Χοντραίνει το διπλωματικό πόκερ στα Δυτικά Βαλκάνια

Για άλλη μια φορά τα Δυτικά Βαλκάνια αποδεικνύονται προνομιακό πεδίο άσκησης διπλωματίας και από τρίτες χώρες. Αναλύοντας τις λεπτομέρειες, διαπιστώνει κανείς ότι το παιχνίδι δεν αφορά μόνο τη Δύση. Η Ρωσία έχει τις δικές της επιρροές, η Τουρκία τις δικές της επιδιώξεις στο πλαίσιο του νεοοθωμανισμού και η Κίνα προωθεί τη δική της επιρροή με βάση την οικονομική συνεργασία. Ωστόσο, ο τρόπος λειτουργίας του ΝΑΤΟ προκαλεί επιπρόσθετο ενδιαφέρον για τα κράτη της Βαλκανικής.

Δικαίως προ ημερών, ιστοσελίδα που ανήκει σε αναλυτές με κύρος στα Τίρανα αναρωτιόταν εάν ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα θα συμμορφωθεί με την βούληση των ΗΠΑ και θα δώσει την αναγκαία συγκατάθεση για την ένταξη στο ΝΑΤΟ της Σουηδίας και της Φινλανδίας ή θα διστάσει, για να μην δυσαρεστήσει τον πολιτικό του πάτρωνα, Ερντογάν. Ορθώς ανησυχούν διότι στον ΟΗΕ, τρία χρόνια πριν και σε ζήτημα που αφορούσε το Παλαιστινιακό, η αντιπροσωπεία της Αλβανίας τάχθηκε στο πλευρό της Τουρκίας. Σε πρόσφατη δε ψηφοφορία στο Συμβούλιο της Ευρώπης για την προστασία του αδίκως καταδικασθέντος Οσμάν Καβαλά από το καθεστώς Ερντογάν, η Αλβανία ήταν πάλι στο πλευρό της Άγκυρας.

Δεν είναι μόνο τούτος ο λόγος. Είναι ορατός ο κίνδυνος να ανοίξει ο Ασκός του Αιόλου στα Δυτικά Βαλκάνια. Τα διεθνή ΜΜΕ επισημαίνουν ιδιαίτερα ότι εκτός από την Τουρκία σαφή ένσταση και πρόθεση άσκησης βέτο στην ένταξη της Φινλανδίας και Σουηδίας στο ΝΑΤΟ, έχει και ο Πρόεδρος της Κροατίας Ζόραν Μιλάνοβιτς. Ο Ζόραν Μιλάνοβιτς δήλωσε ότι η Βουλή της Κροατίας οφείλει πριν την επικύρωση του αιτήματος των δύο για ένταξη, να ζητήσει ανταλλάγματα. Μάλιστα συνέδεσε το ζήτημα με τα συμφέροντα της κροατικής συνιστώσας στη Βοσνία- Ερζεγοβίνη.

Ευρισκόμενος σε πολιτική κόντρα με τον Πρωθυπουργό Αντρέϊ Πλένκοβιτς και θέλοντας να του στενέψει το περιθώριο ελιγμών δήλωσε ότι, θα πρέπει να αλλάξει ο εκλογικός νόμος ώστε να αποκτήσουν μεγαλύτερη συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα οι γηγενείς Κροάτες, πριν η Κροατία επικυρώσει την ένταξη. Πρόκειται για μίμηση των τουρκικών μεθοδεύσεων για ανταλλάγματα, σε μια κρίσιμη στιγμή για τη στρατηγική συνοχή της Συμμαχίας.

Κινητικότητα στα Δυτικά Βαλκάνια

Δεν είναι αυτή η μοναδική απόδειξη κινητικότητας που παρατηρείται. Ο υπουργός Αμύνης του Κοσσόβου Μεχάϊ βρέθηκε εκ νέου στην Άγκυρα. Ο Τούρκος ομόλογός του Ακάρ τον διαβεβαίωσε ότι η Τουρκία θα πράξει παν δυνατόν για την ένταξη του Κοσσόβου στο Συμβούλιο της Ευρώπης (η Πρίστινα προ εβδομάδας κατέθεσε αίτημα ενώ η Άγκυρα έχει σωρεία καταδικαστικών ψηφισμάτων), στην Σύμπραξη για την Ειρήνη και μάλιστα και στο ΝΑΤΟ! Στο πεδίο των εκκλησιαστικών θεμάτων, νέα δυναμική δημιουργεί η Απόφαση του Οικουμενικού Πατριαρχείο σε ό,τι αφορά στην Εκκλησία της Αχρίδας, ως συνέχεια της Συμφωνίας της Πρέσπας.

