Εκτός από Μπάιντεν και Τραμπ υπάρχει και το Χ στις αμερικανικές εκλογές

Μπορεί παναμερικανικά το 2016 ο Τραμπ να πήρε λιγότερες ψήφους από την Κλίντον, αλλά το σύστημα των ΗΠΑ είναι ομοσπονδιακό. Στις αμερικανικές εκλογές κερδίζει όποιος καταφέρει να συγκεντρώσει 270 από τους συνολικά 538 εκλέκτορες. Το εκλογικό σύστημα είναι αμιγώς πλειοψηφικό ανά Πολιτεία.

Το 2016 οι δημοσκοπήσεις ήταν στημένες γιατί παραπλανούσαν αριστοτεχνικά τον κόσμο, λέγοντας την μισή αλήθεια. Ή καλύτερα, “φουσκώνοντας” τη μισή αλήθεια. Η συντριπτική πλειονότητα των δημοσκοπήσεων που είχαν δει το φως της δημοσιότητας τότε, έδιναν επικράτηση της Κλίντον, την οποία εμφάνιζαν να συγκεντρώνει άνετα από 320-350 εκλέκτορες.

Η στρατηγική του Τραμπ, χτίστηκε τότε από τον ελληνικής καταγωγής σύμβουλό του Ρέϊνς (Ηρακλής) Πρίμους. Ο λεσβιακής καταγωγής Πρίμους συντέλεσε στο να γίνει ο Τραμπ ο 58ος πρόεδρο των ΗΠΑ. Όταν ανέλαβε την εξουσία στις 20 Ιανουαρίου 2017, όρισε τον Πρίμους chief of stuff του Λευκού Οίκου, αλλά αργότερα τον καρατόμησε. Έτσι έκανε άλλωστε και με άλλους συνεργάτες του, σίγουρα με τους ελληνικής καταγωγής. Αλλά αυτό είναι ένα άλλο ζήτημα που δεν θα το εξετάσουμε σήμερα.

Οι εταιρίες δημοσκοπήσεων φέτος δικαιολογούνται με άρθρα στα μεγάλα ΜΜΕ των ΗΠΑ για την παταγώδη αποτυχία τους να προβλέψουν την νίκη Τραμπ το 2016. Αναφέρουν ως αιτία της αποτυχίας τους το γεγονός ότι μετρούσαν το σύνολο των ψήφων στις δημοσκοπήσεις τους και όχι την τελική επικράτηση ανά Πολιτεία και συνεπώς σε εκλέκτορες.

Αν είναι ποτέ δυνατόν, εταιρίες δημοσκοπήσεων να μην είχαν συμπεριλάβει στις τελικές του εκτιμήσεις, το καθοριστικό παράγοντα, ο οποίος είναι ότι όποιος υποψήφιος κερδίσει έστω για μια ψήφο μια Πολιτεία, κερδίζει το σύνολο των εκλεκτόρων που θεσπίζει ο εκλογικός νόμος σε αυτή. Άλλωστε, το ίδιο ακριβώς είχε επαναληφθεί το 2000 κατά την επεισοδιακή εκλογή του Μπους, οπότε δεν μπορούν να ισχυρίζονται ότι δεν γνώριζαν πόσο σημαντική είναι η επικράτηση ενός υποψηφίου σε Πολιτείες που δίνουν μεγάλο αριθμό εκλεκτόρων.

Από το 2016 στο 2020

Βλέποντας και φέτος τις μέχρι τώρα προβλέψεις τους, είναι ολοφάνερο ότι ακολουθούν την ίδια παραπλανητική τακτική με το 2016. Δηλαδή, αποτυπώνουν τις “σίγουρες” Πολιτείες των Δημοκρατικών και των Ρεπουμπλικάνων, δίνοντας και πάλι “κεφάλι” στον Τζο Μπάϊντεν σε αριθμό εκλεκτόρων, χαρίζοντάς του έναν αέρα νίκης. Στην επόμενη φωτογραφία βλέπετε μια αποτύπωση τη σημερινής εκτίμησης πρόθεσης ψήφου στις ΗΠΑ από την εταιρία Real Clear Politics, η οποία δίνει στον Μπάϊντεν συνολικά 232 εκλέκτορες στις Πολιτείες που θεωρεί ότι κερδίζει σίγουρα και μόλις 125 στον Τραμπ.

