύτερες αποσιωπήσεις και ψεύδη. Ενώ πριν δύο χρόνια διαβεβαίωναν πως η κατάρρευση της ρωσικής οικονομίας ήταν υπόθεση λίγων εβδομάδων και πως ο ρωσικός στρατός ήταν “χάρτινη τίγρη”, σήμερα ισχυρίζονται ότι μετά την Ουκρανία, οι Ρώσοι θα εισβάλουν στις Βαλτικές Χώρες και στην Πολωνία, βάζοντας ακόμα και τη Γερμανία στο κάδρο! Κινδυνολογούν για να μην δώσουν λόγο στους πολίτες για τις αποτυχημένες επιλογές τους. Προφανώς, ο ρωσικός στρατός δεν είναι ούτε “χάρτινη τίγρης”, αλλά ούτε και είναι σε θέση να καταλάβει τις Βαλτικές και την Πολωνία, δηλαδή να συγκρουστεί με το ΝΑΤΟ.

Εξαντλείται η Ουκρανία…

Ολοένα και περισσότεροι Δυτικοί εμπειρογνώμονες προειδοποιούν ότι ο πόλεμος πλησιάζει στο σημείο που από στατικός πόλεμος φθοράς θα μετατραπεί σε ταχύ πόλεμο ελιγμών εκ μέρους των ρωσικών δυνάμεων. Ούτε οι βόμβες διασποράς, ούτε οι πύραυλοι, ούτε τα F-16 μπορούν να αλλάξουν πλέον την πορεία. Ο ουκρανικός στρατός εξαντλεί με ταχύ ρυθμό και ανθρώπινο δυναμικό και οπλικά συστήματα και πολεμοφόδια.

Ενώ οι απώλειες είναι κατά κανόνα νέοι και έμπειροι πολεμιστές, όσοι μερικώς τους αναπληρώνουν είναι κατά κανόνα άνδρες πάνω από 40-45 ετών και ουσιαστικά ανεκπαίδευτοι. Ο μέσος όρος ηλικίας των Ουκρανών στρατιωτών όταν κηρύχθηκε επιστράτευση μετά τη ρωσική εισβολή ήταν λίγο πάνω από τα 30 έτη, ενώ τον Οκτώβριο 2023 ήταν τα 43 έτη, σύμφωνα με δήλωση Ζελένσκι. Δυτικοί παρατηρητές θεωρούν πως στην πραγματικότητα είναι αρκετά υψηλότερος.

Αυτό έχει προκύψει, επειδή οι νεότεροι και πιο εκπαιδευμένοι στρατιώτες έχουν σκοτωθεί ή τραυματιστεί. Είναι προφανές, λοιπόν, πως ρίχνοντας στη μάχη μεσήλικες και μάλιστα ανεπαρκώς εκπαιδευμένους, το Κίεβο ανεβάζει τον ρυθμό των ανθρώπινων απωλειών. Συχνά, μάλιστα, δεν ενημερώνονται ούτε οι οικογένειες των σκοτωμένων για να μην επηρεαστεί αρνητικά το ηθικό του λαού.

Ο αριθμός των απωλειών και στις δύο πλευρές είναι κρατικό μυστικό. Ο Ζελένσκι ανέφερε πρόσφατα ότι έχουν σκοτωθεί 31.000 Ουκρανοί! αλλά στη Δύση υπολογίζουν εξαψήφιο αριθμό. Ο γενικός εισαγγελέας της Ουκρανίας μίλησε για 500.000 νεκρούς και βαριά τραυματίες Ουκρανούς στρατιώτες. Υψηλές είναι και οι απώλειες των Ρώσων, αλλά ακόμα και δυτικοί στρατιωτικοί εμπειρογνώμονες ομολογούν ότι είναι σημαντικά κατώτερες.

Οι στόχοι της Ρωσίας

Μετά τις αρχικές τρεις αποτυχίες του (Κίεβο, Χάρκοβο και Χερσώνα) ο ρωσικός στρατός άλλαξε στρατηγική υπό την διοίκηση του στρατηγού Σουροβίκιν. Στόχος ήταν να φθείρει τις επιτιθέμενες ουκρανικές δυνάμεις, όχι να διατηρήσει τον έλεγχο χωριών. Οι ουκρανικές δυνάμεις, άλλωστε, αντεπιτέθηκαν, έχοντας συντριπτικό μειονέκτημα στον αέρα, έχοντας απωλέσει αντιαεροπορικά μέσα και διαθέτοντας λιγότερο πυροβολικό σε σύγκριση με τους Ρώσους. Το γεγονός ότι ήταν εκτεθειμένες σε συνδυασμένα πυκνά πυρά ήταν αναπόφευκτο να προκαλέσει εκτεταμένες απώλειες.

