Εκλογές στο Κόσοβο με φόντο τη “Μεγάλη Αλβανία”

Τα σενάρια για τη δημιουργία μιας “Μεγάλη Αλβανίας” επανεμφανίζονται για μια ακόμα φορά υπενθυμίζοντας ότι ο αλβανικός εθνικισμός, συνεχίζει να αποτελεί ένα παράγοντα που ενδέχεται να αλλάξει εκ νέου το χάρτη των Δυτικών Βαλκανίων. Μια ενοποίηση του Κοσόβου με την Αλβανία, που θα ανοίξει και το δρόμο για την “Μεγάλη Αλβανία” θεωρείται απειλή για τα σερβικά και ρωσικά εθνικά συμφέροντα.

Μόσχα και Βελιγράδι αντιδρούν στις δηλώσεις καθώς και σε διπλωματικές πρωτοβουλίες, που αφορούν ή υποδηλώνουν ενέργειες για δημιουργία “Μεγάλης Αλβανίας”. Η πρόσφατη δήλωση του πρώην πρωθυπουργού του Κοσόβου Ραμούς Χαραντινάι για διενέργεια δημοψηφίσματος, ώστε να αποφασίσουν οι Κοσοβάροι, για ένωση του Κοσόβου με την Αλβανία, δέχθηκε τα πυρά της ρωσικής πρεσβείας στα Τίρανα καθώς και του Σέρβου προέδρου Αλεξάνταρ Βούτσιτς.

H δήλωση Χαραντινάι έγινε κυρίως για πολιτικούς λογους, ενόψει των πρόωρων βουλευτικών εκλογών που θα διενεργηθούν στο Κόσοβο, στις 12 Φεβρουαρίου 2021. Ο πρώην πρωθυπουργός επιδιώκει να προσελκύσει περισσότερους ψηφοφόρους, καθώς ηγείται του κόμματος Συμμαχία για το Μέλλον του Κοσσυφοπεδίου (AAK). Ο Χαραντινάι πρώην ηγετικό στέλεχος του Απελευθερωτικού Στρατού του Κοσόβου (UCK) αντιμετωπίζει κατηγορίες για εγκλήματα πολέμου στο Δικαστήριο της Χάγης. Επίσης και ο πρώην πρωθυπουργός του Κοσόβου Άλμπιν Κούρτι θεωρείται υπέρμαχος της ιδέας για μια “Μεγάλη Αλβανία”.

Το Βελιγράδι γνωρίζει ότι μια “Μεγάλη Αλβανία” με την ενοποίηση Αλβανίας και Κοσόβου θα επηρεάσει αρνητικά τα δικαιώματα της σερβικής μειονότητας του Κοσόβου και θα δώσει το έναυσμα για την ενοποίηση όλων των αλβανόφωνων περιοχών των Δυτικών Βαλκανίων. Ο Βούτσιτς δήλωσε ότι η Σερβία θα δώσει «επαρκή απάντηση». Το σενάριο της “Μεγάλης Αλβανίας” αναμένεται να προωθηθεί ακόμα περισσότερο για πολιτικούς και διπλωματικούς σκοπούς, αν στις εκλογές του Φεβρουαρίου στο Κόσσοβο επικρατήσουν πολιτικές δυνάμεις που έχουν υποστηρίξει την ένωση με την Αλβανία.

Μεγάλη Αλβανία και Σερβία

Οι δηλώσεις περί “Μεγάλης Αλβανίας” ενδέχεται να επηρεάσουν και τις εξελίξεις αναφορικά με την επανέναρξη του διαλόγου Κοσόβου και Σερβίας για την επίλυση της διαμάχης τους, που έχει περιέλθει σε αδιέξοδο. Ο κίνδυνος μια “Μεγάλης Αλβανίας” ίσως λειτουργήσει ως μοχλός πίεσης στη σερβική πλευρά για να συναινέσει σε μια συμφωνία.Ο Χαραντινάι επισήμανε για την επίμαχη δήλωση του ότι δεν αποτελεί απειλή για κανέναν, αλλά απλώς το Κόσοβο χρειάζεται ένταξη στο ΝΑΤΟ

Μια έκθεση του ινστιτούτου International Crisis Group (ICG) αναφέρει ότι οι δύο χώρες πρέπει να αναγνωρίσουν ότι χρειάζεται να κάνουν συμβιβασμό, καθώς θα αποκλειστούν από την ΕΕ και το Κοσοβο από τα Ηνωμένα Έθνη και το ΝΑΤΟ. Η έκθεση προτείνει τρεις επιλογές σχετικά με τον τρόπο αντιμετώπισης του αδιέξοδου των συνομιλιών.

