Δεν υπάρχει στρατηγική εξόδου από την oυκρανική κρίση

H συνέχιση της αποστολής όπλων από τη Δύση στην Ουκρανία, παρατείνει τον πόλεμο, με αποτέλεσμα περισσότερους θανάτους αμάχων. Δεν διαφαίνεται στρατηγική εξόδου, με ελλοχεύοντα τον κίνδυνο να κλιμακωθεί και να διευρυνθεί μέχρι και σε πυρηνικό. Υπάρχει έλλειψη κινήσεων απεμπλοκής από αυτόν, εξόδου που να συμβιβάζει τους στόχους των εμπλεκομένων, ενώ δεν λείπουν και οι γκάφες. Παράδειγμα τα απόρρητα πολεμικά έγγραφα που διέρρευσαν και περιγράφουν τα μυστικά σχέδια των ΗΠΑ και του ΝΑΤΟ για τη σχεδιαζόμενη αντεπίθεση των Ουκρανών!

Το Πεντάγωνο ερευνά ποιος μπορεί να βρίσκεται πίσω από τη διαρροή των εγγράφων, τα οποία εμφανίστηκαν στο Twitter και στο Telegram, μια πλατφόρμα με περισσότερους από μισό δισεκατομμύριο χρήστες που είναι ευρέως διαθέσιμη στη Ρωσία. Τα έγγραφα δεν παρέχουν συγκεκριμένα σχέδια μάχης, όπως πληροφορίες για το που μπορεί να ξεκινήσει η ουκρανική αντεπίθεση. Έχουν, όμως, φωτογραφίες διαγραμμάτων με αναμενόμενες παραδόσεις όπλων, δυνάμεις στρατευμάτων και ταγμάτων, αντιπροσωπεύοντας μια σημαντική παραβίαση του απορρήτου των αμερικανικών πληροφοριών.

Σε κάθε περίπτωση, το μήνυμα που κυριαρχεί από πολεμοκάπηλους και πολιτικούς που πιέζουν για επιθετικές απαντήσεις σε αυτόν τον πόλεμο είναι ότι οποιαδήποτε υποστήριξη για αποκλιμάκωση και διπλωματικές λύσεις είναι “κατευνασμός” και ένδειξη συμπάθειας στη Ρωσία! Βέβαια, ο πρόεδρος Μακρόν ακολουθεί περισσότερο προσεκτική και ήπια στάση έναντι της Ρωσίας, προσπαθώντας να διατηρήσει γέφυρα επικοινωνίας με τη Μόσχα. Επισκεπτόμενος την Κίνα, δήλωσε πως υπολογίζει στο Πεκίνο «για την επιστροφή της Ρωσίας στην λογική και όλες τις πλευρές στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων».

Σε δηλώσεις του στο γαλλικό τηλεοπτικό κανάλι TF1, υποστήριξε ότι «ένα από τα βασικά σημεία που πρέπει να εξετάσουμε, είναι η ανησυχία του Πούτιν για το ότι το NATO φτάνει στην πόρτα του. Το θέμα αυτό θα είναι ένας από τους παράγοντες για την ειρήνη και, κατά συνέπεια, πρέπει να το εξετάσουμε, προσφέροντας παράλληλα εγγυήσεις στη Ρωσία για τη δική της ασφάλεια, την ημέρα που θα έρθει στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων». Οι δηλώσεις προκάλεσαν θύελλα επικρίσεων, στη Γερμανία, στο Κίεβο και στις χώρες της Βαλτικής. Να θεωρήσουμε ότι υπάρχει έλλειψη γνώσης της γεωπολιτικής ή εμμονή στο κυρίαρχο αφήγημα;

