Χορηγός της Ακροδεξιάς η ευρωπαϊκή ασυμφωνία στο μεταναστευτικό

Το σύνθημα «λιγότερη μετανάστευση» είναι ένα από τα κυρίαρχα στην σύνοδο των Ευρωπαίων εθνικολαϊκιστών, οι οποίοι συναντώνται το Σάββατο στο Μιλάνο με πρωτοβουλία του Σαλβίνι. Το μεταναστευτικό ωστόσο, και κυρίως ο τρόπος ενσωμάτωσης των μεταναστών στις ευρωπαϊκές κοινωνίες, απασχολεί και λιγότερο ακραία κόμματα και κυβερνήσεις στην Ευρώπη, καθώς αποτελεί μία από τις μεγαλύτερες προκλήσεις.

Στην σύνοδο του Σαββάτου μετέχουν συνολικά δώδεκα εθνικιστικά κόμματα από διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Απουσιάζει ωστόσο ο πρωθυπουργός της Ουγγαρίας Όρμπαν, ο οποίος αν και έχει υποσχεθεί μετεκλογική συνεργασία στον Σαλβίνι, δεν παρίσταται λόγω των διαφωνιών του με την Λεπέν. Από την σύνοδο απουσιάζει και το πολωνικό PiS, παρά την προσέγγιση που επεδίωξε ο ηγέτης της Λέγκας με το ταξίδι του στην Βαρσοβία τον Ιανουάριο.

Εκμεταλλευόμενα τα κενά που υπάρχουν, εξαιτίας της έλλειψης μιας κοινής ευρωπαϊκής πολιτικής για την μετανάστευση και το άσυλο, τα ακροδεξιά κόμματα της Ευρώπης ενισχύουν την δύναμή τους και επιδιώκουν πλέον να συγκροτήσουν μια ισχυρή κοινοβουλευτική ομάδα στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Πρόκειται για κόμματα τα οποία είδαν τα εκλογικά τους ποσοστά να εκτοξεύονται μετά την προσφυγική κρίση του 2015 και τις μεγάλες ροές προς την Ευρώπη που προκάλεσε το άνοιγμα των γερμανικών συνόρων από την Μέρκελ. Στο κάλεσμά του μάλιστα για αυτήν την συνάντηση, στις 8 Απριλίου, ο Σαλβίνι έκανε λόγω για συστράτευση με στόχο μια Ευρώπη με «λιγότερη μετανάστευση» και κατά «της τρομοκρατίας και του εξισλαμισμού».

Έπεσαν κυβερνήσεις

Το προσφυγικό-μεταναστευτικό έχει προκαλέσει κυβερνητικές κρίσεις σε πολλές χώρες της Ευρώπης και έχει αναδείξει αρκετά εθνικιστικά κόμματα σε ρυθμιστικούς παράγοντες για τον σχηματισμό κυβερνήσεων. Έχει απειλήσει όμως και την ίδια την συνοχή της ΕΕ, εξαιτίας των διαφωνιών των κρατών μελών σε ότι αφορά την εσωτερική μετακίνηση μεταναστών και προσφύγων. Η ΕΕ είναι άλλωστε χωρισμένη με μια διαχωριστική γραμμή από την ομάδας Βίζεγκραντ, στην οποία μετέχουν χώρες της κεντρικής και ανατολικής Ευρώπης που αρνούνται να φιλοξενήσουν πρόσφυγες και μετανάστες. Στην ομάδα αυτή πρωτοστατεί ο Ούγγρος πρωθυπουργός.

Η διεθνοποίηση του μεταναστευτικού-προσφυγικού έγινε, ωστόσο, από τον Σαλβίνι, όταν ως υπουργός Εσωτερικών της Ιταλίας ξεκίνησε πόλεμο με τις ΜΚΟ, απαγορεύοντας στα πλοία τους να δέσουν σε ιταλικά λιμάνια. Η ενέργεια αυτή τον έφερε αρκετές φορές σε ρήξη με την Μάλτα και την Γαλλία, αλλά και με άλλες χώρες της ΕΕ. Και αυτό γιατί, κάθε φορά που ένα πλοίο διασώζει μετανάστες στην θάλασσα, αρχίζει ένας κύκλος διαβουλεύσεων για τις χώρες στις οποίες θα διαμοιραστούν.

