Ασταθή τα μέτωπα στη Λιβύη – Ένας πόλεμος χωρίς νικητή

Απασφάλισε η Τουρκία κατά του στρατάρχη Χαλίφα Χάφταρ, τον οποίο απείλησε με γενικευμένο πόλεμο. Σε ανακοίνωση του το τουρκικό υπουργείο Εξωτερικών, προειδοποίησε πως θα θεωρήσει τις δυνάμεις του Εθνικού Λιβυκού Στρατού, ως «νόμιμους στρατιωτικούς στόχους». Η Άγκυρα ουσιαστικά προειδοποίησε πως θα μετατρέψει τον proxy war που διενεργεί στην Λιβύη, σε κανονική εισβολή.

Η Τουρκία δύσκολα μπορεί να κρύψει την οργή της για τους βομβαρδισμούς που πραγματοποίησε ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός, περιμετρικά της τουρκικής πρεσβείας. Μπορεί η Τουρκία να κατάφερε να διασώσει την κυβέρνηση Σαράτζ με τα drones της και τους τζιχαντιστές που μετέφερε από το συριακό μέτωπο, όμως διαπιστώνει πως αυτά δεν αρκούν για να αναχαιτίσουν τον Χάφταρ.

Στην ανακοίνωση της μέμφεται την διεθνή κοινότητα που δεν θεωρεί τον Χάφταρ «εγκληματία πολέμου» και «πραξικοπηματία», όπως ισχυρίζεται η Άγκυρα και η φιλότουρκη κυβέρνηση της Τρίπολης. Προηγουμένως η Τουρκία κατάφερε να εξισορροπήσει την κατάσταση στο λιβυκό μέτωπο. Ο Χάφταρ, που ξεκίνησε την πολιορκία της Τρίπολης τον περασμένο Απρίλιο, ακριβώς έναν χρόνο μετά απώλεσε τον έλεγχο δύο σημαντικών πόλεων, δυτικά της λιβυκής πρωτεύουσας.

O Σαράτζ, ορμούμενος από την επιτυχία των πολιτοφυλάκων του και την τουρκική υποστήριξη, προχώρησε σε αντεπίθεση, προσπαθώντας να καταλάβει την αεροπορική βάση αλ Ουατίγια στην νοτιοδυτική Λιβύη, κάτι που μέχρι τώρα δεν έχει καταφέρει. Σύμφωνα με καταγγελίες του Εθνικού Λιβυκού Στρατού, η Τυνησία έχει παραχωρήσει πολεμικά αεροδρόμια στην Τουρκία, από τα οποία εξορμούν τα τουρκικά μη επανδρωμένα UAV, που βομβαρδίζουν την αλ Ουατίγια, από κοινού με τις δυνάμεις του Σαράτζ.

Ο Λίβυος πρωθυπουργός και η σύμμαχος του Τουρκία υπολογίζουν πως θα κατορθώσουν να περιορίσουν περαιτέρω τις θέσεις που κατέχει ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός, καταλαμβάνοντας την στρατηγικής σημασίας αεροπορική βάση. Όμως το βασικότερο πρόβλημα που αντιμετωπίζει το καθεστώς της Τρίπολης είναι πως παραμένει απολύτως ευάλωτο στο πυροβολικό του Λίβυου στρατάρχη, ο οποίος ελέγχει την συντριπτική επικράτεια της χώρας.

Οι εμίρηδες σώζουν τον Χαφτάρ

Αυτό έδειξε το μπαράζ των επιθέσεων που σημειώθηκε από τις δυνάμεις του Χάφταρ το περασμένο Σαββατοκύριακο, εις βάρος της αεροπορικής βάσης Μιτίγκα της Τρίπολης. Όπως αναφέραμε στην εισαγωγή, ήταν αυτές οι επιθέσεις που έπληξαν την περίμετρο της τουρκικής, αλλά και της ιταλικής πρεσβείας, αν και ο Εθνικός Λιβυκός Στρατός αποποιήθηκε την ευθύνη για τις τελευταίες. Η αποστολή του ΟΗΕ στην Λιβύη μίλησε για ένα «οικείο και τρομακτικό θέαμα».

Η συμβολή των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων, στενού συμμάχου του Χαφτάρ, υπήρξε καθοριστική, καθώς η πολεμική αεροπορία των Εμιράτων συνδράμει επιχειρησιακά τον Εθνικό Λιβυκό Στρατό. Επιπλέον το Άμπου Ντάμπι είναι ένθερμος υποστηρικτής ενός κοινού μετώπου των αραβικών κρατών εις βάρος της τουρκικής επιρροής στην Λιβύη, ένα μέτωπο που περιλαμβάνει ακόμα και τον Σύρο ηγέτη Μπασάρ αλ Άσαντ, τον άλλοτε άσπονδο εχθρό του εμιράτου.

