Δια της πλαγίας Φινλανδία-Σουηδία στο ΝΑΤΟ – Εμμένει στο veto η Άγκυρα

Μέσα στην εβδομάδα ο γενικός γραμματέας του ΝΑΤΟ Γενς Στόλτενμπεργκ προγραμματίζει να καλέσει στις Βρυξέλλες για διαβουλεύσεις τις ηγεσίες της Τουρκίας, της Φινλανδίας και της Σουηδίας, προκειμένου να βρεθεί κάποιος τρόπος άρσης των τουρκικών αντιρρήσεων για την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών στο Σύμφωνο. Από την πλευρά της Άγκυρας πάντως τα μηνύματα δεν είναι θετικά για μία τέτοια συνάντηση.

Ο πρόεδρος της Τουρκίας Ταγίπ Ερντογάν και χθες, μιλώντας σε διάσκεψη του κόμματός του ΑΚΡ δήλωσε ότι «η Τουρκία δεν θα κάνει το ίδιο λάθος» (όπως με την επανένταξη της Ελλάδας στο στρατιωτικό σκέλος το 1980) και πρόσθεσε: «Τα είπα και με τον γενικό γραμματέα του ΝΑΤΟ (το απόγευμα της Παρασκευής). Το ΝΑΤΟ δεν είναι μια οργάνωση που θα εξασφαλίζει την ασφάλεια της τρομοκρατίας και αυτό πρέπει να το ξέρουν οι χώρες-μέλη του ΝΑΤΟ».

Και στο ίδιο ύφος ο Ερντογάν συνέχισε τις βολές κατά των υποψήφιων χωρών, αλλά και της Ελλάδας, των ΗΠΑ, της Γερμανίας, της Ολλανδίας και της Γαλλίας: «Όταν διαδηλώνουν κρατώντας τις φωτογραφίες του ηγέτη της τρομοκρατικής οργάνωσης όταν προχωρούν υπό την προστασία της o αστυνομίας της Σουηδίας όπως και της αστυνομίας της Φινλανδίας. Όταν το κάνουν αυτό υπό την προστασία της αστυνομίας της Γερμανίας, όταν το κάνουν αυτό υπό την προστασία της αστυνομίας της Γαλλίας και της Ολλανδίας. Όταν προχωρούν αυτές τις αρνητικές  εκστρατείες εναντίον της Τουρκίας. Όταν η Ελλάδα εδώ δίπλα μας επιτρέπει την εγκατάσταση εννέα βάσεων των ΗΠΑ και όταν στην Ελλάδα αλωνίζουν οι τρομοκρατικές οργανώσεις, κανένας να μην περιμένει να κάνουμε το ίδιο λάθος».

Η Άγκυρα δεν δείχνει να βιάζεται, λοιπόν, να κλείσει το θέμα με την Φινλανδία και τη Σουηδία, σε αντίθεση με τη διοίκηση του ΝΑΤΟ που θα ήθελε η νατοϊκή σύνοδος της Μαδρίτης στις 28-29 Ιουνίου να έχει πανηγυρικό χαρακτήρα, με την ένταξη των δύο σκανδιναβικών χωρών. Από την πλευρά τους, Στοκχόλμη και Ελσίνκι έχουν δηλώσει πως είναι έτοιμες για συνομιλίες σε επίπεδο κορυφής, όμως δεν είναι διατεθειμένες να καλύψουν τις απαιτήσεις της Άγκυρας, ούτε για το καθεστώς ασύλου προς τους Κούρδους και τα μέλη του κινήματος Γκιουλέν, ούτε και για την άρση του εμπάργκο όπλων που έχουν επιβάλει στην Τουρκία, από το 2019, λόγω της τουρκικής εισβολής στη Συρία.

Όχι από Σουηδία-Φινλανδία σε εκδόσεις

Στο θέμα του ασύλου, η Σουηδία και η Φινλανδία, είναι από τις πρώτες χώρες που είχαν δημιουργήσει νομοθετικό πλαίσιο, το οποίο δεν είναι δυνατόν να αλλάξει με εξαιρέσεις για να ικανοποιηθούν οι τουρκικές απαιτήσεις. Η Άγκυρα θέλει την έκδοση 28 και 12 προσώπων από τις δύο χώρες (για τρομοκρατική δράση), όμως τα δικαστικά αιτήματα, όπως και σε δεκάδες άλλες περιπτώσεις προς άλλες χώρες, κρίθηκαν ανίσχυρα και έχουν απορριφθεί.

Στη Σουηδία και τη Φινλανδία, βρίσκονται πολυάριθμες κουρδικές κοινότητες (μεγαλύτερη των 100.000 υπολογίζεται στη Σουηδία και περίπου 20.000 στη Φινλανδία). Οι περισσότεροι Κούρδοι βρέθηκαν εκεί μετά τους διωγμούς του ’80 και του ΄90. Στη Σουηδία μάλιστα έξι από τα μέλη του Κοινοβουλίου είναι Κούρδοι ή Κούρδοι στην καταγωγή (δεύτερης γενιάς από μεικτές οικογένειες) και πέραν του τεράστιου νομικού ζητήματος που έχει ανοίξει με τους τουρκικούς εκβιασμούς, γεννάται και πολιτικό ζήτημα εάν τεθεί θέμα αλλαγής του πλαισίου για το άσυλο και τις διαδικασίες έκδοσης προσώπων. Ειδικά μάλιστα προς την Τουρκία η οποία είναι υπόλογη στο Συμβούλιο της Ευρώπης για αθέτηση των κανόνων του κράτους δικαίου, ενώ έχει σειρά καταδικαστικών αποφάσεων εις βάρος της από τα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια (υποθέσεις Καβαλά, Κούρδων και Τούρκων δημοσιογράφων -και πολιτών με υπηκοότητα ευρωπαϊκής χώρας όπως του δημοσιογράφου Denis Yucel της γερμανικής εφημερίδας Die Welt).

