Δια χειρός Ισραήλ οι μαγνητικές νάρκες… στις συνομιλίες Ιράν-Δύσης;

Από μαγνητικές νάρκες επλήγη ιρανικό φορτηγό πλοίο στην Ερυθρά Θάλασσα, το βράδυ της Τρίτης προς Τετάρτη, την ώρα που μετά από πολύ καιρό η Τεχεράνη και η Ουάσιγκτον συνομιλούν για πρώτη φορά, έστω και με μεσάζοντες, για το μέλλον της συμφωνίας σχετικά με τα πυρηνικά του Ιράν. Οι συζητήσεις ξεκίνησαν την Τρίτη στην  Βιέννη και οι εκτιμήσεις είναι ότι είχαν μια καλή αφετηρία, η οποία για την ώρα δεν έχει επισκιαστεί από το περιστατικό στην Ερυθρά Θάλασσα, τουλάχιστον μέχρι στιγμής.

Σήμερα, το υπουργείο Εξωτερικών του Ιράν ανακοίνωσε ότι το ιρανικό εμπορικό πλοίο  έγινε στόχος επίθεσης, μία ημέρα μετά τις αναφορές ΜΜΕ, ότι στοχοθετήθηκε με μαγνητικές νάρκες. Κατά την Τεχεράνη, η έκρηξη σημειώθηκε το πρωί της Τρίτης, κοντά στις ακτές του Τζιμπουτί, και προκάλεσε μικρές υλικές ζημιές. Το Ιράν επισημαίνει ότι το πλοίο ήταν πολιτικό και ότι είχε σταθμεύσει εκεί για να εποπτεύει την περιοχή από πειρατικές επιδρομές.

Νωρίτερα, το βράδυ της Τρίτης προς Τετάρτη, το ιρανικό πρακτορείο Tasnim είχε μεταδώσει πως το ιρανικό πλοίο που χρησιμοποιούν οι ένοπλες δυνάμεις της χώρας υπέστη ζημιές στην Ερυθρά Θάλασσα από έκρηξη μαγνητικών βομβών που είχαν τοποθετηθεί στο κύτος του. Ο εξειδικευμένος ιστότοπος MarineTraffic αναφέρει ότι το Saviz είναι φορτηγό πλοίο που ανήκει στην IRISL, μια κρατική ναυτιλιακή εταιρεία του Ιράν, και έχει κατασκευαστεί το 1999.

Σημειώνεται ότι η επίθεση έγινε εν μέσω κλίματος έντασης ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν, καθώς οι δύο χώρες αλληλοκατηγορούνται για επιθέσεις της μίας εναντίον πλοίων της άλλης. Το περιστατικό συνέβη όμως και την ώρα που ήταν σε εξέλιξη, για πρώτη φορά μετά από χρόνια, σοβαρές συνομιλίες για τα πυρηνικά του Ιράν, με την έμμεση συμμετοχή και των Ηνωμένων Πολιτειών.

Από την πρώτη στιγμή, Αμερικανοί αξιωματούχοι που μίλησαν στο Reuters, με την προϋπόθεση να μην κατονομαστούν, δήλωσαν ότι οι ΗΠΑ δεν έχουν καμία ανάμειξη στην επίθεση στο ιρανικό πλοίο. Σήμερα, ωστόσο, η εφημερίδα New York Times, επικαλούμενη επίσημη αμερικανική πηγή αναφέρει ότι «οι Ισραηλινοί ενημέρωσαν τις ΗΠΑ, πως οι δυνάμεις τους έπληξαν (το Saviz την Τρίτη) περίπου στις 07:30 τοπική ώρα». Η ίδια πηγή αναφέρει ότι οι Ισραηλινοί παρουσίασαν την επίθεση «ως αντίποινα για προηγούμενα πλήγματα του Ιράν εναντίον ισραηλινών πλοίων».

Μέχρι στιγμής, οι ισραηλινές αρχές δεν επιβεβαιώνουν τις πληροφορίες της αμερικανικής εφημερίδας. Άγνοια για το αν οι πληροφορίες είναι αληθείς δήλωσε και ο βουλευτής και πρώην αναπληρωτής διευθυντής της Μοσάντ, Ραμ Μπεν Μπαράκ, σημειώνοντας, ωστόσο, ότι «αν είναι σωστές, τότε φαίνεται ότι κάποιος θέλει να καταστήσει σαφές (στους Ιρανούς) ότι και εμείς γνωρίζουμε να προκαλούμε ζημιές σε πλοία όπου κι αν βρίσκονται και ότι θα πρέπει να είναι πιο συνετοί». Είναι γνωστό πάντως, ότι οι ισραηλινές ένοπλες δυνάμεις έχουν την τεχνογνωσία και τα μέσα για μια επίθεση με μαγνητικές νάρκες.

Δεν ακούστηκαν οι μαγνητικές νάρκες

Ερωτήματα προκαλεί ωστόσο η στιγμή που εκδηλώθηκε η επίθεση, καθώς, σύμφωνα με τις νεώτερες πληροφορίες έγινε λίγο πριν αρχίσουν στην Βιέννη οι συζητήσεις για τη διάσωση της διεθνούς πυρηνικής συμφωνίας για το Ιράν. Μάλιστα, όπως αναφέρεται, το ξεκίνημά των συνομιλιών ήταν ικανοποιητικό, κυρίως λόγω του γεγονότος ότι προσκλήθηκαν να μετέχουν εμμέσως σε αυτές και οι Ηνωμένες Πολιτείες. Κάτι που γίνεται για πρώτη φορά μετά την αποχώρηση του Τραμπ από την Συμφωνία του 2015.