Την περασμένη Παρασκευή μάλιστα, ο Σαλβίνι ανακοίνωσε ότι φέρνει νομοσχέδιο για την επιβολή προστίμου στους ιδιοκτήτες των σκαφών που διασώζουν πρόσφυγες και μετανάστες. Το πρόστιμο αυτό θα φτάνει έως και 5.500 ευρώ για κάθε διασωθέντα, ενώ στις σοβαρές περιπτώσεις θα προβλέπεται και ανάκληση ή αναστολή της άδειας για τα ιταλικά σκάφη. Το να ψηφιστεί βέβαια ένας τέτοιος νόμος είναι δύσκολο, καθώς έρχεται σε αντίθεση με τις διεθνείς ναυτικές συμβάσεις και ειδικά με την Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας του 1982. Το Δίκαιο της Θάλασσας, βάση του οποίου οι καπετάνιοι είναι «υποχρεωμένοι» να διασώζουν ναυαγούς, εκμεταλλεύονται όμως και οι διακινητές για να περάσουν «λάθρα» μετανάστες στην Ευρώπη.

Διαφορετική αντιμετώπιση

Το μεταναστευτικό δεν είναι ένα πρόβλημα που το βιώνουν με την ίδια ένταση όλες οι χώρες της ΕΕ. Υπάρχουν οι χώρες υποδοχής (Ελλάδα, Ιταλία, Ισπανία), οι οποίες δέχονται το μεγαλύτερο βάρος, οι χώρες προορισμού (κυρίως οι αναπτυγμένες βόρειες οικονομίες) και οι αδιάφορες χώρες. Αυτός είναι και ο λόγος που η ΕΕ παρά τις έκτακτες συνόδους δεν κατάφερε ακόμη να καταλήξει σε μία συνολική συμφωνία για την αντιμετώπιση του προβλήματος.

Μετά την γερμανική κρίση πάντως, η οποία απείλησε ακόμη και την καρέκλα της Μέρκελ, πήρε κάποια μέτρα για την φύλαξη των εξωτερικών συνόρων, την οποία ζητούσαν ακροδεξιά κόμματα και συντηρητικές κυβερνήσεις. Ένα από αυτά τα μέτρα ήταν και η ενίσχυση και η επέκταση του ρόλου της Frontex, στο οποίο όμως αντέδρασαν, προβάλλοντας ζητήματα περιορισμού της εθνικής κυριαρχίας, κυρίως κράτη που δεν αποτελούν εξωτερικά σύνορα της ΕΕ (Αυστρία)και άρα δεν επρόκειτο να υποστούν κανέναν τέτοιο περιορισμό.

Ο τρόπος φύλαξης των συνόρων δεν λύνει το πρόβλημα της εισόδου. Από την άλλη ο Κανονισμός του Δουβλίνου, παρά τις τροποποιήσεις, δεν λύνει το πρόβλημα της διανομής, καθώς προβλέπει ως υπεύθυνο κράτος μέλος για την είσοδο μεταναστών και προσφύγων, την χώρα εισόδου και όχι συνολικά την ΕΕ. Το traffic control του Σαλβίνι στην Μεσόγειο και η άρνηση των χωρών του Βίζεγκραντ ανάγκασαν κάποιες χώρες χωρίς εξωτερικά σύνορα της ΕΕ να δεχθούν απευθείας κάποιους αιτούντες άσυλο. Το βάρος εξακολουθεί να πέφτει όμως στις χώρες υποδοχής.

Πρόβλημα υπάρχει όμως και στον τρόπο φιλοξενίας των αιτούντων άσυλο, καθώς και στην ενσωμάτωση των μεταναστών, ιδιαίτερα των μουσουλμάνων, οι οποίοι παραδοσιακά επιλέγουν την γκετοποίηση, όταν βρίσκονται σε μη μουσουλμανικές κοινωνίες. Στα παραπάνω ζητήματα και κυρίως στην αδυναμία των Ευρωπαίων να ξεχωρίσουν τους πρόσφυγες από τους οικονομικούς μετανάστες, καθώς και στον μη διαχωρισμό της νόμιμης από την παράνομη μετανάστευση πατούν οι Ευρωπαίοι εθνικολαϊκιστές. Και είναι αυτή ακριβώς η ασυμφωνία σε μια κοινή πολιτική μετανάστευσης και ασύλου, σε συνδυασμό με την λιτότητα, που κοντεύει να τους καταστήσει τρίτη δύναμη στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις επερχόμενες ευρωεκλογές.