Εκλογές στην Αρμενία: H ώρα της αλήθειας για τον Πασινιάν

Μέσα σε ένα τοξικό πολιτικό περιβάλλον διενεργούνται την Κυριακή οι πρόωρες βουλευτικές εκλογές στην Αρμενία, με τον Νικόλ Πασινιάν να αγωνίζεται να τις κερδίσει έχοντας κύριο αντίπαλο το φιλορώσο πρώην πρόεδρο Ρόμπερτ Κοτσαριάν. Αν και ο Πασινιάν έχει υποστεί σημαντική φθορά από τη συνθηκολόγηση με το Αζερμπαϊτζάν, επιδεικνύει εκλογικές αντοχές. Το αποτέλεσμα των εκλογών αναμένουν με ενδιαφέρον Ρωσία και Αζερμπαϊτζάν, που παρακολουθούν στενά τις πολιτικές εξελίξεις.

Οι δύο βασικοί πρωταγωνιστές των εκλογών, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, κατά την προεκλογική εκστρατεία εκτόξευαν κατηγορίες αμφότεροι και δεν αποκλείεται μετά τις εκλογές να εκδηλωθούν εκ νέου εντάσεις. Όλα εξαρτώνται από το αν θα γίνει αποδεκτό το αποτέλεσμα από τα πολιτικά κόμματα. H δημοτικότητα του Πασινιάν, όπως αναμένονταν, μειώθηκε από 60% –που ήταν πριν από τον πόλεμο στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ– σε 24%. Ταυτόχρονα, η δημοτικότητα της “Συμμαχίας για την Αρμενίας” του Κοτσαριάν αυξήθηκε από 7% σε περίπου 24%, από τότε που ιδρύθηκε στις αρχές Μαΐου.

Σύμφωνα με άλλη δημοσκόπηση του Διεθνούς Ρεπουμπλικανικού Ινστιτούτο που διενεργήθηκε το Μάιο, το 45% των πολιτών που συμμετείχαν υποστηρίζει τον Πασινιάν, ενώ το 35% είναι εναντίον του. Παράλληλα, τα ποσοστά για τον Κοτσαριάν ήταν 20% και 58% αντίστοιχα. Κάποιες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι ο εκτελών χρέη πρωθυπουργού Πασινιάν και το κόμμα του “Κοινωνικό Συμβόλαιο” διαθέτει εκλογικό πλεονέκτημα σε αγροτικές περιοχές, όπου η κυβέρνηση του έχει επενδύσει σε προγράμματα υποδομής και ανάπτυξης τους. Αντίθετα, η “Συμμαχία για την Αρμενία” του Κοτσαριάν φαίνεται να έχει ισχυρή υποστήριξη στις πόλεις.

Ωστόσο, προμηνύεται, σύμφωνα με Αρμένιους αναλυτές, μάχη στήθος με στήθος σχετικά με το ποιο κόμμα θα καταφέρει να κερδίσει την πρώτη θέση στις εκλογές. Όμως, υπάρχει και το ενδεχόμενο κανένα από τα δύο κόμματα να μην αποσπάσει κυβερνητική πλειοψηφία, είτε μόνο του, είτε μέσω δημιουργίας κυβερνητικού συνασπισμού. Επισημαίνουν, ότι εξαρτάται από τα μικρότερα κόμματα, που πρέπει τουλάχιστον να κερδίσουν το 5% των ψήφων για να εξασφαλίσουν έδρες στη Βουλή και από τις πολιτικές συμμαχίες που πρέπει να πιάσουν το απαιτούμενο όριο του 7% για να εισέλθουν στη Βουλή.

Εάν κανένα κόμμα ή πολιτική συμμαχία δεν κερδίσει την πλειοψηφία, τότε το καθένα θα έχει έξι ημέρες χρονικό περιθώριο για να προσπαθήσει να σχηματίσει έναν συνασπισμό. Αν η προσπάθεια αποτύχει, θα γίνει επαναληπτικός γύρος μεταξύ των δύο πρώτων κομμάτων ή συμμαχιών, που θα καθορίσει και την τελική κατανομή των εδρών σύμφωνα με τον αποκαλούμενο νόμο  “σταθερή πλειοψηφία” της Αρμενίας.

Θέμα εθνικής ασφάλειας

Ο νόμος δίνει αυτόματα στον νικητή το 54% των εδρών. Οι υπόλοιπες έδρες θα κατανεμηθούν σύμφωνα με τα αποτελέσματα του πρώτου γύρου. Ο συνολικός αριθμός βουλευτών στο Κοινοβούλιο θα κυμαίνεται από 101 έως και 200 – ανάλογα με την κατανομή των εδρών μετά την ψηφοφορία και εάν απαιτηθεί και δεύτερος γύρος.

