Διάλογος κορυφής ΕΕ-Κίνας – Προσπάθεια προσέγγισης εν όψει οικονομικής κρίσης

Ανάμικτα μηνύματα επαναπροσέγγισης προκύπτουν από την πρώτη επίσημη τηλεσύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων αξιωματούχων με την Κίνα. Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σαρλ Μισέλ, και η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, είχαν μια “δύσκολη” διαπραγμάτευση με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ και τον πρωθυπουργό Λι Κετσιάνγκ.

Στην ατζέντα βρέθηκε μια σειρά ζητημάτων, από τις εξελίξεις στη διαχείριση της πανδημίας του κορωνοϊού μέχρι το εμπόριο και την ενέργεια, χωρίς τελικά να υπάρξει κοινή δήλωση, όπως συνηθίζεται μετά από τέτοιες συνδιασκέψεις. Από την πλευρά του, ο Μισέλ έδωσε το στίγμα για την “αμυντική” στάση της ΕΕ, τονίζοντας στην πρώτη του δήλωση ότι με την Κίνα «δεν έχουμε τις ίδιες αξίες, πολιτικά συστήματα και προσέγγιση στον πολυπολισμό. Θα ακολουθήσουμε ξεκάθαρα και αποφασιστικά το δρόμο μας για την υπεράσπιση των συμφερόντων της ΕΕ». Η φον ντερ Λάιεν αναγνώρισε ότι η συνεργασία με την Κίνα είναι «απαραίτητη» αλλά θα πρέπει να είναι πιο «ανταποδοτική».

Ουσιαστικά οι Ευρωπαίοι παρέπεμψαν στις προτεραιότητες που είχε θέσει η Κομισιόν το 2019 για τη λεγόμενη Συνολική Συμφωνία Επενδύσεων ΕΕ-Κίνας, απαιτώντας υποχωρήσεις εκ μέρους της Κίνας στους κανόνες που αφορούν τις κρατικές επιχειρήσεις της και τις επιδοτήσεις αυτών, καθώς και το καθεστώς μεταφοράς τεχνολογίας. Ζητούν, επίσης, διευκόλυνση της πρόσβασης των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων στην κινεζική αγορά, ιδίως σε ό,τι αφορά τις εξαγωγές αγροτικών προϊόντων στην Κίνα, στο άμεσο μέλλον.

Εξίσου σημαντική είναι για τους Ευρωπαίους η πρόσβαση των αυτοκινητοβιομηχανιών, των τηλεπικοινωνιών και των εταιρειών βιοτεχνολογίας. Επίσης, εκφράζουν τις επιφυλάξεις τους στο θέμα της κυβερνοασφάλειας και της ανάπτυξης ψηφιακής τεχνολογίας, όπου απαιτούν προστασία των σχετικών δικαιωμάτων περί προσωπικών δεδομένων. Δεν παρέλειψαν να θίξουν το ευαίσθητο, την περίοδο αυτή, πρόβλημα των κινεζικών χειρισμών στο Χονγκ Κονγκ, κάτι που ενοχλεί το Πεκίνο, αν και η αναφορά ήταν αναμενόμενη.

Από όσο φαίνεται, οι κορυφαίοι Ευρωπαίοι αξιωματούχοι συνεχίζουν, σε γενικές γραμμές, να ακολουθούν μια επιφυλακτική τακτική απέναντι στο Πεκίνο, γεγονός που φάνηκε και από τη δήλωση του Ύπατου Εκπροσώπου Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ, Ζοζέπ Μπορέλ, ο οποίος συμμετείχε στη συνδιάσκεψη: «Υπάρχουν πολλές διαφορές ακόμα, και μιλήσαμε για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το Χονγκ Κονγκ. Δεν είμαστε αφελείς για την Κίνα. Σε αυτό συμφωνούμε με τον πρόεδρο Τραμπ», ανέφερε χαρακτηριστικά μετά το πέρας της συνδιάσκεψης.

Συγκαταβατικός τόνος από την Κίνα

Διαβλέποντας ότι η ΕΕ έχει βρεθεί στη μέση του εμπορικού πολέμου μεταξύ Κίνας και ΗΠΑ, οι Κινέζοι αντιλαμβάνονται τις διαπραγματεύσεις για τη συμφωνία επενδύσεων ως ευκαιρία επαναπροσέγγισης ή και συμφιλίωσης. Είναι χαρακτηριστικό ότι, παρά τη φθορά στις σχέσεις Κίνας-ΗΠΑ, η ΕΕ διαμαρτύρεται συστηματικά ότι το Πεκίνο παρέχει ευνοϊκή μεταχείριση στους Αμερικανούς!

Έτσι, σε ανακοίνωσή της η κυβέρνηση του Πεκίνου έκανε λόγο για πρόοδο στις συνομιλίες με τους Ευρωπαίους, επισημαίνοντας τις προσπάθειες για επίτευξη συμφωνίας, εντός του 2020, παρά το γεγονός ότι τις προάλλες άσκησε έντονη κριτική στα σχέδια της Κομισιόν να επιβάλει αυστηρούς κανόνες για τις αλλοδαπές επιχειρήσεις που λαμβάνουν κρατική επιχορήγηση.

Συγκαταβατικός ήταν, άλλωστε, ο τόνος των κινεζικών ΜΜΕ, τα οποία μετέδωσαν ότι «υπάρχει μεγαλύτερη συναίνεση παρά διαφορές» μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας. Σε αυτό το πλαίσιο, η Κίνα επιδιώκει τη διατήρηση των υφιστάμενων διεθνών αλυσίδων εφοδιασμού, κάτι που έρχεται σε αντίθεση με την αμερικανική ρητορική και πολιτική των τελευταίων μηνών.

Άλλωστε, Βρυξέλλες και Πεκίνο βρίσκονται πιο κοντά στο θέμα της κλιματικής αλλαγής και της μεταρρύθμισης των κανόνων του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, ενώ σε επίπεδο τεχνικών κλιμακίων οι διαπραγματεύσεις προχωρούν γοργά και εντατικά –λένε κύκλοι των Βρυξελλών– και ουσιαστικά μένει να “τα βρούν” σε πολιτικό επίπεδο. Αν γίνει αυτό, δεν αποκλείεται να τεθεί ξανά στο τραπέζι η Σύνοδος Κορυφής των ηγετών των κρατών-μελών με τον πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, που προγραμματιζόταν για το Σεπτέμβριο και έχει αναβληθεί.