Κόπωση και ανησυχία

Oι επιπτώσεις των κυρώσεων προκαλούν αντιδράσεις στους Ευρωπαίους, ενώ εντείνεται και η κόπωση στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με δημοσκόπηση που διεξήχθη στο Σιάτλ, οι πολίτες απαιτούν τη διεξαγωγή διαπραγματεύσεων για τον τερματισμό του πολέμου στην Ουκρανία «το συντομότερο δυνατό», ακόμη κι αν αυτό σημαίνει συμβιβασμούς με τον Πούτιν. Τα ευρήματα ώθησαν τον Άνταμ Σμιθ, εκπρόσωπο της περιοχής στο Κογκρέσο, να ηγηθεί κινήματος για να απαιτήσει από την κυβέρνηση Μπάιντεν να εργαστεί γρήγορα με σκοπό την ειρήνη στην περιοχή. Ο γερουσιαστής είπε ότι πιστεύει πως ένα τέτοιο κίνημα έχει ήδη αναπτυχθεί.

Η δημοσκόπηση βρήκε ότι σχεδόν το 80% των ανθρώπων ανησυχούν για τον κίνδυνο πυρηνικού πολέμου, σχεδόν το 70% βλέπει τη σύγκρουση να επηρεάζει αρνητικά τα οικονομικά τους και η συντριπτική πλειοψηφία εκφράζει ανησυχία για μακροπρόθεσμες παγκόσμιες οικονομικές επιπτώσεις. Σχεδόν όλοι οι ερωτηθέντες (90%) ανησυχούσαν για την απώλεια ζωών και των μέσων διαβίωσης στην Ουκρανία.

Η Διεθνής Επιτροπή των Δημοκρατικών Σοσιαλιστών της Αμερικής εξέδωσε επίσης μια ανακοίνωση με την οποία εναντιώνεται στον συνεχιζόμενο πόλεμο “δια αντιπροσώπων” που διεξάγει η αμερικανική κυβέρνηση στην Ουκρανία, λέγοντας ότι τα δισεκατομμύρια διοχετεύονται στο στρατιωτικό-βιομηχανικό συγκρότημα «σε μια εποχή που οι απλοί Αμερικανοί αγωνίζονται να πληρώσουν για στέγαση, φαγητό και καύσιμα, αυτό είναι ένα χαστούκι για τους εργαζόμενους».

Καμία στρατηγική εξόδου

Η Ουκρανία είχε προσφέρει έναν δρόμο προς τα εμπρός. Σε συνομιλίες με τη Ρωσία τις πρώτες εβδομάδες μετά την εισβολή, πρότεινε να αυτοανακηρυχθεί ουδέτερη και μια ομάδα διεθνών εγγυητών να διασφαλίσει την ασφάλειά της, συμπεριλαμβανομένων των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ. Η Ρωσία χαιρέτισε την ιδέα καταρχήν, αλλά δεν υπήρξε υποστήριξη από την Ουάσιγκτον με αποτέλεσμα η Ουκρανία να σταματήσει να την επιδιώκει.

Ο Γκενάντι Γκατίλοφ, μόνιμος εκπρόσωπος της Ρωσίας στον ΟΗΕ (Γενεύη), δήλωσε στους Financial Times, ότι «η Μόσχα και το Κίεβο ήταν πολύ κοντά» στην επίτευξη συμφωνίας για τον τερματισμό της σύγκρουσης κατά τις διαπραγματεύσεις τον Απρίλιο και κατηγόρησε τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ ότι πίεσαν την Ουκρανία να αποχωρήσει από τις συνομιλίες. Κάποιοι ήθελαν τη συνέχιση του πολέμου…

Εν ολίγοις, δεν υπάρχει στρατηγική εξόδου από αυτόν τον πόλεμο δι’ αντιπροσώπων. Δεν υπάρχουν σχέδια και προτάσεις για μία συνάντηση κορυφής των ηγετών της Δύσης προς εξεύρεση λύσης ή έστω αποφόρτισης της έντασης. Η κυβέρνηση Μπάιντεν παραμένει σταθερά απορριπτική ακόμη και για τις παραμικρές χειρονομίες προς τη διπλωματία με τη Μόσχα. Οι πόρτες για τον γρήγορο τερματισμό αυτού του πολέμου είτε με τη νίκη είτε με τη διαπραγμάτευση μιας ειρηνευτικής διευθέτησης είναι αμφότερες κλειστές.

