Αρχίζει να διαγράφεται το τέλος του πολέμου στην Ουκρανία…

Μία από τις βασικές αρχές του πολέμου, σύμφωνα με την οποία “κανένας πόλεμος δεν κερδήθηκε μόνον με άμυνα”, αγνοήθηκε (μάλλον συνειδητά) από την πολιτική ηγεσία του Κιέβου και τους Ευρωπαίους υποστηρικτές της, οι οποίοι και σήμερα καλλιεργούν μία εικονική πραγματικότητα. Μπορεί η κατάρρευση της ουκρανικής άμυνας να μην εκτιμάται ως επικείμενη, αλλά αυξάνονται οι πιθανότητες να συμβεί κάποια στιγμή ξαφνικά στο επόμενο χρονικό διάστημα, όταν μάλιστα το Κίεβο έχει στην κυριολεξία “ξεμείνει από… στρατιώτες” και ταυτόχρονα ταλανίζεται από τεράστια σκάνδαλα διαφθοράς, που φθάνουν στον στενό κύκλο του Ουκρανού προέδρου, κάτι που συντρίβει το ηθικό λαού και στρατού.

Ο τίτλος του εξωφύλλου του Economist πριν από τρεις εβδομάδες “Η Ουκρανία είναι ένα βήμα πιο κοντά στην ειρήνη ή στην καταστροφή” υπογραμμίζει την δραματική κατάσταση, η οποία έχει διαμορφωθεί σε βάρος του Κιέβου και αυτό το οποίο στην αρχή χαρακτηρίσαμε ως στρατηγικό δίλημμα. Οι στρατηγικές των Ευρωπαίων, όχι μόνον δεν έχουν σώσει την χώρα, αλλά έχουν παρατείνει την τραγωδία και μαζί με την αύξηση της καταστροφής, αυξάνουν και το κόστος της δικής τους αποτυχίας.

Δεν θα μπορούσαμε όμως να μην σχολιάσουμε ότι τα κέρδη της ευρωπαϊκής πολεμικής βιομηχανίας χρησιμοποιούνται από κράτη, όπως η Γερμανία, η Γαλλία και η Ιταλία για να τονώσουν τις σε κακή κατάσταση οικονομίες της. Η τελευταία συνάντηση των Μερτς, Μακρόν Στάρμερ με τον Ζελένσκι στο Λονδίνο, δεν ήταν μία συνάντηση κορυφής για την ειρήνη, αλλά μία τελευταία προσπάθεια να τορπιλιστεί η πρωτοβουλία Τραμπ. Πάντως, η όποια επιρροή τους απεικονίζεται σε εκείνη την τραγική φωτογραφία, όπου παρατεταγμένοι μπροστά στο Οβάλ Γραφείο κάθονται στην σειρά ως μαθητές, με τον Τραμπ απέναντι τους σαν να τους καθοδηγεί…

Η Ρωσία και η Ουκρανία παραμένουν σε μεγάλη απόσταση όσον αφορά τους όρους μιας διευθέτησης, ιδίως σε εδαφικά ζητήματα και τη φύση των εγγυήσεων ασφαλείας και για τις δύο χώρες. Μπορεί ακόμα και σήμερα τα κενά να δείχνουν πως είναι αγεφύρωτα, όμως υπάρχουν πλέον πάμπολλες ενδείξεις από όλες αυτές τις ημέρες ότι το περίγραμμα μιας τελικής διευθέτησης είναι ορατό. Τόσο η ουκρανική, όσο και η ρωσική πλευρά, το τελευταίο διήμερο σκλήρυναν τις θέσεις τους,  για διαπραγματευτικούς λόγους.

Ουκρανία: Τί θα περιλαμβάνει η συμφωνία

Την ώρα που γραφόταν αυτό το άρθρο, άρχιζε στο Βερολίνο ο νέος γύρος διαβουλεύσεων με τον Ζελένσκι και Ευρωπαίους συμμάχους του – και μετά την άφιξη τους στην γερμανική πρωτεύουσα χθες το απόγευμα και των δύο απεσταλμένων του Προέδρου Τραμπ, του γαμπρού του Τζάρεντ Κούσνερ και του εξ’ απορρήτων επί δεκαετίες φίλου του, Στιβ Γουίτκοφ. Και οι δύο τους είναι μεγιστάνες των επιχειρήσεων και όχι διπλωμάτες. Αλλά φαίνεται να αναγνωρίζουν ότι η καλύτερη προστασία για την Ουκρανία θα ήταν ένας συνδυασμός δεσμευτικών εγγυήσεων ασφαλείας και μελλοντικής οικονομικής ευημερίας.