Μετά τις δίωρες συζητήσεις, ο Ρώσος αντιπρόσωπος στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), Μιχαήλ Ουλιάνοφ, δήλωσε ότι «η συνάντηση της κοινής επιτροπής ήταν εποικοδομητική». Ο ίδιος πρόσθεσε, ότι η αναβίωση της Συμφωνίας χρειάζεται χρόνο και δεν μπορεί να γίνει αμέσως, διευκρινίζοντας πάντως ότι είναι πολύ σημαντικό που «ξεκίνησαν οι εργασίες σε πρακτικό επίπεδο για την επίτευξη αυτού του στόχου».

Εποικοδομητική έκρινε αυτήν την πρώτη συνάντηση και ο επικεφαλής της ιρανικής αντιπροσωπείας, Αμπάς Αρακτσί, ενώ για «ένα εποικοδομητικό και ευπρόσδεκτο βήμα» μίλησε ο εκπρόσωπος του Στέιτ Ντιπάρτμεντ, Νεντ Πράις. Ακόμα πιο σημαντική είναι όμως η σημερινή τοποθέτηση του Ιρανού προέδρου, Χασάν Ροχανί, ο οποίος δήλωσε  ικανοποιημένος για το άνοιγμα «ενός καινούριου κεφαλαίου». Ο Ροχανί έκανε, άλλωστε, ότι δεν άκουσε τον θόρυβο από τις μαγνητικές βόμβες στο Saviz, προσπερνώντας το για την ώρα, αν και η Τεχεράνη έχει ξεκινήσει επίσημη έρευνα.

Όπως έκανε γνωστό ήδη από χθες Ευρωπαίος διπλωμάτης, υπάρχουν δύο ομάδες εμπειρογνωμόνων, μία για τις κυρώσεις και μία για το πυρηνικό πρόγραμμα, οι οποίες θα χρειαστούν δύο εβδομάδες, ίσως και έναν μήνα, για να επιτελέσουν το έργο που τους έχει ανατεθεί. Ο ίδιος ανέφερε ότι η μικτή Επιτροπή θα συνεδριάσει και το απόγευμα της Τετάρτης.

Οι συζητήσεις γίνονται σε ένα πολυτελές ξενοδοχείο της αυστριακής πρωτεύουσας, στο οποίο δεν έχουν πρόσβαση οι δημοσιογράφοι, ενώ η αμερικανική αποστολή διαμένει σε παρακείμενο ξενοδοχείο και ενημερώνεται σε τακτά διαστήματα για την πορεία των συνομιλιών από τους Ευρωπαίους. Ο λόγος είναι ότι η Τεχεράνη αρνείται οποιαδήποτε άμεση επαφή, όσο είναι σε ισχύ οι κυρώσεις εναντίον του.

Θετικά μηνύματα και ανησυχίες

Η Ουάσιγκτον είχε στείλει πάντως νωρίτερα θετικά μηνύματα, με τον επικεφαλής της αμερικανικής αποστολής, Μάλεϊ, να δηλώνει ότι η χώρα του είναι έτοιμη να «άρει τις κυρώσεις που έρχονται σε αντίθεση με τη συμφωνία». Θετικά απάντησε και το Ιράν, με την κυβέρνηση της Τεχεράνης να κάνει λόγο για μια «ρεαλιστική και πολλά υποσχόμενη θέση, που θα μπορούσε να είναι η αρχή της διόρθωσης της κακής διαδικασίας που έθεσε τη διπλωματία σε αδιέξοδο».

Το Ιράν έχει υποσχεθεί, εξάλλου, και το επιβεβαίωσε και τη Δευτέρα ότι είναι έτοιμο να επιστρέψει στις δεσμεύσεις που είχε αναλάβει στο πλαίσιο της συμφωνίας του 2015, μόλις αρθούν τα τιμωρητικά μέτρα που έχουν στραγγαλίσει την οικονομία του. Υποχρεώσεις, τις οποίες άρχισε σταδιακά να αθετεί από το 2018, όταν ο Τραμπ απέσυρε τις ΗΠΑ από την Συμφωνία και επέκτεινε τις κυρώσεις, υλοποιώντας την πολιτική της “μέγιστης πίεσης”.

Υπενθυμίζεται, ότι η συμφωνία του 2015, που υπογράφηκε στη Βιέννη, παρέχει μια χαλάρωση των διεθνών κυρώσεων με αντάλλαγμα η Τεχεράνη να μειώσει δραστικά τις πυρηνικές δραστηριότητές του. Στόχος είναι βέβαια να διασφαλιστεί ότι το Ιράν δεν επιδιώκει να αποκτήσει ατομική βόμβα. Οι Αμερικανοί πάντως εκφράζουν ανησυχίες και για το πρόγραμμα βαλλιστικών πυραύλων του Ιράν, «εκτός από το τρέχον πυρηνικό ζήτημα», όπως δήλωσε ο Μάλεϊ. Δίνουν, ωστόσο, μεγάλη σημασία σε αυτές τις διαπραγματεύσεις και αυτό φαίνεται, όπως δήλωσε ο εκπρόσωπος του Λευκού Οίκου, από την αποστολή στη Βιέννη ενός υψηλόβαθμου αξιωματούχου.