Ειδική Σχολή των ΗΠΑ για ανατροπή λατινοαμερικανικών κυβερνήσεων
06/02/2019
Σε ένα χωράφι στο Ελ Σαλβαδόρ, τέσσερις γυναίκες, βιασμένες, βασανισμένες με μια σφαίρα στο πίσω μέρος του κεφαλιού βρίσκονταν θαμμένες κοντά στο αεροδρόμιο της χώρας. Ήταν τα πτώματα ακτιβιστριών που το 1980, με την ανθρωπιστική τους δράση, προκάλεσαν μοιραία το αμερικανόφιλο καθεστώς της χώρας. Ήταν μερικά από τα εκατοντάδες χιλιάδες θύματα των τελευταίων δεκαετιών στη Λατινική Αμερική ειδικά εκπαιδευμένων στρατιωτικών στο καλύτερο σχολείο τρόμου της Δύσης: Στην περίφημη Σχολή της Αμερικής (School of the Americas, SOA) που λειτουργεί έως. Ο λαός και οι κυβερνήσεις της Βενεζουέλας υπήρξαν ένα από τα πολλά θύματα των εκλεκτών απόφοιτων της Σχολής, πριν η Ουάσινγκτον επιστρατεύσει τον Γκουαϊδό.
Η εγγύτητα των κρατών της Λατινικής Αμερικής στις ΗΠΑ και οι πλουτοπαραγωγικές πηγές τους απαιτούσαν μια πιο εξεζητημένη λύση ελέγχου του Δυτικού Ημισφαιρίου. Χίτλερ, Μουσολίνι και Σαντάμ Χουσεϊν μπορούσαν να ανακύψουν σε κάθε χώρα αλλά ο Λευκός Οίκος χρειαζόταν μαζική παράγωγή ανάλογων προσωπικοτήτων που μέσα από συστηματική μελέτη και εκπαίδευση θα τελειοποιούσαν τους τρόπους ώστε να στηρίξουν ελεγχόμενα από τις ΗΠΑ καθεστώτα.
«Η Αμερική χτίστηκε με φαντασία και με αποφασιστικότητα να κάνει σωστά τις δουλειές της» έλεγε αγέρωχα ο πρόεδρος Χάρι Τρούμαν και πέρασε αμέσως στην πράξη. Το 1946, μόλις ένα χρόνο μετά την ήττα του ναζισμού και την πραγματοποίηση των καλύτερων μεταγραφών ναζί αξιωματούχων στο δυναμικό της Ουάσινγκτον, ο 33ος πρόεδρος ων ΗΠΑ ίδρυσε ένα ιδιαίτερο πρότυπο σχολείο: το Λατινοαμερικανικό Κέντρο Εκπαίδευσης που έδρευε στον Παναμά. Τα πρώτα χρόνια λειτουργίας, το Κέντρο παρείχε τεχνική εκπαίδευση σε Αμερικανούς και Λατονοαμερικανούς. Έτσι για περίπου μια 15ετία ήταν απλά μια κλασική στρατιωτική σχολή.
Μετά τον κόλαφο της επιχείρησης στον Κόλπο των Χοίρων (1961) και την συντριβή των Κουβανών εξορίστων που θα ανέτρεπαν τον Φιντέλ Κάστρο, ο Τζον Κένεντι πήρε την απόφαση να αναβαθμίσει εκείνο το στρατιωτικό “ΤΕΙ” σε “Χάρβαρντ” των ένστολων. Τότε ξεκίνησαν οι “δοξασμένες” μέρες και το 1963 το κέντρο μετονομάστηκε σε School of the Americas (SOA) και με αυτό το όνομα έγινε περιβόητο.
Απαιτητικό πρόγραμμα σπουδών
Επί προεδρίας Κένεντι, η Σχολή της Αμερικής παρείχε κατάρτιση για το πως οι στρατιωτικοί θα απέτρεπαν αποτελεσματικά μελλοντική απόπειρα των κομμουνιστών να φθάσουν στην εξουσία σε κράτη της Νοτίου Αμερικής. Σε όλη τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου η σχολή αποτελούσε τον σημαντικότερο εκτελεστικό βραχίονα του πολιτικού-επιχειρηματικού συμπλέγματος που διατηρούσε η Ουάσινγκτον στη Λατινική Αμερική. Κυβερνήσεις με αριστερό πρόσημο ανατρέπονταν με πραξικοπήματα.
