Δεν αλλάζουν ρότα τα Σκόπια – Ζάεφ και ευρωπαϊκή πορεία έβγαλαν οι κάλπες

Χωρίς εκπλήξεις ολοκληρώθηκε την Τετάρτη στα Σκόπια η εκλογική διαδικασία για την ανάδειξη των 120 βουλευτών της νέας Βουλής. Τα αποτελέσματα των εκλογών, αν και έγιναν γνωστά με καθυστέρηση λόγω τεχνικών προβλημάτων, επιβεβαίωσαν τις δημοσκοπήσεις που ήθελαν νίκη του Ζάεφ με μικρή διαφορά.

Το Σοσιαλδημοκρατικό Κόμμα (SDSM) του Ζόραν Ζάεφ κέρδισε τις βουλευτικές εκλογές, συγκεντρώνοντας ποσοστό 36,13%, έναντι 34,65% που συγκέντρωσε το  δεξιό αντιπολιτευόμενο κόμμα VMRO-DPMNE του Χρίστιαν Μίτσκοσκι. Το αποτέλεσμα αυτό, παρά την ισχνή διαφορά, έφερε ανακούφιση στη Δύση, καθώς δεν προδιαγράφει κάποια αλλαγή πορείας στις στρατηγικές επιλογές της Βόρειας Μακεδονίας.

Η νίκη του Ζάεφ και η άνετη επικράτηση του συγκυβερνώντος DUI του Αλί Αχμέτι μεταξύ των αλβανικών κομμάτων σηματοδοτεί την τήρηση της Συμφωνίας των Πρεσπών, την διαβαλκανική συνεργασία που προχώρησε ο Ζάεφ στην προηγούμενη κυβέρνησή του και την προσήλωση των Σκοπίων στην ευρωατλαντική προοπτική τους. Αυτό τόνισε και ο Ζάεφ, σε δηλώσεις που έκανε τις πρώτες πρωινές ώρες, επισημαίνοντας ότι «οι πολίτες ψήφισαν για ένα ασφαλές μέλλον». «Ο δρόμος προς τα εμπρός επιβεβαιώνεται. Είπαμε ένα σαφές “όχι” στις δυνάμεις που εκπροσωπούν την οπισθοδρόμηση» σημείωσε χαρακτηριστικα.

Το διακύβευμα

Μια πιθανή νίκη του Μίτσοσκι μπορεί να μην οδηγούσε απαραίτητα σε ακύρωση της Συμφωνίας Ζάεφ-Τσίπρα. Θα μπορούσε όμως να προκαλέσει προβλήματα ως προς την εφαρμογή της. Ο ίδιος ο επικεφαλής του VMRO-DPMNE απέφυγε, άλλωστε, να ξεκαθαρίσει προεκλογικά, εάν σε περίπτωση που εκλεγεί πρωθυπουργός θα χρησιμοποιεί το νέο συνταγματικό όνομα της χώρας “Βόρεια Μακεδονία”. Παραλλήλως, μια ήττα του Ζάεφ θα μπορούσε, πιθανόν, να ανακόψει τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της Δημόσιας Διοίκησης και της Δικαιοσύνης. Μεταρρυθμίσεις που είναι απαραίτητες προϋποθέσεις για την ευρωπαϊκή προοπτική της Βόρειας Μακεδονίας και τις είχε ξεκινήσει η προηγούμενη κυβέρνηση.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι οι χθεσινές πρόωρες εκλογές στη Βόρεια Μακεδονία προκλήθηκαν από τις έντονες επικρίσεις της αντιπολίτευσης στα αποτελέσματα της Συμφωνίας των Πρεσπών. Αιτία είχε σταθεί η αρχική άρνηση της ΕΕ (τον περασμένο Οκτώβριο, εξαιτίας αντιδράσεων του Μακρόν και της Ολλανδίας) να ξεκινήσουν οι ενταξιακές διαπραγματεύσεις. Το εθνικιστικό VMRO-DPMNE κατηγορούσε τότε τον Ζάεφ, ότι παρά τις “υποχωρήσεις” του προς την Ελλάδα δεν κατάφερε να βάλει σε ευρωπαϊκή τροχιά τη Βόρεια Μακεδονία.

Η Συμφωνία των Πρεσπών δεν ήταν όμως το κυρίαρχο θέμα στον προεκλογικό λόγο των κομμάτων, αφού ακόμα και το VMRO-DPMNE την αντιμετώπισε ως μία «πραγματικότητα». Αντιθέτως, κυριάρχησαν οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας και θέματα διαφθοράς. Η χώρα βρίσκεται, άλλωστε, αντιμέτωπη τον τελευταίο μήνα με μια έξαρση της διάδοσης του κορωνοϊού, η οποία επηρέασε εκτός από τον προεκλογικό λόγο των κομμάτων, την εκλογική διαδικασία (οι πολίτες ψήφισαν τμηματικά επί τρεις ημέρες), την συμμετοχή και ενδεχομένως  το εκλογικό αποτέλεσμα.