Ο εξοπλισμός της Ουκρανίας με συνεχή ροή όπλων δεν αφήνει ουδεμία χαραμάδα πιθανότητας να τερματιστεί έγκαιρα ο πόλεμος, αλλά έχει αρκετές πιθανότητες να προκαλέσει αιμορραγία και αποδυνάμωση της Μόσχας. Μία από τις κύριες επικρίσεις για την εισβολή στο Ιράκ, ήταν ότι ο Μπους Jr μπήκε σε αυτήν χωρίς στρατηγική εξόδου, χωρίς σχέδιο για τον τερματισμό του πολέμου. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και εδώ. Αυτός ο πόλεμος με τη Ρωσία όχι μόνο στερείται στρατηγικής για τον τερματισμό του, αλλά προφανώς υπάρχουν στρατηγικές για να μην τερματιστεί.

Σε μία διαπραγμάτευση θα μπορούσαν να συζητηθούν σαν μοχλοί και οι κυρώσεις και η στρατιωτική βοήθεια προς την Ουκρανία. Ωστόσο, τέτοια διαπραγμάτευση δεν διαφαίνεται προς το παρόν. Ο Τζορτζ Μπιμπ (διευθυντής στο Quincy Institute for Responsible Statecraft) εκτιμά πως οδεύουμε σε ένα ασταθές αδιέξοδο, πιο επικίνδυνο από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου.«Πιθανότατα θα καταλήξουμε σε κάποιο είδος μακροπρόθεσμης ασταθούς αντιπαράθεσης που διχάζει την Ουκρανία και διχάζει την Ευρώπη, όπου δεν υπάρχουν κανόνες παιχνιδιού», σημείωσε, προσθέτοντας: «Δεν είναι τόσο ένας νέος ψυχρός πόλεμος όσο είναι μια νέα πληγή στην Ευρώπη».

Από την πλευρά του ο πρόεδρος της Σερβίας, Αλεξάνταρ Βούτσιτς, υποστήριξε ότι η σύγκρουση στην Ουκρανία έχει μετατραπεί σε ένα δύσκολο πόλεμο χαρακωμάτων, εκτιμώντας σε δηλώσεις του στο δίκτυο RTS πως «αν κρίνουμε από το πώς εξελίσσεται η κατάσταση, καμία από τις δύο πλευρές δεν μπορεί να κερδίσει. Η κρίση έχει μετατραπεί σε ένα δύσκολο πόλεμο χαρακωμάτων».

Ζητείται πρωτοβουλία λύσης

Γίνεται όλο και πιο επειγόντως απαραίτητη η επίτευξη σταθερής κατάπαυσης του πυρός που να οδηγήσει σε διαρκή ειρήνη. Δυστυχώς, η πρωτοβουλία πρέπει πιθανώς να προέλθει από την Ουάσιγκτον. Οι Ευρωπαίοι είναι πολύ διχασμένοι μεταξύ τους και πολύ υποταγμένοι στις ΗΠΑ για να υιοθετήσουν αποτελεσματική ανεξάρτητη στρατηγική για την ειρήνη. Με τους Ανατολικοευρωπαίους να αντιτίθενται σε κάθε συμβιβασμό, η ΕΕ έχει παραλύσει.

