Come back ή μπούμεραγκ για τη Ρωσία η εισβολή;

Πρόλαβε να γίνει κλισέ: “από την Τετάρτη το πρωί ξυπνήσαμε σε έναν διαφορετικό κόσμο”. Το ερώτημα βέβαια είναι σε τι κόσμο ξυπνήσαμε και ο πόλεμος της προπαγάνδας που μαίνεται, δεν βοηθά. Η εισβολή στην Ουκρανία ήταν η αντίδραση με χρονοκαθυστέρηση μίας μεγάλης χώρας που υφίσταται ταπείνωση και αποδόμηση εδώ και 30 χρόνια.

Μετά την κατάρρευση του σοβιετικού μπλοκ οι Δυτικοί δεν θέλησαν μόνο να διασφαλίσουν τον δικό τους μεταψυχροπολεμικό κόσμο. Αθέτησαν τις υποσχέσεις τους προς τον Γκορμπατσόφ και εν συνεχεία εκμεταλλεύτηκαν έναν αλκοολικό ηγέτη (Γιέλτσιν) για να καταστρέψουν ολοκληρωτικά μία “αυτοκρατορία” και να εκμηδενίσουν κάθε επιρροή της στον κόσμο. Ακόμη δε, και στον περίγυρό της, ξεκινώντας από τις χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ.

Είναι ψευδές ότι η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία είναι η πρώτη στην Ευρώπη μετά τον Ψυχρό Πόλεμο. Οι νικητές του προκάλεσαν την σύγκρουση Κροατίας-Σερβίας, διέλυσαν την Γιουγκοσλαβία και έβαλαν στην ΕΕ και στο ΝΑΤΟ την Σλοβενία και την Κροατία, διευρύνοντας τον “ζωτικό χώρο” της Γερμανίας. Ακολούθησε η ένταξη στο ΝΑΤΟ και στη ΕΕ, της Ρουμανίας, της Ουγγαρίας και της Πολωνίας, της Τσεχίας, της Σλοβακίας, καθώς και των τριών Βαλτικών Δημοκρατιών. Είναι η Δύση που βομβάρδιζε επί δυόμιση μήνες τη Σερβία, που επέβαλε την απόσχιση του Κοσσυφοπεδίου από τη Σερβία και την αναγνώρισή του ως ανεξάρτητο κράτος.

Είναι τουλάχιστον υποκριτική η ευαισθησία για το “πόλεμο στην Ευρώπη”, όταν η Δύση από το 1990 και μετά –εκμεταλλευόμενη ακριβώς την ήττα του σοβιετικού μπλοκ– αιματοκύλισε τον αραβικό κόσμο, θέλοντας να εκμηδενίσει παράλληλα την όποια επιρροή της Ρωσίας. Διέλυσε το Ιράκ με τον δεύτερο Πόλεμο του Κόλπου, προβάλλοντας το ψευδές επιχείρημα των όπλων μαζικής καταστροφής του Σαντάμ που ποτέ δεν βρέθηκαν.

Δυτικό στρατόπεδο

Προκάλεσαν την “Αραβική Άνοιξη” που μετατράπηκε σε μακρύ αραβικό χειμώνα που διαρκεί ακόμη και οδήγησε στην στρατιωτική επέμβαση των Δυτικών στη Λιβύη που την διέλυσε. Η τελευταία πράξη ήταν η προσπάθεια διάλυσης και της Συρίας και μάλιστα με δυτική ενίσχυση και χρηματοδότηση τζιχαντιστών, ακόμη και του ΙSIS. Η Συρία όμως σηματοδότησε και την αρχή της αντιστροφής. Οι ΗΠΑ αποχώρησαν δίχως να έχουν ανατρέψει το καθεστώς Άσαντ, ενώ η Ρωσία παρέμεινε και διασφάλισε την επιρροή της εκεί.