Αρκετές χώρες απέκτησαν ηγέτες που στο παρελθόν είχαν φοιτήσει στη SOA. Τέτοιες χώρες ήταν μεταξύ άλλων η Βενεζουέλα, η Ονδούρα, ο Ισημερινός και η Αργεντινή. Αλλά και σε άλλες χώρες οι “μαθητές” στρατιωτικοί είχαν καταλάβει θέσεις-κλειδιά στον μηχανισμό, όπως στη Βενεζουέλα ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων τη δεκαετία του 1990.
Ο Δημοκρατικός Γερουσιαστής Τζόζεφ Κένεντι είχε δηλώσει ότι η στρατιωτική σχολή έχει δημιουργήσει τόσους δικτάτορες όσο κανένα άλλο ίδρυμα στον κόσμο μέχρι τότε. Όντως, κάθε χρόνο αποφοιτούσαν από την περιβόητη Σχολή 800 με 1000 στρατιωτικοί με ειδική εκπαίδευση στην αιματηρή καταστολή κινημάτων που θεωρούνταν αριστερά. Υπολογίζεται ότι από τη SOA έχουν αποφοιτήσει πάνω από 80.000 άτομα από 21 χώρες της Λατινικής Αμερικής.
Η εισαγωγή στη Σχολή γινόταν με τον εξής τρόπο: οι κυβερνήσεις των 21 λατινοαμερικανικών κρατών σε συνεργασία με τις πρεσβείες των ΗΠΑ πρότειναν επιλεγμένους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, δόκιμους, ακόμα και απλούς πολίτες. Στη συνέχεια τους περνούσαν από μια διαδικασία εξέτασης για να δούνε πόσο κατάλληλοι ήταν. Σημαντικότερο κριτήριο ήταν να διαπνέονται από αντικομμουνιστικά αισθήματα. Εάν ο υποψήφιος κρινόταν κατάλληλος, γινόταν δεκτός ως υπότροφος στη Σχολή που έδρευε αρχικά στη Διώρυγα του Παναμά. Το 1984 η σχολή μεταφέρθηκε στις ΗΠΑ στο οχυρό Μπένιγκ.
Διδασκαλία και για τα ανθρώπινα δικαιώματα!
H SOA δεσμευόταν ότι θα προστάτευε τα ανθρώπινα δικαιώματα και έτσι για περισσότερο από είκοσι χρόνια, συμπεριέλαβε τέσσερις ώρες διδασκαλίας για τα ανθρώπινα δικαιώματα, οι οποίες τα τελευταία χρόνια αυξήθηκαν σε οκτώ. Οι σπουδαστές διδάσκονταν για τα “ανθρώπινα δικαιώματα, το κράτος δικαίου, τον πολιτικό έλεγχο των στρατιωτικών και τον ρόλο του στρατού σε μια δημοκρατική κοινωνία”.
Παρόλα αυτά, χιλιάδες απόφοιτοι ήταν διατεθειμένοι να βιάζουν και να βασανίζουν τα θύματά τους στο πλαίσιο της κατάπνιξης οποιασδήποτε κοινωνικής αντίδρασης. Φαίνεται ο στρατηγός Walter Lopez που πέταξε έναν βασανισμένο ιερέα από ελικόπτερο κατόπιν διαταγής του στρατηγού Gustavo Alvarez στην Ονδούρα αντιμετώπιζε μαθησιακές δυσκολίες στο συγκεκριμένο μάθημα. Και οι δύο ήταν απόφοιτοι της Σχολής.
Θα μπορούσε κάλλιστα να αναρωτηθεί κανείς: γιατί να είναι υπεύθυνοι οι καθηγητές και η διοίκηση της σχολής εάν κάποιοι απόφοιτοι γύρισαν στη χώρα τους και ενεπλάκησαν σε πραξικοπήματα και σε καταπατήσεις θεμελιωδών δικαιωμάτων; Σε συνέντευξη που έδωσε το 2014, στο Al Jazeera, ο διοικητής της Σχολής συνταγματάρχης Keith W. Anthony, όταν ρωτήθηκε αν θεωρεί ως αποτυχία της σχολής τις περιπτώσεις παραβίασης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από αποφοίτους απάντησε:
“Όχι, δεν θα το θεωρούσα αποτυχία… Όσο η σχολή δεν διδάσκει τους μαθητές να παραβιάζουν τα ανθρώπινα δικαιώματα, δεν έχει να λογοδοτήσει για τίποτα. Ανεξάρτητα από το πόσο τους εκπαιδεύουμε, μόλις επιστρέψουν στις χώρες τους ό,τι είναι να κάνουν θα το κάνουν και δεν είναι στο χέρι μας“. Είναι το επιχείρημα των μερικών “σάπιων μήλων” όπως είχε πει ο Αμερικανός καθηγητής Δικαίου Bill Quigley.
