EastMed; Ευχαριστούμε δεν θα πάρουμε!

Μέσα στο πλαίσιο της λογικής ανησυχίας για την τουρκική επιθετικότητα πληροφορηθήκαμε την περαιτέρω προώθηση της πρωτοβουλίας για την κατασκευή του αγωγού EastMed. Γνωστά κέντρα, άμεσα προσκολλημένα στις πρεσβείες ΗΠΑ και Ισραήλ, εμφανίζουν τον αγωγό ως θεμέλιο λίθο της ασφάλειας της Ελλάδας.

Διόλου τυχαία μάλιστα, το δίλημμα “πρόοδος-συντήρηση” που τόσο “φιλότιμα” προωθεί η αξιωματική αντιπολίτευση κάμπτεται μπροστά στα συμφέροντα του Ισραήλ, με αποτέλεσμα η μεγάλη πλειοψηφία των πτερύγων της Βουλής να συνομολογεί την αναγκαιότητα κατασκευής του εν λόγω αγωγού. Ωστόσο, η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Πρώτον, υπάρχουν σοβαρές αμφιβολίες για την οικονομική βιωσιμότητα του σχεδίου. Αυτός ίσως να είναι και ένας από τους λόγους εξαιτίας των οποίων η Ιταλία έχει εν μέρει αποστασιοποιηθεί, προς το παρόν, από την εντατική προώθηση του σχεδίου. Η Ελλάδα με άλλα λόγια κάθε άλλο παρά πρόκειται να πλουτίσει από τον αγωγό.

Δεύτερον, η κατασκευή και η λειτουργία του αγωγού βασίζεται στην καταπάτηση δικαιωμάτων τόσο των Παλαιστινίων, όσο και του Λιβάνου. Τίθεται εδώ ζήτημα αξιοπιστίας μας, αλλά και ηθικής τάξης και δικαίου, καθώς μη ξεχνάμε ότι εμείς οι ίδιοι είμαστε που εδώ και κάποια χρόνια εξόφθαλμα επικαλούμαστε το διεθνές δίκαιο μόνο όταν μας συμφέρει.

Ο καιροσκοπισμός της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής

Ο EastMed καθίσταται προοπτικά περαιτέρω παράγοντας επιδείνωσης των σχέσεων της πατρίδας μας με άλλους λαούς και παραδοσιακούς περιφερειακούς συμμάχους. Μπορεί να μη φτάνουμε τα επίπεδα της τουρκικής πολιτικής, ωστόσο και στην ελληνική περίπτωση ο καιροσκοπισμός της εξωτερικής μας πολιτικής και η ευκολία αποδοχής των τετελεσμένων δια της βίας, όποτε θεωρούμε ότι μας συμφέρουν, είναι προφανής.

Τρίτον, στο πλαίσιο τόσο της προπαγάνδας, όσο και μιας μάλλον αμήχανης αντίληψης περί διεθνών σχέσεων, η σημασία της διέλευσης αγωγών υπερτονίζεται. Λησμονείται, ή σε κάθε περίπτωση ξεφεύγει της προσοχής μας, ότι η ασφάλεια ενός αγωγού δεν ταυτίζεται με την ασφάλεια του κράτους διέλευσης απαραιτήτως. Πολύ περισσότερο δεν συνεπάγεται μόνο προνόμια, αλλά και δεσμεύσεις, που αφορούν όχι μόνο τη διεθνή αλλά και την εσωτερική πολιτική.

Δεν είναι βεβαίως κάθε διέλευση αγωγού ούτε αρνητική, ούτε ασήμαντη. Πρέπει, ωστόσο, να μπαίνει σε ένα προσεκτικό ζύγισμα ωφέλειας-κόστους. Εν προκειμένω σε ό,τι έχει να κάνει με τον EastMed, τα οφέλη για το Ισραήλ είναι τόσο προφανή ώστε προωθεί –μαζί με τους υπολοίπους εταίρους– τη μετατροπή του από αγωγό σε επίκεντρο μιας περιφερειακής συνεργασίας.

Ένας αγωγός υπέρ του Ισραήλ

Πρόκειται για τον πραγματικό στόχο ΗΠΑ-Ισραήλ: τη διασφάλιση περαιτέρω στρατηγικού βάθους για το Ισραήλ, σε μια περίοδο κατά την οποία, η εικόνα της ισχύος του έχει κλονιστεί. Σε αυτήν τη συγκυρία, ακόμα και μέσα από το πρίσμα ενός κυνικού, ή ακριβέστερα χυδαίου “ρεαλισμού”, ενώ για το Ισραήλ τα οφέλη είναι προφανή (νομιμοφάνεια της ληστρικής του πολιτικής και “δορυφοριοποίηση” γειτονικών κρατών όπως είναι η Ελλάδα) για την Ελλάδα είναι στην καλύτερη περίπτωση υποθετικά.

Το Ισραήλ, όπως και οι ΗΠΑ, έχει προβλήματα με τον Ερντογάν και το ρεύμα που εκπροσωπεί, μόνο μέχρι ενός σημείου. Η κύρια απειλή προς το Ισραήλ προέρχεται κυρίως από εκείνες τις δυνάμεις (Χεζμπολάχ, Συρία, Ιράν, κυβέρνηση του Ιράκ), με τις οποίες η Τουρκία του Ερντογάν έχει επίσης εχθρικές σχέσεις, ή στην καλύτερη περίπτωση σχέσεις δυσπιστίας.

Οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι δεν είναι βεβαίως αρεστοί στο Ισραήλ αλλά δεν είναι το μεγαλύτερό του πρόβλημα. Έχουμε έτσι έναν από τους πολλούς λόγους εξαιτίας των οποίων το Ισραήλ, όπως και οι ΗΠΑ, δεν εγκαταλείπει τη στρατηγική σχέση του με την Τουρκία παρά τα όποια υπαρκτά προβλήματα.

Η ταύτιση, λοιπόν, και μέσω του EastMed, της πατρίδας μας με την πλέον επιθετική δύναμη της Μέσης Ανατολής έχει κυρίως ρητορικά οφέλη σε επίπεδο ανακοινώσεων, μικρά πιθανά οικονομικά οφέλη και μεγάλο κόστος στο επίπεδο των περιφερειακών μας συμμαχιών. Γι’ αυτό και η υπεύθυνη στάση μιας Ελλάδας που νοιάζεται για το δίκαιο και για το λαό της θα έπρεπε να είναι: «EastMed; όχι ευχαριστούμε»!