Η συμμετοχή

Όλες οι εκτιμήσεις έδειχναν ότι σε αυτές τις εκλογές το βασικό στοιχείο θα ήταν η μικρή συμμετοχή και οι ενδείξεις αυτές επιβεβαιώθηκαν δύο ώρες πριν κλείσουν οι κάλπες, καθώς το ποσοστό συμμετοχής διαμορφωνόταν στο 45,77 %. Τελικά η εκλογική επιτροπή ανακοίνωσε 51% ποσοστό συμμετοχής, το οποίο όμως είναι επίσης πολύ χαμηλότερο από το 67% που ήταν στις προηγούμενες βουλευτικές εκλογές τον Δεκέμβριο του 2016.

Για πολλούς πάντως στα Σκόπια, ακόμα και αυτό το 45,77% θα μπορούσε να θεωρηθεί «ικανοποιητικό» ποσοστό, αφού ο φόβος του κορωνοϊού και ειδικά η έξαρση των κρουσμάτων που καταγράφεται τον τελευταίο μήνα στη χώρα, κράτησε πολλούς ψηφοφόρους μακριά από τις κάλπες. Μόνο την Τρίτη, άλλωστε, καταγράφηκαν στη Βόρεια Μακεδονία 198 νέα κρούσματα του κορονοϊού, ενώ τέσσερις άνθρωποι που είχαν προσβληθεί κατέληξαν από επιπλοκές.

Όσοι πήγαν στα εκλογικά κέντρα φορούσαν προστατευτική μάσκα και απολύμαιναν τα χέρια τους κατά την είσοδο και την έξοδό τους από αυτά. Οι εκλογές εξάλλου έγιναν τμηματικά, αφού τη Δευτέρα ψήφισαν όσοι έχουν προσβληθεί από τον ιό και όσοι βρίσκονται σε καραντίνα, ενώ την Τρίτη ψήφισαν οι φυλακισμένοι, οι ηλικιωμένοι στα κέντρα ευγηρίας και όσοι πάσχουν από σοβαρές ασθένειες και θεωρούνται ευάλωτες ομάδες. Η ψηφοφορία εξελίχθηκε τελικά ομαλά, όχι όμως και η μετάδοση των αποτελεσμάτων, η οποία έγινε με καθυστερήσεις, καθώς υπήρξαν προβλήματα στην ροή από τα εκλογικά κέντρα.

Ρυθμιστές πάλι οι Αλβανοί στα Σκόπια

Η ανακούφιση πάντως για τον Ζάεφ δεν έρχεται από την με μικρή διάφορά νίκη του, αλλά κυρίως από την άνετη επικράτηση του συγκυβερνώντος κόμματος DUI, του Αλί Αχμέτι, μεταξύ των κομμάτων της αλβανικής μειονότητας. Οι δημοσκοπήσεις έδιναν στο κόμμα του Αχμέτι μικρή διαφορά από την αντιπολιτευόμενη “Συμμαχία για τους Αλβανούς” του Ζιγιαντίν Σέλα. Τελικά, σύμφωνα με τα αποτελέσματα το DUI συγκέντρωσε ποσοστό 11,57%, έναντι 8,79% της “Συμμαχίας”.

Η κατανομή των 120 εδρών της νέας Βουλής δεν έχει γίνει ακόμα γνωστή. Στη νέα Βουλή εισέρχεται πάντως και το εθνικιστικό αριστερό κόμμα “Levica” (Αριστερά), όπως και το “Δημοκρατικό Κόμμα Αλβανών” (DPA), τα οποία εκτιμάται ότι θα καταλάβουν από μία έδρα. Με βάση τα αποτελέσματα καθίσταται και πάλι μονόδρομος μια κυβερνητική συμμαχία ανάμεσα στον Ζάεφ και τον Αχμέτι.

Στα Σκόπια υπάρχει εξάλλου μία παράδοση να συμμετέχουν τα αλβανικά κόμματα σε κυβερνητικούς συνασπισμούς, όχι μόνον για να υπάρχει κυβερνητική πλειοψηφία, αλλά και για να διατηρούνται οι εύθραυστες διεθνοτικές ισορροπίες. Οι Αλβανοί αποτελούν, άλλωστε, το 25% του πληθυσμού και σημειώνουν έντονη δημογραφική άνοδο. Αυτήν την τιμητική θέση της συμμετοχής σε κυβερνήσεις σχεδόν την μονοπωλεί το συγκυβερνών κόμμα του Αλί Αχμέτι. Το DUI συμμετέχει σε όλες τις κυβερνήσεις συνασπισμού, τα τελευταία 18 χρόνια, με μοναδική εξαίρεση ήταν την περίοδο 2006.