Όπως μας πληροφόρησε την προηγούμενη εβδομάδα ο βετεράνος αρθρογράφος της Washington Post Ντέιβιντ Ιγκνάσιους, το πακέτο διαπραγματεύσεων περιλαμβάνει τρία έγγραφα, το ειρηνευτικό σχέδιο, τις εγγυήσεις ασφαλείας και ένα σχέδιο οικονομικής ανάκαμψης. Άλλες δημοσιογραφικές πληροφορίες θέλουν να υπάρχει και ένα τέταρτο έγγραφο που αφορά στις σχέσεις Ουάσινγκτον-Μόσχας και την σταδιακή επανένταξη της Ρωσίας στο διεθνές οικονομικό σύστημα. Μετά από επιλεκτικές διαρροές Αμερικανών, αλλά και Ουκρανών Αξιωματούχων φαίνεται ότι διαμορφώνεται το πλαίσιο ενός διαφαινόμενου διακανονισμού, όπως παρατίθεται στις επόμενες τρεις παραγράφους.

Πρώτα απ’ όλα τονίζεται η διατήρηση της κυριαρχίας της Ουκρανίας και προς τούτο της προσφέρεται με ταχεία διαδικασία η ένταξη της στην Ευρωπαϊκή Ένωση, μάλιστα από την 1η Ιανουαρίου 2027. Βέβαια η Ουγγαρία και η Σλοβακία έχουν εκφράσει αντίθεση σε αυτήν την προοπτική. Ενώ δεν θα υπάρξει κάποια επίσημη αναφορά από Κίεβο και ΝΑΤΟ για τον αποκλεισμό της ένταξης στην Συμμαχία, κάτι που ήταν κατά το Κρεμλίνο μία από τις αιτίες της ρωσικής εισβολής – αναμένεται να γίνεται σχετική δέσμευση από τις ΗΠΑ, στο τελευταίο όμως έγγραφο που θα αφορά τις σχέσεις Ουάσιγκτον-Μόσχας. Επίσης, θα διακηρυχθεί ότι δεν θα αναπτυχθούν νατοϊκά στρατεύματα οπουδήποτε εντός της Ουκρανίας. Βέβαια, την Κυριακή ο Ζελένσκι αιφνιδιαστικά δήλωσε ότι κατανοεί ότι η χώρα του δεν μπορεί να ενταχθεί στο ΝΑΤΟ…

Στην Ουκρανία θα παρασχεθούν ισχυρές εγγυήσεις ασφαλείας παρόμοιες με το Άρθρο 5 του ΝΑΤΟ και θα ακολουθηθεί το μοντέλο της λεγόμενης «ένοπλης ουδετερότητας», ή της «μη- στρατιωτικής ευθυγράμμισης», με ανώτατο όριο στο μέγεθος των Ενόπλων της Δυνάμεων, που όπως λέγεται θα φθάνει τις 700 χιλιάδες. Η Ουκρανία βέβαια επιδιώκει η οποιαδήποτε συμφωνία εγγυήσεων με τις ΗΠΑ να επικυρωθεί από το Κογκρέσο, ενώ οι Ευρωπαίοι προτίθενται να υπογράψουν ξεχωριστά τις δικές τους εγγυήσεις ασφαλείας.

Το εδαφικό

Εκτιμάται ότι θα υπάρξει μία de facto αναγνώριση του “πολιτικού ελέγχου” των εδαφών που έχει κατακτήσει η Ρωσία στην υφιστάμενη γραμμή του μετώπου, αλλά με το δίκιο της η Ουκρανία αρνείται να παραχωρήσει εδάφη στο Ντονμπάς που η Ρωσία δεν έχει κατακτήσει, όπως απαιτεί το Κρεμλίνο. Για να “ξεπεραστεί” αυτή η ουκρανική θέση, οι Αμερικανοί προτείνουν αυτή η ζώνη να χαρακτηριστεί «αποστρατικοποιημένη», κατά το μοντέλο της Κορέας. Ιδιαίτερη αναφορά θα γίνει όπως φάνηκε στο πυρηνικό εργοστάσιο ηλεκτροπαραγωγής της Ζαπορίζια, την διαχείριση του οποίου θα αναλάβουν οι ΗΠΑ και θα μοιράζει την ηλεκτροπαραγωγή μεταξύ Ουκρανίας και Ρωσίας.