Από τα χρόνια του πολέμου του Γιομ Κιπούρ έχουμε να δούμε μία σύμπλευση των συντηρητικών μοναρχιών του Κόλπου, με τους Άραβες στρατιωτικούς ηγέτες που έχουν ως σημείο αναφοράς τον κοσμικό εθνικισμό. Ο Ερντογάν κατάφερε κάτι που έμοιαζε αδιανόητο, να ενώσει τους Άραβες ηγέτες, σε σημείο που τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα να είναι έτοιμα να “συγχωρήσουν” την εξάρτηση του Άσαντ από το “αιρετικό” σιιτικό Ιράν.

«Σύροι εναντίων Σύρων»

Ο διεθνής τύπος αναφέρει μία άλλη ενδιαφέρουσα παράμετρο του λιβυκού εμφυλίου. Σύμφωνα με το Foreign Policy διαδραματίζεται και μία σύγκρουση «Σύρων εναντίον Σύρων». Εκτός των Σύρων τζιχαντιστών και μισθοφόρων που πολεμούν με τον Σαράτζ, Σύροι μαχητές πολεμούν και στο πλευρό του Χάφταρ. Αποτελούνται από ομάδες μεταμεληθέντων ισλαμιστών ανταρτών που είχαν πολεμήσει το καθεστώς Άσαντ.

Πολλοί από αυτούς έχουν στρατολογηθεί στην ρωσική εταιρεία ασφαλείας Wagner, από τον πανούργο Ρώσο συνταγματάρχη Αλεξάντερ Ζορίν, τον απεσταλμένο του ρωσικού υπουργείου Άμυνας στην Συρία. Στην ουσία πρόκειται για κοινούς μισθοφόρους, που αποτελούν μόνο ένα μέρος των μισθοφορικών και των παραστρατιωτικών ομάδων που μάχονται και στα δύο στρατόπεδα. Μάλιστα συχνά οι εξελίξεις στο λιβυκό μέτωπο δεν κρίνονται μόνο στο πεδίο της μάχης, αλλά από παρασκηνιακά παιχνίδια εξαγοράς, καθώς οι μισθοφόροι και οι παραστρατιωτικοί συνηθίζουν να αλλάζουν στρατόπεδα!

Εάν από τους λόγους που ο Χάφταρ έχασε την πόλη Σαμπράτα, ήταν πως αυτομόλησαν υπέρ του Σαράτζ οι πολιτοφυλακές των Σαλαφιστών, που μέχρι πρότινος συνεργάζονταν με τον στρατάρχη. Για αυτό ο Χάφταρ επεδίωξε τον οικονομικό στραγγαλισμό του καθεστώτος Σαράτζ, με την κατάληψη των λιβυκών πετρελαιοπηγών, καθώς υπολογίζει σε μαζικές λιποταξίες των παραστρατιωτικών που μισθώνει η κυβέρνηση της Τρίπολης.

Η “μπλόφα” της Τουρκίας

Τα δύο στρατόπεδα, τα οποία πλέον χωρίζει άσβεστο μίσος, το πιθανότερα είναι πως θα αγνοήσουν τις εκκλήσεις των Ρώσων και των Αμερικανών για «κατάπαυση του πυρός». Η κατάσταση στην Λιβύη έχει ξεφύγει από τον έλεγχο της Μόσχας και της Ουάσιγκτον. Εξαιρετικά αμφίβολης αποτελεσματικότητας είναι η και η περίφημη επιχείρηση “Irini” της ΕΕ, πόσο μάλλον την στιγμή που η Τουρκία έχει ήδη περικυκλώσει τα λιβυκά παράλια με πολεμικές φρεγάτες!

Ούτε όμως οι απειλές της Τουρκίας για «πόλεμο», θα πτοήσουν τον Χάφταρ. Χωρίς την διεθνή στήριξη και με την τουρκική οικονομία ένα βήμα πριν την χρεωκοπία, ο Χάφταρ θεωρεί πως ο Ερντογάν δύσκολα θα πάρει το ρίσκο μιας εισβολής. Καθώς ο Λίβυος στρατάρχης θα επιδιώξει να αποτρέψει την κατάληψη της αλ Ουατίγια, δεν θα διστάσει να επαναλάβει τους βομβαρδισμούς στην Τρίπολη ως αντίποινα, θεωρώντας “μπλόφα” τις τουρκικές απειλές για εισβολή.

Ήδη ο εκπρόσωπος του Εθνικού Λιβυκού Στρατού απείλησε με ολοκληρωτική «εξόντωση» τις ισλαμικές παραστρατιωτικές ομάδες της Τρίπολης, ορισμένες εκ των οποίων αδυνατεί πλέον να ελέγξει και ο ίδιος ο Σαράτζ. Η πολεμική “βεντέτα” των δύο ανδρών αναμένεται να συνεχιστεί, χωρίς μέχρι στιγμής να διαφαίνεται ξεκάθαρος νικητής. Αναμένονται νέα πολεμικά επεισόδια, που θα διαμορφώσουν ένα «οικείο και τρομακτικό θέαμα» στην Λιβύη, όπως ανέφερε εύστοχα ο παγκόσμιος οργανισμός.