Η επικρατούσα γραμμή στην Ουάσιγκτον είναι ότι μόνο οι Ουκρανοί έχουν το δικαίωμα να προτείνουν όρους ειρήνης. Σε πολλές άλλες συγκρούσεις παγκοσμίως, οι δυτικοί κατόρθωσαν να επιβάλουν ειρηνευτικές διευθετήσεις που επινόησαν οι ίδιοι. Επιπλέον, η κυβέρνηση των ΗΠΑ και άλλες δυτικές κυβερνήσεις έχουν ευθύνες που ξεπερνούν κατά πολύ την Ουκρανία. Κατά πρώτον, οι ευθύνες είναι έναντι των πολιτών που τους εξέλεξαν. Κατά δεύτερον για όλη την υπόλοιπη υφήλιο που αμέτοχη παρακολουθεί και επωμίζεται το κόστος αλλότριων επιλογών και συμφερόντων.

Στις ΗΠΑ αυξάνονται οι φωνές που ζητούν η εξωτερική πολιτική της χώρας να απομακρυνθεί από την ατέρμονη και δυναμική διπλωματία. Ο Τζέφρι Σακς (διευθυντής του Earth Institute of Columbia University και Οικονομικός Σύμβουλος του Κρεμλίνου το 1990-1993), δήλωσε: «Παράλληλα με τις κυρώσεις, χρειαζόμαστε μια διπλωματική οδό. Η διαπραγμάτευση για την ειρήνη είναι δυνατή, με βάση την ανεξαρτησία της Ουκρανίας και τον αποκλεισμό της από την ένταξή της στο ΝΑΤΟ. Το μεγάλο λάθος των Αμερικανών είναι να πιστεύουν ότι το ΝΑΤΟ θα νικήσει τη Ρωσία, τυπική αμερικανική αλαζονεία και μυωπία.

»Είναι δύσκολο να καταλάβει κανείς τι σημαίνει “να νικήσεις τη Ρωσία”, δεδομένου ότι ο Πούτιν είναι πανίσχυρος. Οι Αμερικανοί πολιτικοί έχουν την επιθυμία του θανάτου. Γνωρίζω καλά τη χώρα μου. Ο Πρόεδρος είναι έτοιμος να πολεμήσει, χρησιμοποιώντας μέχρι και τον τελευταίο Ουκρανό. Θα ήταν πολύ καλύτερο να κάνουμε ειρήνη παρά να καταστρέψουμε την Ουκρανία στο όνομα της “ήττας” του Πούτον. Οι ΗΠΑ δεν έδειξαν ποτέ σημάδι συμβιβασμού, ούτε πριν ξεσπάσει ο πόλεμος, ούτε μετά».

Κάθε φορά που επισημαίνεται η λογική αυτής της προσέγγισης, υπάρχουν οι επικριτές, που λειτουργούν προς όφελος της κεντρικού αφηγήματος. Σύμφωνα με την προπαγάνδα, αξίζει να θυσιάσεις τους πάντες, ολόκληρο το ουκρανικό έθνος, διαλύοντας την Ευρώπη οικονομικά και πολιτικά ως παράπλευρη αλλά τόσο σημαντική απώλεια, αρκεί να πλήξεις τη ρωσική ισχύ. Αρκεί να διατηρήσεις το ιστορικό ασυμβίβαστο με το “επεκτατικό” Κρεμλίνο και να μην διαπράξεις το αμάρτημα του “κατευνασμού”.

Πόσες ακόμη ζωές θα χαθούν σε ένα πόλεμο που δεν μπορεί να κερδίσει η Ουκρανία; Πότε θα ξυπνήσουν οι πολίτες από το κώμα που προκαλεί η συστημική προπαγάνδα; Δεν πρέπει να σταματήσει ένας πόλεμος που καταστρέφει την Ουκρανία και εξαθλιώνει εκατομμύρια Ευρωπαίους, απειλώντας παράλληλα τις ζωές όλων; Η άμεση λήξη ενός άσκοπου πολέμου είναι επιβεβλημένη. Αλλά μην ξεχνάμε, για ορισμένους ο πόλεμος είναι μία κερδοφόρα επιχείρηση…