Δημιουργεί έτσι την αίσθηση ότι οι εκλογές θα είναι περίπατος για τον Μπάιντεν αφού χρειάζεται μόλις 38 ακόμη εκλέκτορες για να γίνει ο 59ος Πρόεδρος των ΗΠΑ. Κατά την εκτίμησή μου, όμως, δεν είναι έτσι τα πράγματα. Ο εκλογές στις ΗΠΑ φέτος θα είναι ένα θρίλερ. Παραθέτοντας κάποια δεδομένα μπορούμε να δούμε ότι διαφοροποιούνται τα πράγματα σε σχέση με αυτό που παρουσιάζουν τα mainstream media στις ΗΠΑ.

Αν οι εκλογές γίνονταν πριν την πανδημία, ο Τραμπ θα επικρατούσε πολύ άνετα, κατακτώντας από 330 ως και 345 εκλέκτορες. Δηλαδή αρκετούς παραπάνω από τους 306 που είχε κερδίσει το 2016 και είχε εκλεγεί για πρώτη φορά. Αιτία θα ήταν η οικονομική πορεία των ΗΠΑ που τα τρία πρώτα χρόνια της θητείας Τραμπ παρουσίασε εξαιρετικές επιδόσεις. Αλλά θα ψηφιζόταν και για την εξωτερική πολιτική του, αφού δεν έκανε πολέμους όπως όλοι οι προκάτοχοί του.

Στην ιστορία των αμερικανικών εκλογών, στις 11 φορές που πρόεδρος προσπάθησε να επανεκλεγεί για δεύτερη φορά και η οικονομία την τελευταία διετία της θητείας του παρουσίαζε ανάπτυξη, επανεκλέχτηκε και τις 11 φορές. Έχουμε και επτά περιπτώσεις που πρόεδρος προσπάθησε να επανεκλεγεί, έχοντας την οικονομία σε ύφεση τα τελευταία δύο χρόνια της θητείας του. Τί συνέβη; Μόνος ένας από τους επτά επανεξελέγη.

Δύσκολη η πρόβλεψη σ’ αυτές τις αμερικανικές εκλογές

Ο κορονοιός, όμως, διέλυσε τις καλές επιδόσεις του Τραμπ στην οικονομία. Κατά την εκτίμησή μου, αν οι εκλογές γίνονταν το καλοκαίρι που μας πέρασε, θα τις κέρδιζε ο Μπάϊντεν. Όμως, το κλίμα έχει αναστραφεί από τότε ως τώρα. Ο Τραμπ έχει ανακτήσει πολύ από το χαμένο έδαφος και μάλιστα σε Πολιτείες-κλειδιά. Είναι εξαιρετικά δύσκολο να γίνουν ασφαλείς εκτιμήσεις πλέον. Στον χάρτη βλέπετε με γκρι χρώμα, τις Πολιτείες που θα κρίνουν το αποτέλεσμα. Μπορεί ο Μπάιντεν να προηγείται στις “σίγουρες”, αλλά οι “αδιευκρίνιστης” ψήφου είναι ικανές να δώσουν τη νίκη στον Τραμπ.

Αξίζει να σημειώσουμε, ότι η Πολιτεία που αποτελεί το “εκλογικό βαρόμετρο” στις ΗΠΑ είναι το Οχάιο με 18 εκλέκτορες. Όποιος κερδίζει το Οχάιο συνήθως εκλέγεται πρόεδρος, πράγμα που δεν έχει γίνει με καμιά άλλη Πολιτεία ιστορικά. Στις τωρινές εκλογές –όπως και το 2016– σημαντικό ρόλο θα διαδραματίσει και η Φλόριντα με τους 29 εκλέκτορες. Είναι η κρισιμότερη Πολιτεία και γι’ αυτό εκεί υπάρχει έντονος ανταγωνισμός και μεταξύ των πλουσίων που χρηματοδοτούν τους δύο υποψηφίους.