Η πρώτη, αφορά έναν συνδυασμό πιέσεων προς τη Σερβία, συμπεριλαμβανομένων δισεκατομμυρίων για αναπτυξιακή βοήθεια και επενδύσεις, σε συνδυασμό με τη διασφάλιση μιας γρήγορης ένταξης στην ΕΕ. Η δεύτερη, αναφέρεται στην αντιμετώπιση των παραπόνων των μειονοτήτων δίνοντάς τους αυτοδιοίκηση σε αυτόνομες περιοχές. Η τρίτη, επαναφέρει το σενάριο της ανταλλαγής συνόρων του 2018 μεταξύ Κοσόβου και Σερβίας, που είχε προκαλέσει αντιδράσεις, κυρίως από την ΕΕ.

Ρωσικές ανησυχίες

Η Μόσχα από την πλευρά της, εκτιμά ότι μια “Μεγάλη Αλβανία” ενδέχεται να ενισχύσει την αμερικάνικη επιρροή στα δυτικά Βαλκάνια. Ταυτόχρονα, ανησυχεί και για την απειλή του αλβανικού εθνικισμού, που ενδέχεται να πυροδοτήσει τις ήδη υποβόσκουσες εθνικό- θρησκευτικές εντάσεις στα δυτικά Βαλκάνια.

Η ρωσική πρεσβεία στην Αλβανία αντέδρασε, στις δηλώσεις Χαραντινάι χαρακτηρίζοντας αυτές ως άκρως προκλητικές. «Πρόκειται για ακόμη μια πρόκληση, που αναπαράγει την ιδεολογία της “Μεγάλης Αλβανίας”, η οποία πρόσφατα έχει προχωρήσει ολοένα και πιο έντονα στην περιοχή και απειλεί άμεσα την εδαφική ακεραιότητα των βαλκανικών κρατών», έγραψε η Πρεσβεία της Ρωσίας στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης».

Επιπλέον, μια οριοθετημένη “Μεγάλη Αλβανία”, μπορεί να εξελιχθεί και σε κέντρο ισλαμικού εξτρεμισμού και να αποσταθεροποιήσει την ευρύτερη περιοχή των Βαλκανίων. Η Ρωσία γνωρίζει ότι κοιμώμενοι ισλαμικοί εξτρεμιστικοί πυρήνες (sleeping cells), έχουν τη δυνατότητα να ενεργοποιηθούν άμεσα. Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές οι οποίοι επέστρεψαν από τον εμφύλιο της Συρίας στα δυτικά Βαλκάνια, από όπου κατάγονταν, θεωρούνται απειλή για την ασφάλεια της ευρύτερης περιοχής.

Κόμβος ισλαμιστών εξτρεμιστών

Σύμφωνα με εκτιμήσεις ειδικών, οι βαλκάνιοι ισλαμιστές μαχητές που είχαν ενταχθεί στο Ισλαμικό Κράτος, δεν φαίνεται να έχουν εγκαταλείψει την περιοχή, για να συμμετέχουν σε νέες μάχες στη Μέση Ανατολή. Μια “Μεγάλη Αλβανία” ενδέχεται να αυξήσει και την επιρροή της Τουρκίας στα δυτικά Βαλκάνια καθώς διατηρεί στενές σχέσεις με Αλβανία και Κόσοβο. Οι ισλαμιστές εξτρεμιστές μαχητές, αποτελούν και αυτοί χρήσιμο εργαλείο για τον Ταγίπ Ερντογάν, ένα ακόμα λόγος που προκαλεί ανησυχία στο ορθόδοξο άξονα Ρωσίας – Σερβίας

Μια αναζωπύρωση των εθνοτικών-θρησκευτικών διαφόρων, με εμπλοκή των ισλαμιστικών εξτρεμιστικών στοιχείων, θα έχει αρνητικό αντίκτυπο στη ρωσική στρατηγική στα δυτικά Βαλκάνια. Η Μόσχα επιδιώκει κατά κάποιο τρόπο την ενοποίηση του σέρβων ορθοδόξων χριστιανών, ώστε να αυξήσει την επιρροή της μέσα στην περιοχή.

Ωστόσο, η δημιουργίας μια “Μεγάλης Αλβανίας” απέχει πολύ από το να πάρει, βάσει των υφιστάμενων δεδομένων, τη μορφή hard-borders (σύνορα με οριοθέτηση) που οραματίζεται ο αλβανικός εθνικισμός. Μια “Μεγάλη Αλβανία” θα περιλαμβάνει Αλβανία, Κοσσυφοπέδιο, Αλβανόφωνους των Σκοπίων, της Σερβίας, του Μαυροβουνίου και αλβανική διασπορά. Η Ουάσιγκτον δεν επιδιώκει διαμελισμό της Βόρειας Μακεδονίας, ούτε να διασπάσει μικρά και αδύναμα κράτη που είναι επιρρεπείς στις παρεμβάσεις της.