Δίνουν το παρόν Γαλλία και ΗΠΑ στο ενεργειακό παίγνιο της Ανατολικής Μεσογείου

Η περιφερειακή πολυμερή συνεργασία αραβικών και ευρωπαϊκών κρατών με στόχο τις δυνατότητες εξαγωγής υδρογονανθράκων προς την ευρωπαϊκή αγορά, και την ενεργειακή ασφάλεια, έγινε πραγματικότητα καθώς το EastMed Gas Forum είναι πλέον και επίσημα οργανισμός. Η τέταρτη υπουργική συνάντηση εκτός από το ότι ενέκρινε τη λειτουργία του προχώρησε και σε σημαντικές αποφάσεις κάνοντας δεκτό το αίτημα της Γαλλίας να γίνει κράτος-μέλος του και καλωσορίζοντας τις ΗΠΑ ως παρατηρητή.

Η συμμετοχή των δύο κρατών ενισχύει τη διεθνή διάσταση του EastMed Gas Forum. Η Γαλλία αποτελεί μεγάλη ευρωπαϊκή δύναμη που καταδικάζει τις τουρκικές προκλήσεις στην Ανατολική Μεσόγειο, καθώς ο Εμαννουέλ Μακρόν έχει επικρίνει τον Ταγίπ Ερντογάν.  Η αμερικανική κυβέρνηση του Τζο Μπάιντεν, από την πλευρά της, στηρίζει τη συνεργασία Ελλάδας, Κύπρου, Ισραήλ, Αιγύπτου και υιοθετεί  διαφορετική προσέγγιση προς την Τουρκία από την προηγούμενη του Ντόναλντ Τραμπ.

Παράλληλα, οι ΗΠΑ επιδιώκουν τα ενεργειακά αποθέματα της Ανατολικής Μεσογείου να προωθηθούν για τη διαφοροποίηση των ενεργειακών πηγών της ΕΕ, με στόχο τον περιορισμό την εξάρτησή της από το ρωσικό φυσικό αέριο. Η συμφωνία Αιγύπτου και Ισραήλ για την κατασκευή ενός αγωγού φυσικού αερίου για την μεταφορά του προς την ευρωπαϊκή αγορά, που αποτελεί εναλλακτική για τον αγωγό EastMED, αποτελεί μια απόφαση που αποκλείει την Τουρκία, από την όποια συμμετοχή της στους υδρογονάνθρακες της Ανατολικής Μεσογείου. Το Forum θεωρείται ότι έχει και ένα αντιτουρκικο πρόσιμο.

Η Ελλάδα με τη συμμετοχή στο EastMed Gas Forum, αποκτά διπλωματικά ερείσματα στην Ανατολική Μεσόγειο, που οφείλει να τα εκμεταλλευτεί για να προωθήσει τα εθνικά της συμφέροντα και να εκθέσει τις τουρκικές παράνομες διεκδικήσεις. Ο αμερικανός υπουργός Εξωτερικών Άντονι Μπλίνκεν έχει δηλώσει ότι η ανάπτυξη των ελληνοαμερικανικών σχέσεων, θα στηριχθεί πάνω στα θεμέλια που έχουν τεθεί στον Στρατηγικό Διάλογο Ουάσιγκτον-Αθήνας, στις δραστηριότητες του σχήματος 3 + 1 (Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ + ΗΠΑ).

Το Forum ιδρύθηκε τον Ιανουάριο του 2019, από Ελλάδα, Ισραήλ, Ιταλία, Ιορδανία, Αίγυπτο και Παλαιστινιακή Αρχή και έχει έδρα το Κάιρο. Στην τέταρτη υπουργική συνάντηση την Αθήνα εκπροσώπησε μέσω τηλεδιάσκεψης, ο υπουργός Ενέργειας και Περιβάλλοντος Κώστας Σκρέκας, ενώ την Κύπρο εκπροσώπησε η υπουργός Ενέργειας Νατάσα Πηλείδου.

Μακροπρόθεσμη πολιτική

Την πρώτη προεδρία του EastMed Gas Forum θα αναλάβει η Αίγυπτο και στη συνέχεια τα ηνία θα τα πάρει η Κύπρος τον Ιανουάριο του 2022. Τα ιδρυτικά μέλη συμφώνησαν να συγκαλέσουν την επόμενη υπουργική συνάντηση στο Κάιρο κατά τα τέλη του 2021. Οι υπουργοί στο κοινό ανακοινωθέν τους τάχθηκαν υπέρ της ανάπτυξης μιας βιώσιμης περιφερειακής αγοράς φυσικού αερίου, με πλήρη σεβασμό των δικαιωμάτων των μελών του έναντι των φυσικών τους πόρων, σύμφωνα πάντοτε με το διεθνές δίκαιο.

Επίσης, αναγνώρισαν  όλα τα σημαντικά βήματα που έγιναν και  συζήτησαν και τις δυνατότητες ανάπτυξης μιας μακροπρόθεσμης στρατηγικής, με δύο νέες πρωτοβουλίες σχετικά με την “απανθρακοποίηση του φυσικού αερίου” και το “LNG ως καύσιμο για τα σκάφη”, σύμφωνα με τις περιβαλλοντικές παγκόσμιες τάσεις.

Τα κράτη-μέλη θα σχηματίσουν και ειδικές ομάδες εργασίας εμπειρογνωμόνων για την ανάπτυξη της στρατηγικής και για καθεμία από αυτές τις πρωτοβουλίες. Η πρόσβαση στην ενεργειακή αγορά της Ευρώπης αποτελεί ισχυρό κίνητρο για κράτη εκτός ΕΕ, όπως Αίγυπτος και Ισραήλ, που θα έχουν τη δυνατότητα να συνεισφέρουν στη διαφοροποίηση των πηγών ενεργείας της ΕΕ, που αποβλέπει στη μείωση της εξάρτησής της από το ρωσικό φυσικό αέριο.