Οι υπεύθυνοι της Σχολής έχουν δηλώσει πως δεν παρέχονται μαθήματα βασανιστηρίων στη σχολή, αλλά απλά “τεχνικές ανάκρισης” . Η θέση των ΗΠΑ είναι ότι στη Σχολή παρέχεται έντιμη “αξιότιμη” (honorable) κατάρτιση τους εκπαιδευόμενους. Το 2008 περίπου 20.000 διαδηλωτές είχαν συγκεντρωθεί να διαμαρτυρηθούν για το βρώμικο παρελθόν της Σχολής.
Έρευνα που παραθέτει ο Quigley, η οποία βασίστηκε σε στατιστική ανάλυση περίπου 12.000 αποφοίτων από έξι χώρες (Αργεντινή, Βραζιλία, Γουατεμάλα, Ελ Σαλβαδόρ, Παναμάς και Περού) σε διάστημα 40 ετών, έδειξε ότι απόφοιτοι που παρακολούθησαν πάνω από δύο μαθήματα είχαν σχεδόν τέσσερις φορές περισσότερες πιθανότητες να παραβιάσουν ανθρώπινα δικαιώματα συγκριτικά με μαθητές που πήραν ένα μάθημα.
Ο Τζόζεφ Κένεντι, ανιψιός του Τζον Κένεντι, θα έλεγε την δεκαετία του 1990 ότι “με τέτοια μαθήματα φαίνεται ξεκάθαρα αυτό που υποπτεύονταν οι Αμερικανοί φορολογούμενοι, ότι τα χρήματά τους πήγαιναν για την άσκηση βίας. Αυτή η σχολή είναι ένα απολίθωμα του παρελθόντος που πρέπει να βάλει λουκέτο” .
Η απόπειρα στη Βενεζουέλα
Παράδοξα ο σημερινός υπουργός Άμυνας της Βενεζουέλας είναι ο Vladimir Padrino López. Είναι αλήθεια ότι ο συνταγματάρχης López στο πραξικόπημα του 2002 για την ανατροπή της νόμιμης κυβέρνησης Τσάβες, αντιτάχθηκε στους πραξικοπηματίες. Φαίνεται όμως πως το συγκεκριμένο “μήλο” έπεσε μακριά από τη μηλιά.
Το παράδειγμα του Lopez δεν το ακολούθησαν άλλοι συνάδελφοί του απόφοιτοι του SOA. Οι Efrain Vasquez Velasco και ο στρατηγός Ramirez Poveda ήταν βασικοί παράγοντες στην προσπάθεια πραξικοπήματος κατά του Τσάβες τον Απρίλιο του 2002. Ο στρατηγός Vasquez Velasco την εποχή της απόπειρας του πραξικοπήματος του 2002, ήταν αρχηγός του Στρατού. Απείλησε τον εκλεγμένο πρόεδρο της χώρας Τσάβες πως αν δεν παραδινόταν άνευ όρων θα βομβάρδιζε το πρεδρικό μέγαρο. Ο Τσάβες, όντας αποκλεισμένος από το μιντιακό σύστημα της χώρας και θέλοντας να αποφευχθεί η αιματοχυσία παραδόθηκε. Λίγα χρόνια αργότερα, ο διαβόητος Henry López Sisco ήταν σύμβουλος της αντιπολίτευσης στον Τσάβες στις εκλογές του 2006. Ο Henry López Sisco ήταν υπεύθυνος για μαζικές σφαγές στη Βενεζουέλα τη δεκαετία του 1980.