Η εικόνα που έδειξε ότι οι ΗΠΑ δεν είναι πλέον η απόλυτη υπερδύναμη ήταν τα ελικόπτερα που αποχωρούσαν από την Καμπούλ, αφήνοντας τον πληθυσμό, που είχε πεισθεί από τις δυτικές υποσχέσεις, στο έλεος των θριαμβευτών Ταλιμπάν. Η προσπάθεια για ένταξη στο ΝΑΤΟ της Ουκρανίας, που είναι ταυτισμένη με την ιστορία της Ρωσίας, είναι ο τελευταίος τυχοδιωκτισμός.

Η ρωσική εισβολή είναι παραβίαση του διεθνούς δικαίου και ως εκ τούτου απολύτως καταδικαστέα. Εάν κάνουμε, όμως, τον κόπο να ανιχνεύσουμε την αιτία της, θα δούμε ότι είναι το “ως εδώ” της Μόσχας που πλέον νιώθει ότι δεν έχει άλλα περιθώρια γεωπολιτικής υποχώρησης. Ο Πούτιν με το διάγγελμά του πριν την εισβολή προειδοποίησε ότι η επέκταση δεν θα γίνει ανεκτή και ακόμη και η Μέρκελ με τον Μακρόν είχαν αναγνωρίσει ότι η αντίδραση της Μόσχας είχε βάση. Αλλά οι ΗΠΑ έσπρωξαν την κυβέρνηση Ζελένσκι σε ανελαστική στάση, γεγονός που άνοιξε τον δρόμο για αυτό που συμβαίνει τώρα.

Οι Ρώσοι στηρίζουν

Η ουκρανική κυβέρνηση μοιράζει όπλα σε μία προσπάθεια να μετατρέψει αμάχους και ανεκπαίδευτους πολίτες σε μαχητές, ουσιαστικά σε ανθρώπινες ασπίδες. Και η Δύση και ο Ζελένσκι ξέρουν ότι όσο πιο πολλά τα θύματα κυρίως στον άμαχο πληθυσμό τόσο πιο δύσκολη θα είναι η λύση και η επόμενη ημέρα εάν εγκατασταθεί φιλορωσικό καθεστώς. Οι Ρώσοι δεν θέλουν τον πόλεμο, αλλά κατά κανόνα συμφωνούν ότι η Ρωσία δεν έπρεπε να επιτρέψει στο ΝΑΤΟ να επεκταθεί στην Ουκρανία. Είναι ζήτημα εθνικής ασφάλειας και αξιοπρέπειας.

Ο ρωσικός λαός βίωσε την εποχή Γιέλτσιν και νοιώθει προδομένος από τη Δύση, στην οποία κάποια στιγμή πίστεψε. Η δυτική επικοινωνιακή-προπαγανδιστική επίθεση είναι κυριολεκτικά σαρωτική. Τα κανάλια παντού προβάλλουν προσωπικά δράματα και ατομικές ιστορίες αυτοθυσίας, από αυτά που συμβαίνουν και σε πολύ μεγαλύτερη ένταση και βιαότητα σε κάθε πόλεμο. Ο λόγος τους είναι μανιχαϊστικές: ο κακός Πούτιν και ο ηρωικός Ζελένσκι.

Φυσικά αποκρύπτει την παλαιότερη αλλά και πιο πρόσφατη ιστορία της Ρωσίας και της Ουκρανίας. Επικαλείται το διεθνές δίκαιο που έχει επανειλημμένως καταπατήσει από το 1990 και μετά οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ με τις στρατιωτικές επεμβάσεις. Ούτε αναφορά στην τουρκική εισβολή στην Κύπρο, στην επέμβαση στη Γιουγκοσλαβία, στο Ιράκ, ακόμα και στη μικροσκοπική Γρενάδα τη δεκαετία του 1980.

