Έμμεση αποκήρυξη της Συνθήκης του Μοντρέ από Ερντογάν

Κακόβουλη κίνηση που παραπέμπει σε πραξικόπημα χαρακτήρισε ο Ερντογάν την κοινή δήλωση των 104 ναυάρχων που εκφράζουν την αντίθεσή τους με την “Διώρυγα της Κωνσταντινούπολης” και την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Συνθήκη του Μοντρέ του 1936 για τα Στενά. Ο Τούρκος πρόεδρος δηλώνει παραλλήλως πιστός στη Συνθήκη, μέχρι όμως να υπάρξει κάτι καλύτερο για την Τουρκία.

Η Συνθήκη «αποτελούσε ένα σημαντικό κέρδος για την Τουρκία για την εποχή εκείνη. Συνεχίζουμε να δεσμευόμαστε, τουλάχιστον μέχρις ότου υπάρξει μια πιο ευνοϊκή που θα την αντικαταστήσει» είπε ο Ερντογάν, αφήνοντας ουσιαστικά όλα τα ενδεχόμενα ανοιχτά. Για να γίνουν μάλιστα ακόμα πιο σαφείς οι προθέσεις του, πρόσθεσε: «Δεν έχουμε πρόθεση και δεν εργαζόμαστε για να εγκαταλείψουμε τη Συνθήκη του Μοντρέ προς το παρόν. Όμως, εάν μελλοντικά υπάρξουν και άλλες επιλογές, τότε θα ήμασταν έτοιμοι να επαναξιολογήσουμε τους όρους της σε ρεαλιστική βάση».    

Ο Τούρκος πρόεδρος χαρακτήρισε «κακόβουλη κίνηση, η οποία έχει επιπτώσεις που παραπέμπουν σε πραξικόπημα» την διακήρυξη των 104 εν αποστρατεία ναυάρχων, με την οποία οι απόστρατοι καλούσαν τη χώρα να παραμείνει στην Συνθήκη. «Δεν είναι αποδεκτό 104 ναύαρχοι να συναντώνται κάποιο βράδυ και να καταλήγουν σ’ ένα τέτοιο κείμενο» είπε ο Ερντογάν, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου που παραχώρησε, στον απόηχο της δημοσιοποίησης της επίμαχης επιστολής.

Ερντογάν κατά πάντων

Παραλλήλως και σε μια προσπάθεια να δικαιολογήσει τις συλλήψεις που προηγήθηκαν, υποστήριξε ότι η κίνηση των αποστράτων δυσφημεί τις τουρκικές ένοπλες δυνάμεις και «δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως ελευθερία του λόγου». Δήλωσε τέλος ότι θα περίμενε από την αντιπολίτευση να τηρήσει μια πιο «σθεναρή στάση» και κάλεσε το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα «να σταθεί στο πλευρό της δημοκρατίας».

Οι κεμαλιστές φαίνεται, ωστόσο, ότι έχουν άλλη άποψη, καθώς περίπου 100 προσωπικότητες του συγκεκριμένου χώρου, ανάμεσά τους και πρώην βουλευτές εκφράζουν τη στήριξή τους στους συλληφθέντες στρατιωτικούς. Θα πρέπει επίσης να σημειωθεί ότι, πριν τους ναυάρχους, την αντίθεσή τους σε ενδεχόμενη αναθεώρηση της Συνθήκης του Μοντρέ είχαν εκφράσει και 126 πρώην πρέσβεις και υψηλόβαθμοι διπλωμάτες.

Νωρίτερα, οι τουρκικές αρχές ασφαλείας συνέλαβαν τον απόστρατο ναύαρχο Τζέμ Γκιουρντενίζ, όποιος θεωρείται ο εμπνευστής του δόγματος της “Γαλάζιας Πατρίδας” και είναι ένας από τους απόστρατους 103 ναυάρχους που υπέγραψαν την κοινή δήλωση που στρέφονταν εναντίον της πολιτικής του καθεστώτος Ερντογάν για τη Συνθήκη του Μοντρέ. Συνολικά έχουν συλληφθεί δέκα άτομα και άλλα τόσα έχουν κληθεί για εξηγήσεις από τη στιγμή που η εισαγγελία της Άγκυρας ξεκίνησε έρευνα για τους απόστρατους ναυάρχους.

Ωστόσο, η κοινή δήλωση των απόστρατων ναυάρχων δεν παραβιάζει κανένα νόμο, αντίθετα περιλαμβάνεται στο άρθρο 26 του Συντάγματος, που αναφέρει ότι «ο καθένας έχει το δικαίωμα να διαδίδει τις σκέψεις και τις απόψεις του ατομικά ή συλλογικά μέσω προφορικής ομιλίας, γραφής, σχεδίων ή άλλων μέσων», αναφέρει νομικός που μίλησε στην αντιπολιτευόμενη εφημερίδα Τζουμχουριέτ.