Μετά τον Ψυχρό Πόλεμο, οι σπουδαστές εκπαιδεύονταν σε τακτικές μάχης, περίπολα, σχεδιασμούς εκκαθαριστικών επιχειρήσεων, εκβιασμούς, βασανιστήρια, απαγωγές και χτυπήματα σε άμαχο πληθυσμό και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Άλλαξε κάτι άραγε; Δεν υπάρχουν στατιστικά στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οι σπουδαστές που παρακολούθησαν μαθήματα στο SOA τη δεκαετία του 1990 ήταν λιγότερο πιθανό να συμμετάσχουν σε παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων από εκείνους που αποφοίτησαν τη δεκαετία του 1960.
Επίσημα “το ανώτατο ίδρυμα προετοιμάζει τους ηγέτες για την επίλυση των ημισφαιρικών προκλήσεων και για την προώθηση της περιφερειακής συνεργασίας” αλλά ο καθολικός ιερέας και ακτιβιστής Roy Bourgeois είχε πει την δεκαετία του 1990 για το SOA ότι έιναι “μια μηχανή θανάτου, η οποία βρίσκεται δίπλα στα σπίτια μας, είναι στην αυλή μας και όχι στο Σαν Σαλβαδόρ ή στη Νότια Αφρική. Μιλάμε για ένα σχολείο δολοφόνων που βρίσκεται στην ‘αυλή’ μας και που συντηρείται με τα χρήματα φορολογούμενων και όλα αυτά στο όνομα του αμερικανικού λαού“.
Άλλαξε όνομα αλλά δεν έκλεισε
Τα χρόνια πέρασαν και ο αντικουμμουνισμός έδωσε τη θέση του στον “πόλεμο στα ναρκωτικά”. Ωστόσο πρόκειται μάλλον για πρόσχημα παράτασης λειτουργίας του ιδρύματος. Η 17χρονη Gladys Ipia στο Alto Naya της Κολομβίας, που της ακρωτηρίασαν τα χέρια και το κεφάλι απόφοιτοι της Σχολής, δεν είχε καμία σχέση με τα ναρκωτικά. Ήταν μεταξύ των περιστατικών που κατέγραψε και το Παρατηρητήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων. Επίσης οι πραξικοπηματίες του 2002 στη Βενεζουέλα και του 2009 στην Ονδούρα υπήρξαν μαθητές της SOA. Πολλές λατινοαμερικανικές χώρες, όπως η Ονδούρα το 2012, σταμάτησαν αυτό το στρατιωτικό “Erasmus”, απαγορεύοντας στα “μπουμπούκια” τους να πηγαίνουν στην εν λόγω αμερικανική Σχολή για σπουδές.
Τον Σεπτέμβριο του 1993 ο Τζόζεφ Κένεντι, ανιψιός του προέδρου που αναβάθμισε τη Σχολή, εισηγήθηκε με τροπολογία στο Κογκρέσο να μπει -επί τέλους- λουκέτο στη σχολή για πρώτη φορά στην ιστορία. Ωστόσο δεν κατάφερε να συγκεντρώσει τον απαιτούμενο αριθμό ψήφων. “Χρειαζόμασταν επιπλέον 30-40 ψήφους και θα κλείναμε τη σχολή” είχε πει ο Κένεντι. To 1996 τα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων έφεραν στη δημοσιότητα τα αποτροπιαστικά εγχειρίδια εκπαίδευσης του Αμερικανικού Πενταγώνου που χρησιμοποιήθηκαν στη SOA, τα οποία περιείχαν βασανιστήρια, ενέσεις, εκβιασμούς και εκτελέσεις.
Οι υπέρμαχοι της Σχολής ήρθαν σε δύσκολη θέση αλλά αποδείχτηκαν ευρηματικοί, προκειμένου να την διατηρήσουν ανοιχτή. Ο συνταγματάρχης Mark Morgan πληροφόρησε το υπουργείο Άμυνας λίγο πριν από σχετική ψηφοφορία στο Κογκρέσο: “Μερικοί από τους προϊστάμενους μας, μας είπαν ότι δεν μπορούν να υποστηρίξουν τίποτα που σχετίζεται με το όνομα Σχολή της Αμερικής. Γι’ αυτό και εμείς προτείνουμε κάτι που λαμβάνει υπόψη αυτή την ανησυχία: να αλλάξουμε την ονομασία“.