Αν η συνθηκολόγηση του Πασινιάν είναι αυτή που θα κρίνει και την έκβαση των εκλογών, τότε ενδεχομένως ο πρώην πρόεδρος της Αρμενίας Κοτσαριάν (1998 – 2008) να αναδειχθεί νικητής. Έχει τη φήμη ενός πετυχημένου διοικητή κατά τη διάρκεια του πρώτου πολέμου με το Αζερμπαϊτζάν τη δεκαετία του ‘90.

Γεννήθηκε στο Στεπανακέρτ του Ναγκόρνο-Καραμπάχ και αναμένεται να τον υποστηρίξουν πολλοί Αρμένιοι που έχουν άμεση προτεραιότητά την εθνική ασφάλεια μετά την ήττα του δεύτερου πολέμου και τη συνεχιζόμενη ένταση στα σύνορα με το Αζερμπαϊτζάν. Ο Κοτσαριάν κατηγορήθηκε το 2008 για τη βίαια καταστολή των μαζικών διαδηλώσεων, φυλακίστηκε επανειλημμένα και τελικά αθωώθηκε τον Απρίλιο του 2021.

Ο Κοτσαριάν κατά τη προεκλογική του εκστρατεία υποσχέθηκε να ιδρύσει δημοφιλείς παραστρατιωτικές οργανώσεις, προφανώς για να δραστηριοποιούνται στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ. Αντίθετα, ο Πασινιάν, δεσμεύθηκε για τη δημιουργία ενός επαγγελματικού στρατού. Μια υπόσχεση που μπορεί να ερμηνευθεί ότι ρίχνει την ευθύνη στις ένοπλες δυνάμεις, με τις οποίες έχει έρθει σε ρήξη. Ο Πασινιάν θεωρείται προδότης από ένα σημαντικό τμήμα των πολιτών, την αντιπολίτευση και το στρατό για την συνθηκολόγηση και για αυτό αποφάσισε την πρόωρη προσφυγή στις κάλπες.

Η επομένη μέρα

Τις εξελίξεις παρακολουθεί στενά και η Μόσχα που δείχνει να αποφεύγει κάθε ανάμειξη στις εκλογές. Η ήττα της Αρμενίας στο Ναγκόρνο-Καραμπάχ και η μεσολάβηση της Ρωσίας για τη συνθηκολόγηση με το Αζερμπαϊτζάν, έχει δημιουργήσει μια σχέση εξάρτησης του Πασινιάν από τον Βλαντιμίρ Πούτιν. Η Μόσχα ίσως να βλέπει, επισημαίνουν αναλυτές, μεγαλύτερο κίνδυνο στο να υπονομεύσει τον Πασινιάν, από το να επωφεληθεί από έναν φιλορώσο αντικαταστάτη του. Ο Κοτσαριάν έχει υπαινιχθεί ότι θα μπορούσε να αλλάξει τη συμφωνία της συνθηκολόγησης λόγω των στενών σχέσεων που διατηρεί με τη Ρωσία.

Το αποτέλεσμα των εκλογών θα καθορίσει και το άμεσο μέλλον της σύγκρουσης μεταξύ Ερεβάν και Μπακού. Τα βασικά ζητήματα που πρέπει να επιλυθούν περιλαμβάνουν το τελικό καθεστώς του Ναγκόρνο-Καραμπάχ, την οριοθέτηση των συνόρων και την αποκατάσταση των συγκοινωνιακών συνδέσεων. Η κυβέρνηση του Μπακού δεν επιθυμεί να έχει αντίπαλο μια σταθερή μετά τις εκλογές Αρμενία, διότι εκτιμά ότι η πολιτική αναταραχή την αποσταθεροποιεί και να την αποτρέπει από το να υπερασπιστεί αποτελεσματικά το Ναγκόρνο-Καραμπάχ.

Η επομένη μέρα θα κριθεί από το εάν το αποτέλεσμα γίνει αποδεκτό. Στην περίπτωση που το κόμμα του Πασινιάν καταφέρει να πάρει πάνω από 50% των ψήφων, που θα του δώσουν κοινοβουλευτική πλειοψηφία, τότε δεν θα αναγνωριστεί από ένα μεγάλο τμήμα της  αντιπολίτευσης και από τη “Συμμαχία για την Αρμενία” του Κοτσαριάν. Επισημαίνεται, ότι σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις υπάρχει μεγάλο ποσοστό αναποφάσιστων ψηφοφόρων, οι οποίοι αναμένεται να επηρεάσουν την έκβαση των εκλογών.