Ευρύτερες αλλαγές

Η ίδια η Δύση έχει ακυρώσει το αξιακό πλαίσιο που την οδήγησε στο να επικρατήσει στον Ψυχρό Πόλεμο: ευημερία των πολιτών, δημοκρατία, κοινωνικό κράτος, ατομικά δικαιώματα, διεθνές δίκαιο. Τώρα τι επικαλείται; Απευθύνεται σε μία αποχαυνωμένη από την κατανάλωση και την τηλεόραση κοινή γνώμη που αγνοεί την αλληλουχία των γεγονότων και ξεχνά ότι το ΝΑΤΟ δεν είναι φιλανθρωπικός όμιλος, αλλά στρατιωτικός συνασπισμός, πρόξενος πολέμων και αποσταθεροποίησης και ότι αυτό που προσπαθεί είναι να βάλει πυραύλους σε απόσταση αναπνοής από τη Μόσχα.

Η ρωσική εισβολή σηματοδοτεί ευρύτερες αλλαγές στο παγκόσμιο χωριό. Ο Πούτιν επανέφερε την Ρωσία ως μεγάλη δύναμη πλανητικού επιπέδου επί του πεδίου και στα τραπέζια των διαπραγματεύσεων. Η Ρωσία προβάλλει ως δύναμη που για να υπερασπιστεί τα ζωτικά της εθνικά συμφέροντα δεν διστάζει να αναμετρηθεί διπλωματικά, αλλά και στρατιωτικά με αυτό που θεωρεί απειλή.

Με την χρήση στρατιωτικής βίας, ο Πούτιν υπενθυμίζει αυτό που η Δύση φρόντιζε να καμουφλάρει, ότι δηλαδή οι μεγάλες δυνάμεις δεν εγκατέλειψαν ποτέ την παραδοσιακή πολιτική ισχύος. Οι ΗΠΑ παραμένουν η μεγαλύτερη δύναμη του πλανήτη, αλλά αυτό δεν είναι αρκετό. Με την αλαζονική και συμπεριφορά της προκάλεσε την συγκρότηση ενός αντίθετου συσχετισμού.

Το κλειδί των εξελίξεων

Η διακριτική υποστήριξη της Κίνας στην Ρωσία εξισορροπεί την υπέρτερη ισχύ του δυτικού στρατοπέδου. Η άρνηση καταδίκης της εισβολής από την Κίνα και την Ινδία είναι ενδεικτική μιας νέας παγκόσμιας ισορροπίας που τείνει να προκύψει. Φυσικά είναι πολύ νωρίς ακόμη για να διαγνωστεί εάν πάμε σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο, με διαφορετική συγκρότηση των στρατοπέδων, ή σε μία νέα ισορροπία δυνάμεων σε πλανητικό επίπεδο.

Η παραίτηση των ΗΠΑ από την πλανητική ηγεμονία είναι δύσκολη, ενώ η αλληλοδιείσδυση των οικονομιών στο πλαίσιο της παγκοσμιοποίησης κάνει δύσκολο έναν παρατεταμένο Ψυχρό Πόλεμο. Στο Ουκρανικό, το κλειδί των εξελίξεων το κρατά ο Πούτιν. Φυσικά, οι λαοί δεν θέλουν πόλεμο, θύματα και δυστυχία. Η κοινή γνώμη, όμως, είναι πλέον παγκόσμια, δεν εξαντλείται στις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Το τελικό ζητούμενο είναι η ειρηνική συνύπαρξη των κρατών που συνορεύουν. Φυσικά αυτό δεν θα επιτευχθεί ούτε με την εγκατάσταση νατοϊκών πυραύλων στην αυλή της Μόσχας, ούτε όμως με την παρατεταμένη κατοχή ή την εγκαθίδρυση ενός ελεγχόμενου καθεστώτος στην Ουκρανία. Κάτι τέτοιο μπορεί να έχει ως συνέπεια διαρκή ρωσική αιμορραγία. Η εισβολή επιβεβαιώνει την ρήση του Μαρξ ότι η βία είναι η μαμή της ιστορίας, αλλά το τι θα γεννηθεί ακόμη είναι άδηλο…