Θα συνοψίζαμε ότι παρατηρείται κυρίως μια διαφοροποίηση στη στάση και στο ρόλο μικρών κρατών έναντι μητροπολιτικών κέντρων. Ο Πρόεδρος του Μαυροβουνίου Μίλο Γκιουγκάνοβιτς από την Πρίστινα, την περασμένη Τετάρτη, μαζί με την Πρόεδρο του Κοσσόβου Βιόσα Οσμάνι, δήλωσαν την αντίθεσή τους στη διαδικασία των “Ανοικτών Βαλκανίων” που προωθούν ο Πρόεδρος της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσις και ο Ράμα. Οι δύο πρώτοι τη θεωρούν παράθυρο για ανάμειξη της Ρωσίας στην περιοχή και υπονόμευση της ενταξιακής προοπτικής. Ο Ράμα όμως απάντησε αμέσως ότι αυτό είναι το μέλλον και όσοι δεν το καταλαβαίνουν, βρίσκονται στη λάθος πλευρά.

Ενώ της ΕΕ προεδρεύει η Γαλλία, ο καγκελάριος της Γερμανίας Όλαφ Σολτς δήλωσε την  Πέμπτη 19 Μάη ότι θα πραγματοποιήσει περιοδεία στα Δυτικά Βαλκάνια πριν την Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου. Πρόκειται για τη Συνάντηση Κορυφής της ΕΕ  με τις υποψήφιες προς ένταξη χώρες που είχε εξαγγείλει ο Εμμανουέλ Μακρόν όταν η Γαλλία είχε αναλάβει την προεδρία της ΕΕ και που θα πραγματοποιηθεί στις 23 Ιουνίου.

Και ο Δένδιας στα Δυτικά Βαλκάνια

Η συνάντηση αποτελεί αφορμή για την δημοσιοποίηση διιστάμενων προσεγγίσεων μεταξύ Γαλλίας και Γερμανίας. Ο Μακρόν δήλωνε την προηγούμενη μόλις εβδομάδα οπαδός της άποψης δημιουργίας “Συμβουλίου προς ένταξη χωρών”. Ο Σολτς επεσήμανε ότι η ένταξη των χωρών της Δυτικής Βαλκανικής δεν είναι μόνο ζήτημα αξιοπιστίας της ΕΕ, αλλά αφορά στην στρατηγική της συνοχή και στην στεγανοποίηση από δυνατότητες παρεμβολής παραγόντων που σχετίζονται με την ένοπλη σύγκρουση στην Ουκρανία.

Εκτός απ’ τον Γερμανό καγκελάριο, την πρόθεσή του να πραγματοποιήσει περιοδεία στα Δυτικά Βαλκάνια (Σερβία, Μαυροβούνιο, Βόρεια Μακεδονία, Αλβανία, Βοσνία Ερζεγοβίνη, Κόσσοβο) έχει ανακοινώσει και ο Νίκος Δένδιας. Τα Δυτικά Βαλκάνια είναι περιοχή με πληθυσμό που δεν υπερβαίνει τα 16 εκατομμύρια, αλλά με ασυνήθιστη εθνολογική και γλωσσική ποικιλότητα και έντονη παρουσία του Ισλάμ. Έχει τούτο τη δική του σημασία. Οι ΗΠΑ επισημαίνουν τα τελευταία χρόνια ότι αναγνωρίζουν στην Αθήνα αυξημένο πολιτικό ρόλο στα Δυτικά Βαλκάνια σε ό,τι αφορά στον τρόπο διάχυσης και εφαρμογής πολιτικών σύγκλισης, ένταξης και ολοκλήρωσης της Συμμαχίας και της ΕΕ.

Σημειωτέον, ότι η Αθήνα με την Πρωτοβουλία της Θεσσαλονίκης επί Ελληνικής Προεδρίας το 2003 είχε θεμελιώσει την πολιτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια. Και ακόμη διότι η Αθήνα έχει επιλέξει την προσέγγιση της συνεπούς συνδρομής στο γενικό συμφέρον αντί της πολιτικής άμεσων ανταλλαγμάτων υπέρ π.χ. της γηγενούς ελληνικής μειονότητας στη Βόρειο Ήπειρο, όπως επί παραδείγματι κάνει η Κροατία στην Βοσνία-Ερζεγοβίνη.