Και τον πατέρα της “Γαλάζιας πατρίδας”

Την σύλληψη του Γκιουρντενίζ, επιβεβαίωσε με ανάρτηση στο twitter και η σύζυγός του Ρενγκίν Γκιούρντενιζ η οποία ανέφερε ότι αστυνομικοί έκαναν έφοδο στην κατοικία τους λίγο πριν τις 6.30 πμ και τον συνέλαβαν. Ήταν ο πρώτος το 2006 που αναφέρθηκε στην έννοια της “Γαλάζιας Πατρίδας” παρουσιάζοντας και αναλύοντας την θεωρία του στο βιβλίο του (“Mavi Vatan”) όπου παρουσιάζει τις διεκδικήσεις της Τουρκίας στο Αιγαίο Πέλαγος και στη Μεσόγειο Θάλασσα, με στόχο να καταστεί ναυτική υπερδύναμη.

Σε συνέντευξη του χθες στην εφημερίδα “Τζουμχουριέτ”, όπως αναφέρει η ΕΡΤ, δήλωσε ότι είναι πολύ μεγάλο λάθος το ότι ερμηνεύτηκε η κοινή δήλωση των 103 ως «κάλεσμα για πραξικόπημα». Επισήμανε, ότι «έχουμε φυλακιστεί λόγω των συνωμοσιών της οργάνωσης του Φετουλάχ Γκιουλέν.. Στόχος μας είναι η προστασία της Γαλάζιας Πατρίδας. Το κείμενο της δήλωσης πρέπει να αξιολογηθεί στο πλαίσιο της ελευθερίας της έκφρασης. Έχουμε απομακρυνθεί από τα συμφέρονται της Γαλάζιας Πατρίδας. Η δήλωση μας έγινε για να προστατεύσει τα συμφέροντα της Τουρκία και της Γαλάζιας Πατρίδας».

Όμως, οι συλλήψεις των ναυάρχων δεν εμπόδισαν και 96 πρώην βουλευτές να υπογράψουν και να δώσουν στη δημοσιότητα κοινή δήλωση σήμερα με τίτλο: “Τα θεμελιώδη χαρακτηριστικά της δημοκρατίας μας δεν μπορεί να τίθενται υπό συζήτηση! Το Kanal Istanbul δεν μπορεί να κατασκευαστεί! Το Μοντρέ δεν μπορεί να τεθεί υπό διαβούλευση”. Οι πρώην  τονίζουν στη δήλωσή τους ότι όλοι έχουν το δικαίωμα να εκφράσουν τις απόψεις τους όσον αφορά τα συμφέροντα της χώρας και αναφέρουν ότι «αυτό είναι δικαίωμα και καθήκον».

Κοινή δήλωση

Ο Γκιουρντενίζ ήταν μεταξύ των 104 απόστρατων ναυάρχων που υπέγραψαν κοινή δήλωση ζητώντας από την κυβέρνηση να μην αγγίξει την συνθήκη του Μοντρέ, αλλά και να μην απομακρυνθεί από τις θεμελιώδεις αρχές του κεμαλικού κράτους, εμμέσως επικρίνοντας τη διείσδυση του Ισλάμ στις τάξεις των τουρκικών ενόπλων δυνάμεων.

Η κοινή δήλωση των απόστρατων ναυάρχων αναφέρει μεταξύ άλλων: «Αποτελεί επιτακτική ανάγκη οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις να τηρούν απαρεγκλίτως τις θεμελιώδεις αξίες του Συντάγματος, οι οποίες δεν μπορούν να αλλάξουν και δεν μπορούν να υποστούν αναθεώρηση… καταδικάζουμε και αντιτασσόμαστε με όλη μας την ύπαρξη στις προσπάθειες που καταβάλλονται, προκειμένου να φανεί ότι οι Τουρκικές Ένοπλες Δυνάμεις και το Πολεμικό μας Ναυτικό έχουν απομακρυνθεί από αυτές τις αξίες και τη σύγχρονη πορεία που χάραξε ο Ατατούρκ. Διαφορετικά, η Τουρκική Δημοκρατία, όπως δείχνει και η ιστορία, θα μπορούσε να έρθει αντιμέτωπη με θανάσιμους κινδύνους και επικίνδυνα γεγονότα, που θα έθεταν σε κίνδυνο την εθνική της ασφάλεια».