Το ρωσικό στρατιωτικό δόγμα παραδοσιακά προβλέπει πως όταν οι εχθρικές δυνάμεις έχουν φθαρεί επαρκώς, θα πραγματοποιηθεί γενική αντεπίθεση εναντίον των αποδυναμωμένων και ανοχύρωτων ουκρανικών μονάδων. Εάν τα πράγματα πάρουν αυτή την τροπή, η ρωσική αντεπίθεση θα προσλάβει τη μορφή πολέμου ελιγμών, με σκοπό την περικύκλωση και καταστροφή μεγάλων ουκρανικών μονάδων. Αμέσως μετά, όταν το επιτρέψουν οι συνθήκες στο έδαφος, οι ρωσικές δυνάμεις θα προσπαθήσουν από απολύτως πλεονεκτική θέση να επιτύχουν τους αντικειμενικούς στόχους τους. Το ποιοι είναι αυτοί δεν το έχει πει η Μόσχα. Σύμφωνα με εκτιμήσεις:

• Πρώτος στόχος των Ρώσων (όχι χρονικά) είναι να καταλάβουν την περιοχή του Χάρκοβο, όπου πιέζουν ασφυκτικά στο Κουπιάνσκ.
• Δεύτερος στόχος είναι να ολοκληρώσουν την κατάληψη του Ντονμπάς, όπως δείχνει η κατάληψη της Αντβίιφκα και οι επιθετικές κινήσεις σ’ αυτό το μέτωπο.
• Τρίτος στόχος τους είναι να περάσουν στην αντεπίθεση και στη Ζαπορίζια για να αυξήσουν το στρατηγικό βάθος της Κριμαίας.
• Τέταρτος πιθανολογούμενος στόχος τους είναι να διαβούν τον Δνείπερο προς Δυσμάς, με σκοπό να καταλάβουν τη Χερσώνα, το Μικολάεφ και στη συνέχεια την Οδησσό, φθάνοντας μέχρι την Υπερδνειστερία. Έτσι θα αποκλείσουν την εναπομείνασα Ουκρανία από τη Μαύρη Θάλασσα, μετατρέποντάς την σε ηπειρωτική χώρα.

Ποιος έχει το πλεονέκτημα

Το εάν οι Ρώσοι θα καταφέρουν να επιτύχουν αυτούς τους στόχους θα φανεί στην πράξη. Προς το παρόν είναι ορατό ότι έχουν αποκτήσει πλεονέκτημα, έστω κι αν αυτό μεταφράζεται μέχρι τώρα σε περιορισμένα εδαφικά κέρδη. Προφανώς, θεωρούν ότι δεν έχουν φθείρει ακόμα όσο θέλουν τον ουκρανικό στρατό, ή ότι το έδαφος δεν είναι ακόμα κατάλληλο για πόλεμο ελιγμών. Σύμφωνα με μία δυτική ερμηνεία, οι Ρώσοι μπορούν πλέον να καταλάβουν μεγάλες εκτάσεις στην ανατολική Ουκρανία, αλλά προς το παρόν το αποφεύγουν για να μην εξωθήσουν την κυβέρνηση Μπάιντεν σε πιο δραστική παρέμβαση, η οποία θα απειλούσε με απευθείας σύγκρουση των μεγάλων δυνάμεων.

Όλα, πάντως, δείχνουν ότι είμαστε στα πρόθυρα μίας στρατηγικής ήττας των Ουκρανών. Αν και στη Δύση πολλοί επιμένουν να αναπαράγουν την αρχική προπαγάνδα, το μήνυμα έχει φθάσει και είναι “πικρό”. Όπως συμβαίνει πάντα, οι πολιτικές κινήσεις υπαγορεύονται από την τροπή των στρατιωτικών επιχειρήσεων. Είναι ενδεικτικό ότι πληθαίνουν οι φωνές στη Δύση που πιέζουν το Κίεβο να διαπραγματευθεί με τη Μόσχα τώρα, επειδή όσο καθυστερεί η θέση του θα γίνεται ολοένα και πιο μειονεκτική και πιθανώς θα κινδυνεύσει με ολοκληρωτική ήττα.

Δεν είναι σαφές εάν το Κρεμλίνο θα αποδεχθεί σ’ αυτή τη φάση διαπραγματεύσεις. Εάν, πάντως, αποδεχθεί, προφανώς όχι μόνο δεν θα εγκαταλείψει εδάφη, αλλά και θα θέσει πολύ σκληρούς όρους στο Κίεβο. Η διαφαινόμενη στρατηγική ήττα των Ουκρανών αναμφισβήτητα θα είναι και στρατηγική πολιτική ήττα της Δύσης, η οποία συνειδητά έσπρωξε τα πράγματα στα άκρα, με σκοπό να προκαλέσει οικονομική και στρατιωτική αιμορραγία στη Ρωσία.