Καμία άλλη χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ δεν έχει πάρει το μέρος της Τουρκίας σε αυτό το παιχνίδι του Ερντογάν (οι ΗΠΑ αρνούνται να εκδώσουν τον ιμάμη Γκιουλέν που χαρακτηρίζεται από τις τουρκικές αρχές ως ένας εκ των βασικών υποκινητών της απόπειρας πραξικοπήματος του 2016).

Υπό όρους η άρση του εμπάργκο όπλων

Και στο θέμα των όπλων, όμως, τα πράγματα δεν φαίνεται να κινούνται έτσι όπως εκβιάζει ο πρόεδρος της Τουρκίας, ζητώντας άρση του εμπάργκο από όλες τις χώρες του ΝΑΤΟ. Πέραν των κυρώσεων των ΗΠΑ (για τους S-400) περιοριστικά μέτρα έχουν επιβάλει για τις εισβολές στη Συρία εκτός από τη Σουηδία και τη Φινλανδία, η Ολλανδία, η Δανία, το Βέλγιο και σε ορισμένα οπλικά συστήματα και η Γερμανία.

Οι αποφάσεις για εμπάργκο όπλων στην Τουρκία, στη Σουηδία και την Φινλανδία είχαν κυρωθεί από τα Κοινοβούλια και απαιτείται ανάλογη διαδικασία για την άρση. Πλην όμως και οι δύο κυβερνήσεις δεν σχεδιάζουν να προχωρήσουν σε μία τέτοια πρωτοβουλία, εάν από την πλευρά της Άγκυρας δεν δοθούν ισχυρές δεσμεύσεις για τερματισμό των στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία. Και κάτι τέτοιο, την ώρα που ο Ερντογάν ανακοινώνει πολεμικές επιχειρήσεις σε όλη την έκταση των συνόρων Τουρκίας-Συρίας σε βάθος 30 χιλιομέτρων, είναι εκτός συζήτησης.

Η διαδικασία απεμπλοκής από το πρόβλημα που δημιούργησε η Άγκυρα στο ΝΑΤΟ δεν είναι ορατή επί του παρόντος. Αυτό που φαίνεται πίσω από τις δηλώσεις Ερντογάν-Τσαβούσογλου-Μπαχτσελί, είναι το ενδεχόμενο περαιτέρω εμπλοκής, ακόμη και ρήξης στις σχέσεις Τουρκίας- ΝΑΤΟ. Ο Μπαχτσελί το λέει σχεδόν ρητά όταν αναφέρεται σε «ιμπεριαλιστές που έχουν βάλει στο στόχαστρο την Τουρκία» και υποστηρίζουν «τους τρομοκράτες του ΡΚΚ» και την «Ελλάδα που ενεργεί σαν πιόνι». Αυτοί οι ιμπεριαλιστές είναι οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ και σε ανύποπτο χρόνο ο κυβερνητικός εταίρος του Ερντογάν είχε πει ότι «η Τουρκία θα έπρεπε να φύγει εάν δεν γίνονται αποδεκτές οι υπαρξιακές αγωνίες της».

Ένταξη Σουηδίας-Φινλανδίας de facto

Από τα τέλη Απριλίου, στρατιωτικές δυνάμεις των γειτονικών χωρών του ΝΑΤΟ αλλά και αμερικανικές, βρέθηκαν στη Σουηδία και τη Φινλανδία, ενώ παράλληλα σε πολιτικό επίπεδο έχουν προχωρήσει διμερείς συμφωνίες αμοιβαίας αμυντικής συνεργασίας με τις δύο σκανδιναβικές χώρες. Στα τέλη Ιουνίου μάλιστα θα πάρουν μέρος και στις νατοϊκές ασκήσεις στη Βαλτική, σε συνεργασία με την Εσθονία, τη Λετονία και τη Λιθουανία και τις ΗΠΑ.

Τι θα κάνει ο Ερντογάν εάν δεν του βγει κάτι στη νατοϊκή σύνοδο της Μαδρίτης για να πάει σε μία εύσχημη αναδίπλωση; Θα απαγορεύσει τις ασκήσεις στη Βόρεια Θάλασσα και τη Βαλτική ή θα απειλήσει με αποχώρηση από το ΝΑΤΟ, όπως αφήνει να εννοηθεί ο κυβερνητικός εταίρος του Μπαχτσελί; Κανένα από τα δύο ενδεχόμενα δεν θεωρείται πιθανό. Ωστόσο, η σαφής διάσταση της Άγκυρας με το ΝΑΤΟ, παραπέμπει σε ένα δεύτερο παζάρι ευρύτερο, για τον ρόλο της Τουρκίας στη Μέση Ανατολή, την Ανατολική Μεσόγειο και τις χώρες του Καυκάσου, τις οποίες έχει κατατάξει στο γεωπολιτικό της βάθος. Ουσιαστικά, αυτό που βάζει στο τραπέζι, η Άγκυρα είναι ένας νέος διακριτός και αποδεκτά από όλους (και από τη Ρωσία) ρόλος της περιφερειακής δύναμης, χωρίς καμία δέσμευση από την πλευρά της ότι θα σταματήσει τις επιθετικές ενέργειες για την προώθηση των μεγαλεπήβολων σχεδίων της.