Το Τέξας, με 38 εκλέκτορες, εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις ως “αναποφάσιστο”. Εκτιμώ ότι τελικά θα το ξανακερδίσουν. Η Τζώρτζια, η οποία είναι όντως αμφίρροπη, θα κρίνει πολλά με τους 16 εκλέκτορές της. Άλλη κρίσιμη Πολιτεία είναι η Πενσυλβάνια με 20 εκλέκτορες, όπου πράγματι η μάχη είναι σώμα με σώμα. Το Μίσιγκαν, με 16 εκλέκτορες, το είχε κερδίσει ο Τραμπ το 2016, αλλά φαίνεται φέτος να το χάνει.

Οι Μεσοδυτικές Πολιτείες μπορεί να βάφουν τον χάρτη “τραμπικά κόκκινο”, αλλά δεν πρέπει να μας παρασύρουν. Πληθυσμιακά είναι μικρές και δίνουν 3-6 εκλέκτορες.  Συνεπώς, ο Τραμπ για να επανεκλεγεί πρέπει να κερδίσει τις παρακάτω Πολιτείες- κλειδιά: Τέξας (38), Φλόριντα (29), Τζώρτζια (16), Πενσυλβάνια (20), Μίσιγκαν (16), Βόρεια Καρολίνα (15) και Βιρτζίνια (13).

Αν ο Τραμπ κερδίσει αυτές τις Πολιτείες θα εξασφαλίσει άλλους 147 εκλέκτορες. Αθροιζόμενες στους 125 που έχει σίγουρα από άλλες Πολιτείες, ξεπερνά τον απαιτούμενο αριθμό των εκλεκτόρων (φτάνει τους 272) και επανεκλέγεται κόντρα στις προβλέψεις των δημοσκοπήσεων. Όπως προαναφέραμε η κρισιμότερη Πολιτεία είναι η Φλόριντα, την οποία αν χάσει ο Τραμπ, θα είναι εξαιρετικά δύσκολο να επανεκλεγεί.

Το εκλογικό παράδοξο της ισοπαλίας

Ένα σημείο στο οποίο αξίζει να σταθούμε είναι το εκλογικό παράδοξο της ισοπαλίας. Με δεδομένο ότι οι εκλέκτορες είναι συνολικά 538, μπορεί να υπάρξει ισοπαλία μεταξύ των δύο υποψηφίων, αφού μαθηματικά μπορεί να κερδίσουν από 269 εκλέκτορες ο καθένας. Μάλιστα φέτος, οι πιθανότητες να συμβεί είναι περισσότερες από ποτέ. Δεν θα είναι η πρώτη φορά, άλλωστε, που συμβαίνει κάτι τέτοιο στις ΗΠΑ. Ισοπαλία έχει συμβεί δύο φορές, μία στις εκλογές του 1800 κι άλλη μία στις εκλογές του 1912.

Τι συμβαίνει όμως όταν οι δύο υποψήφιοι έρθουν ισόπαλοι; Ο εκλογικός νόμος προβλέπει ότι στην περίπτωση αυτή συνεδριάζει η Βουλή των Αντιπροσώπων και ψηφίζει ποιον από τους δυο επιθυμεί για πρόεδρο. Όσο για τον Αντιπρόεδρο, αυτός αναδεικνύεται μετά από ψηφοφορία στην Γερουσία!

Εν κατακλείδι, κανείς φέτος δεν μπορεί να προβεί σε ασφαλή πρόβλεψη για τις εκλογές της 3ης Νοεμβρίου 2020. Ο κορονοϊός κατέστρεψε κάθε δυνατότητα πρόβλεψης. Πάντως, ο Μπάϊντεν δεν πρόκειται να κάνει έναν “περίπατο”, κερδίζοντας τον Τραμπ με διαφορά, όπως λένε οι εταιρίες δημοσκοπήσεων. Οι Πολιτείες που προαναφέραμε είναι αυτές που θα τραβήξουν την προσοχή.