Ο Thomas Collins, εκπρόσωπος του αμερικανικού Στρατού, δήλωσε στις 12 Δεκεμβρίου 2000 ότι “το νέο σχολείο θα συνεχίσει τις ίδιες βασικές λειτουργίες και βλέπουμε την μεγάλη ανάγκη να συνεχίσουμε την ίδια επαφή μεταξύ των στρατών και των κρατών”. Το 2000, η Σχολή μετονομάστηκε σε Ινστιτούτο Δυτικού Ημισφαιρίου για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία.
Σύμφωνα με έκθεση του Government Accountability Office, ελεγκτικής υπηρεσίας του αμερικανικού δημοσίου, “το τέλος του Ψυχρού Πολέμου δίνει στις ΗΠΑ ευκαιρία για μια νέα εξωτερική πολιτική στη Λατινική Αμερική. Οι ΗΠΑ δεν χρειάζεται πλέον να ενισχύουν τους στρατιωτικούς για να σταματήσουν τον κομμουνισμό και έχουν αρχίσει να εστιάζουν περισσότερο τις προσπάθειες στην προώθηση της οικονομικής και πολιτικής ελευθερίας“. Αυτά γράφονταν το 1995. Έκτοτε μεσολάβησαν 24 χρόνια και η Σχολή λειτουργεί απρόσκοπτα.
Σήμερα διοικητής της διαβόητης Σχολής είναι ο συνταγματάρχης Robert Francisco Alvaro. Πρόσφατα οι δημοσιογράφοι Julia Harte και Jeffrey Smith δημοσιοποίησαν στρατιωτική έκθεση-κόλαφο σύμφωνα με την οποία ο Alvaro κάλυψε έναν καθηγητή του Κέντρο Ηπειρωτικών Αμυντικών Σπουδών. Το εν λόγω Κέντρο είναι ένα παρόμοιο με το SOA ίδρυμα. Ο εν λόγω διδάσκοντας από τη Χιλή ανήκε σε μια γνωστή κρατική τρομοκρατική οργάνωση που συμμετείχε στο πραξικόπημα στην Ονδούρα το 2009. Επίσης αντιμετώπιζε κατηγορίες για διαφθορά, ομοφοβία, ρατσισμό και ο σεξισμός.
Ο Alvaro ήταν υπεύθυνος για το σχεδιασμό και την εκτέλεση στρατηγικών επικοινωνιών, την παροχή συμβουλών σε θέματα αμυντικής πολιτικής και την ευθυγράμμιση των ακαδημαϊκών δραστηριοτήτων του Κέντρου με τους στόχους του Υπουργείου Άμυνας. Ένας διοικητής με ένα τέτοιο διοικητικό προσωπικό μάλλον θα επιφυλάσσει την ίδια διαχείριση και για το Ινστιτούτο Δυτικού Ημισφαιρίου για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία. Μπορεί κανένα να δει περισσότερα για την σχολή στο ντοκιμαντέρ της Αμερικανίδας δημοσιογράφου Abby Martin.
Διαβόητοι δικτάτορες με “μεταπτυχιακό” SOA
Ο Jorge Rafael Videla ήταν ανώτερος διοικητής του στρατού της Αργεντινής και πρωτεργάτης της δικτατορίας που ανέτρεψε την Εβίτα Περόν το 1976-1981. Ό,τι έμαθε στη σχολή, το έκανε πράξη με τον καλύτερο τρόπο: παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, απαγωγές, εξαφανίσεις, εκτεταμένα βασανιστήρια και δολοφονίες ακτιβιστών, πολιτικών αντιπάλων συμπεριλαμβανομένων των οικογενειών τους σε μυστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης.
Υπολογίζεται ότι 15.000 έως 30.000 πολιτικοί αντιφρονούντες σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου. Πολλοί πολιτικοί κρατούμενοι μάλιστα ρίχνονταν από ελικόπτερα στην θάλασσα. Φυσικά έκανε και “κοινωνική” πολιτική, φροντίζοντας να παίρνει τα μωρά των φυλακισμένων γυναικών και να τα δίνει για υιοθεσία στους συνεργάτες του καθεστώτος.
Ο Βολιβιανός Hugo Banzer, αποφοίτησε από την σχολή με ειδικότητα στα μηχανοκίνητα. Ανέλαβε την διακυβέρνηση με πραξικόπημα την περίοδο 1971-1978. Αρκετές χιλιάδες Βολιβιανοί ζήτησαν άσυλο σε ξένες χώρες, 3.000 πολιτικοί αντίπαλοι συνελήφθησαν, 200 σκοτώθηκαν και πολλοί περισσότεροι βασανίστηκαν.