Η Ουκρανία θα διεξαγάγει εκλογές το συντομότερο δυνατό μετά την υπογραφή της Συμφωνίας, κάτι μάλιστα που ανακοίνωσε και ο ίδιος ο Ζελένσκι, ενώ θα δημιουργηθεί ειδικό ταμείο για την ανοικοδόμηση της χώρας, το κόστος της οποίας ίσως να προσεγγίσει και το ένα τρισ. δολάρια, κατά της εκτιμήσεις της Παγκόσμιας Τράπεζας. Παράλληλα θα προσφερθεί στην Ρωσία σταδιακή άρση των κυρώσεων. Η επανένταξη της Ρωσίας στο διεθνές οικονομικό σύστημα, η επιστροφή της στο G8 και η υπογραφή μακροπρόθεσμης συμφωνίας με τις ΗΠΑ για οικονομική συνεργασία, που να καλύπτει πολλούς τομείς, συνιστά ένα επίσης δέλεαρ για το Κρεμλίνο.

Βιάζεται ο Τραμπ

Ο Πρόεδρος Τραμπ ο οποίος αγχώνεται να βλέπει τον “Πόλεμο του Μπάιντεν” γίνεται “Πόλεμος του Τραμπ”, επιδιώκει τη επίτευξη συμφωνίας μέχρι τα Χριστούγεννα και για αυτό έδωσε νέα διορία λίγων ημερών στον Ζελένσκι, που αυτός με την σειρά του διαβουλεύεται με τους Ευρωπαίους υποστηρικτές του. Σε πρόσφατη συνέντευξη του στο Politico, επέκρινε και πάλι δριμύτατα τον Ζελένσκι, αλλά δεν είπε οτιδήποτε εναντίον του Πούτιν. Παρά την πολυπλοκότητα της σύγκρουσης, την “στραβή εκκίνηση” της προσπάθειας τερματισμού του πολέμου από πλευράς Τραμπ και την υπονόμευση των Ευρωπαίων, φαίνεται ότι το πλαίσιο της συμφωνίας και οι περισσότεροι όροι έχουν προσδιοριστεί αφήνοντας τα πιο κρίσιμα ζητήματα για το τέλος.

Κατά την εκτίμηση μας χωρίς την Αμερική οι Ευρωπαίοι αδυνατούν να υποστηρίξουν αποτελεσματικά μία συνέχιση του πολέμου και μία απειλή αποχώρησης της Ουάσιγκτον θα μπορούσε να αποτελέσει μοχλό πίεσης προς αυτό – παράλληλα με αντίστοιχη πίεση προς την Μόσχα που δείχνει να μην βιάζεται. Αποτελεσματική μόχλευση για τον Πούτιν είναι η ομαλοποίηση των σχέσεων με τις ΗΠΑ, μιας και ένας μικρός στρατός δισεκατομμυριούχων στην Αμερική αδημονεί να κάνει μπίζνες με τους Ρώσους.

Τέλος των ψευδαισθήσεων

Συμπερασματικά θα επαναλάβουμε αυτό που επεσήμανε ο Αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Μαρκ Ρούμπιο: Ο τερματισμός ενός πολύπλοκου και θανατηφόρου πολέμου, όπως αυτός της Ουκρανίας, απαιτεί εκτεταμένη ανταλλαγή σοβαρών και ρεαλιστικών ιδεών και θα απαιτηθούν σημαντικές παραχωρήσεις. Δεν έχει απολύτως καμία πολιτική και στρατιωτική λογική να συνεχίζεις έναν πόλεμο στον οποίο, όχι μόνον δεν μπορείς να νικήσεις, αλλά παρατείνοντας τον θα χάνεις και θα καταστρέφεσαι όλο και περισσότερο.

Η διάλυση των ψευδαισθήσεων που καλλιεργούνται από τους εμπολέμους θα πρέπει να διαλυθούν. Το Κίεβο δεν μπορεί να απαιτεί αυτό που δεν μπορεί να επιβάλει και η Μόσχα –  έστω και αν βρίσκεται σε θέση ισχύος –  να τα θέλει όλα και ακόμα παραπέρα και δυστυχώς οι περισσότεροι πόλεμοι δεν καταλήγουν σε μία δίκαιη ειρήνη και για αυτό μιλάμε για βιώσιμη ειρήνη! To διήμερο που μόλις ξεκίνησε στο Βερολίνο θα είναι αναμφίλεκτα κρίσιμο για το τερματισμό του πολέμου και την επίτευξη μία βιώσιμης ειρήνης όπως προαναφέρθηκε. Οψόμεθα!

ΥΓ. Πάντως Σάββατο βράδυ, στην πρώτη συνάντηση Ζελένσκι με Γουίτκοφ και Κούσνερ δεν παραβρέθηκε, μάλλον με απαίτηση της αμερικανικής πλευράς, ο Γερμανός Καγκελάριος Μερτζ, όπως θα ήθελαν οι Ευρωπαίοι του Συνασπισμού των Προθύμων, ως φιλοξενούντα τις συνομιλίες. Απλά χαιρέτησε τους παρευρισκόμενους για δύο λεπτά και μετά αποχώρησε.