AUKUS: Πώς έκρυψαν το μεγάλο μυστικό

Η στρατηγική συνεργασία ΗΠΑ-Βρετανίας-Αυστραλίας (AUKUS) λειτούργησε σαν μία αιφνιδιαστική γεωπολιτική διαταραχή. Θα μπορούσε να την παρομοιάσει κανείς με ισχυρό σεισμό. Τέτοια τουλάχιστον αίσθηση προκάλεσε η ανακοίνωσή της, η οποία αιφνιδίασε την Ευρωπαϊκή Ένωση, την Κίνα και όχι μόνο.

Όσο περνούν οι ημέρες, οι γεωπολιτικές επιπτώσεις μοιάζουν να ταξιδεύουν προς κάθε κατεύθυνση, χωρίς προς το παρόν να έχει οριστικοποιηθεί και η έκταση και το βάθος τους. Το ερώτημα που εγείρεται είναι πώς σε μία σχετικά διαφανή διπλωματική αρένα, στην οποία σχεδόν τα πάντα όλα διαρρέουν, τρεις χώρες έφεραν εις πέρας αυτό το colpo grosso.

Γυρνώντας τον χρόνο πίσω και ανιχνεύοντας τις καθοριστικές στιγμές των μυστικών διαπραγματεύσεων, εισέρχεται κανείς στο σύμπαν του Τζον Λε Καρέ. Ο γνωστός συγγραφέας των δημοφιλών κατασκοπευτικών μυθιστορημάτων φιλοτεχνούσε αριστοτεχνικά την προδοσία, τα ηθικά διλήμματα, τη τρωτή φύση της πολιτικής, του κατεστημένου, αλλά και των παρυφών του. Άνθρωποι παγιδευμένοι στην πολιτική εξαπάτηση, η οποία λειτουργεί και ως μεταφορά της ανθρώπινης φύσης.

Η επίτευξη της συμφωνίας αυτής σε μεταφέρει στο γήπεδο, λοιπόν, του Τζον Λε Καρέ και των πρωταγωνιστών του. Ειδικά αν αναλογιστεί κανείς ότι μονάχα δέκα άτομα γνώριζαν για την επικείμενη συμφωνία και το μυστικό παρέμεινε αυστηρά περιορισμένο σε αυτό τον μικρό κύκλο.

Επτασφράγιστο μυστικό

Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζο Μπάιντεν, ο Βρετανός πρωθυπουργός Μπόρις Τζόνσον και ο πρωθυπουργός της Αυστραλίας Σκοτ ​​Μόρισον ανακοίνωσαν το τριμερές σύμφωνο το βράδυ της περασμένης Τετάρτης. Μέσα σε ελάχιστα δευτερόλεπτα από την ανακοίνωση κατέστη σαφές ότι ακυρώνεται συμβόλαιο πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ μεταξύ της Γαλλίας και της Αυστραλίας για την αγορά από τη δεύτερη γαλλικών συμβατικών υποβρυχίων.

Πότε, άραγε, δόθηκαν τα χέρια; Η συμφωνία AUKUS, όπως ονομάστηκε, δεν αποτελεί εξαίρεση. Όπως και όλες οι αντίστοιχες στην ιστορία της παγκόσμιας διπλωματίας, “μαγειρευόταν” καιρό τώρα. Είχε την κωδική ονομασία Operation Hookless στον αριθμό 10 της Ντάουνινγκ Στρητ και ήταν το καλύτερα φυλαγμένο μυστικό της κυβέρνησης Τζόνσον.

Εκτός από τον ίδιο τον πρωθυπουργό, μυημένος στο μυστικό ήταν και ο απερχόμενος υπουργός Εξωτερικών Ντόμινικ Ράαμπ, ο υπουργός Άμυνας Μπεν Γουάλας, ο σύμβουλος Εθνικής Ασφάλειας Σερ Στίβεν Λόβγκροουβ και ο ναύαρχος Σον Τόνι Ραντάκιν. Οι παραπάνω αξιωματούχοι φρόντιζαν να συναντιούνται υπό άκρα μυστικότητα, σε περίεργα ωράρια, ενώ είχαν καλλιεργήσει μία κωδικοποιημένη επικοινωνία για το ζήτημα.

Δοκιμασία για τις αμερικανογαλλικές σχέσεις

Πηγές που έχουν πλέον εικόνα για τις μυστικές συζητήσεις αποκάλυψαν ότι η Αυστραλία είχε αποφασίσει πως τα υποβρύχια που είχε συμφωνήσει να αγοράσει από τη γαλλική Naval Group δεν ήταν ικανά να αποτρέψουν την απειλή που η χώρα του νότιου Ειρηνικού νοιώθει από την Κίνα. Επιζητούσαν υποβρύχια ταχύτερα, που δεν χρειάζονται τακτικό ανεφοδιασμό. Αυτό τουλάχιστον ισχυρίζονται οι Αμερικανοί και οι Βρετανοί.

Ένας άλλος άνδρας που ανήκε στην επίλεκτη ομάδα που γνώριζε τη συμφωνία ήταν ο Τζον Μπρου, σύμβουλος εξωτερικής πολιτικής του Τζόνσον. Η κλειστή ομάδα αναγκάστηκε να υπογράφει ένα ειδικό έγγραφο, το οποίο εξασφάλιζε ότι τίποτα δεν θα έβγαινε εκτός του μικρού αυτού κύκλου. Δεν μπορούσαν να μιλούν στο τηλέφωνο, στα γραφεία τους, ακόμα και σε μέλη της οικογένειάς τους.

Όταν το καλά προστατευμένο μυστικό αποκαλύφθηκε με την επίσημη ανακοίνωση, ποιος είδε τον Μακρόν και δεν τον φοβήθηκε. Για αρχή, το Παρίσι ανακάλεσε τους πρεσβευτές του στην Ουάσιγκτον και στην Καμπέρα. Δεν πρόκειται για μία εν βρασμώ διπλωματική αντίδραση. Το Παρίσι βρίσκεται σε φάση επανεξέτασης των συμμαχιών του στον Ινδικό-Ειρηνικό. Ήδη ο υπουργός Εξωτερικών της Γαλλίας συμφώνησε με τον Ινδό ομόλογό του να συνεργαστούν για την προώθηση «μιας πραγματικά πολυμερούς διεθνούς τάξης», όπως ανακοίνωσε το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών.

Συνεπώς, κυρίως οι αμερικανογαλλικές διπλωματικές σχέσεις αναμένεται να δοκιμαστούν. Η Γαλλία έχει επίσης βάλει την Βρετανία “στον πάγο”, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάει κανείς ότι η κρίση στις σχέσεις Ουάσιγκτον-Παρισιού αναπόφευκτα θα επηρεάσει τις ευρύτερες ευρωατλαντικές σχέσεις.