Στο υπόγειο του υπουργείου Εσωτερικών, περίπου 2.000 πολιτικοί κρατούμενοι θα βασανίζονταν και πολλοί θα εξαφανίζονταν. Η δικτατορία του έπεσε στα τέλη της δεκαετίας του 1970, αλλά παραδόξως επέστρεψε στην εξουσία την δεκαετία του 1990 ως συνταγματικός πλέον πρόεδρος. Τότε προχώρησε σε νεοφιλελεύθερα μέτρα, όπως η ιδιωτικοποίηση των προγραμμάτων ύδρευσης στην πόλη Cochabamba. Η αντίδραση του κόσμου ακύρωσε την τελευταία “προσφορά” του συγκεκριμένου.
Ο Guillermo Rodríguez εκπαιδεύτηκε στον ανταρτοπόλεμο και ανέλαβε το 1972 δικτατορικά την εξουσία στο Εκουαδόρ. Συγκριτικά με τα άλλους ήταν σαφώς πιο ήπιος. Τουλάχιστον χρησιμοποίησε τα έσοδα από το πετρέλαιο για να φτιάξει σχολεία, νοσοκομεία, δρόμους και να εξοπλίσει τις Ένοπλες Δυνάμεις.
O Roberto D’Aubuisson Arrieta, ταγματάρχης του Ελ Σαλβαδόρ, εκπαιδεύτηκε στις επικοινωνίες, αλλά στην “επικοινωνία” με τον κόσμο δεν ήταν και τόσο εξοικειωμένος. Βασάνισε και σκότωσε χιλιάδες αμάχους κατά τη διάρκεια του εμφυλίου στο Ελ Σαλβαδόρ. Στις ανακρίσεις χρησιμοποιούσε καμινέτο για να αποσπά πληροφορίες από αιχμαλώτους και κρατούμενους.
Την δεκαετία του 1980 ο Αrrieta διέταξε τη σφαγή του Αρχιεπισκόπου Óscar Romero, όταν ο τελευταίος εκλιπαρούσε τις ένοπλες δυνάμεις “στο όνομα του θεού” να σταματήσουν να καταπιέζουν τον κόσμο. Οι στρατιωτικοί που βίασαν και έθαψαν σε ένα χωράφι τέσσερις Αμερικανίδες ακτιβίστριες της Καθολικής Εκκλησίας ήταν απόφοιτοι της Σχολής. Μπορεί να δει κανείς μικρό ντοκιματέρ των New York Times στα αγγλικά.
To 1981 κατά τη διάρκεια επιχείρησης του στρατού σφαγιάστηκαν όλοι οι κάτοικοι του χωριού El Mozote, περίπου 900, μεταξύ των οποίων και βρέφη. Οι έντεκα από τους 12 αξιωματικούς που ηγήθηκαν την επιχείρησης ήταν απόφοιτοι της Σχολής.
Ο Efraín Ríos Montt, εγκαθίδρυσε στην Γουατεμάλα για έναν χρόνο (1982-1983) ένα καθεστώς που ήταν υπεύθυνο για εκτεταμένες σφαγές, βιασμούς, βασανιστήρια και πράξεις γενοκτονίας κατά του γηγενούς πληθυσμού.
Ο Manuel Noriega εκπαιδεύτηκε τόσο καλά στην αντικατασκοπία και στον ψυχολογικό πόλεμο, ώστε μετέτρεψε τους πολίτες του Παναμά σε ψυχολογικά ράκη την περίοδο που κυβέρνησε 1983-1989. Ανατράπηκε μόνο όταν δυσαρέστησε τους Αμερικανούς “δασκάλους” του.
O Emilio Eduardo Massera, ήταν ανώτατος αξιωματικός του πολεμικού Ναυτικού της Αργεντινής και από τους πρωταγωνιστές του πραξικοπήματος του 1976. Επίσης, συμμετείχε στην ακραιφνή αντικομουνιστική μασονική στοά P-2 στην Ιταλία, όπως και ο Μπερλουσκόνι. Ειδικευμένος στον βρώμικο πόλεμο και συνυπεύθυνος για 13.000 θανάτους και εξαφανίσεις στην Αργεντινή.
