Ένα αναδυόμενο γεωπολιτικό τετράπλευρο

Η επικείμενη συνάντηση Μέρκελ-Πούτιν στον πύργο Μέζεμπεργκ στο Βερολίνο είναι εξαιρετικά καίριας σημασίας για την αναθέρμανση της σχέσης των δύο ισχυρών παικτών του διεθνούς γίγνεσθαι. Και οι δύο ηγέτες είναι πραγματιστές και χωρίς ιδεοληπτικά ταμπού, γι΄ αυτό και υπό την ασύμμετρη πίεση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ, δεν αποκλείεται να οδηγηθούν στην εκτίμηση πως μία δεσμευτική συνεννόηση για ορισμένα κρίσιμα θέματα ή ακόμη και μια στρατηγική συμμαχία μεταξύ τους μπορεί να έχει σημαντικά οφέλη για Γερμανία και Ρωσία.

Οι αιφνίδιες αλλαγές συμμαχιών είναι άλλωστε ο κανόνας της εποχής μας. Ποιος θα φανταζόταν πριν δύο χρόνια ότι οι ιστορικοί εχθροί Ρωσία και Τουρκία θα βρίσκονταν τόσο κοντά, ιδιαίτερα μετά την κατάρριψη του ρωσικού μαχητικού αεροσκάφους στη Συρία από τουρκικά πυρά.

Η Γερμανία δέχεται τελευταία πολλαπλή αμερικανική πίεση με τις κυρώσεις στο Ιράν και στην Τουρκία, για τις αμυντικές δαπάνες στο ΝΑΤΟ, τους δασμούς, ωμές απειλές στην αυτοκινητοβιομηχανία της, αλλά και απειλές για τον αγωγό Nord Stream II. Η Ρωσία από την άλλη αντιμετωπίζει αμερικανικές απειλές για κυρώσεις στις ρωσικές τράπεζες και στην αγορά συναλλάγματος.

Ο πρωθυπουργός Μεντβέντεφ προειδοποίησε πως η Ρωσία θα εκλάβει κάτι τέτοιο ως κήρυξη οικονομικού πολέμου και θα απαντήσει με όποιον τρόπο κρίνει κατάλληλο. Υπογράμμισε δε ότι «οι Αμερικανοί φίλοι μας δεν θα πρέπει να αμφιβάλλουν γι’ αυτό». Συνεπώς, Μέρκελ και Πούτιν θα μιλήσουν εφ’ όλης της ύλης στρατηγικά και τακτικά.

Παρενθετικά, είναι σκόπιμο εδώ να θυμίσουμε, ότι μέχρι το Βερολίνο να προκαλέσει τη Μόσχα με την πολύπλευρη διείσδυση στην Ουκρανία και να συμβάλλει στην έκρηξη της “Πορτοκαλί Επανάστασης” που ανέτρεψε το φιλορωσικό καθεστώς, οι δυτικοί αναλυτές φοβόντουσαν την αυξανόμενη οικονομική και ενεργειακή προσέγγιση της Γερμανίας (κεφάλαια, οργανωτική ικανότητα, τεχνολογία) με τη Ρωσία (ενέργεια, πρώτες ύλες, εργατικό δυναμικό, στρατιωτική ισχύς). Συνιστούσαν δε στα δυτικά κέντρα αποφάσεων να αποτρέψουν μια τέτοια εξέλιξη στρατηγικής σημασίας.

Οι γκάφες του Βερολίνου

Η βουλιμία και οι γκάφες του Βερολίνου στην Ουκρανία επέτρεψαν στις ΗΠΑ να παρέμβουν δυναμικά και να δημιουργήσουν ένα αμυντικο-επιθετικό άξονα από την Πολωνία, τη Ρουμανία και τη Βουλγαρία και τώρα και με την Ελλάδα που λειτουργεί και ως ουδέτερη ζώνη (buffer zone) μεταξύ Γερμανίας και Ρωσίας.

Οι συνομιλίες εφ΄ όλης της ύλης Μέρκελ-Πούτιν θα γίνουν υπό την πίεση της κατάρρευσης της τουρκικής λίρας και της τουρκικής οικονομίας, στην οποία είναι εκτεθειμένες ευρωπαϊκές τράπεζες, αλλά και μεγάλοι Γερμανοί και Γάλλοι προμηθευτές. Προφανώς θα σταθμιστούν και οι αμερικανικές απειλές προς το Ιράν, όπου επίσης υπάρχουν μεγάλα ευρωπαϊκά συμφέροντα. Σημειωτέον ότι υπό την καθοδήγηση της Μόσχας οι πάλαι ποτέ ανταγωνιστές Τουρκία και Ιράν έχουν εισέλθει σε φάση «εγκάρδιας συνεννόησης».

Συνεπώς, υπό την πίεση των καταστάσεων και της ρευστότητας της εποχής δεν αποκλείεται να διαμορφωθεί ένα τετράγωνο ισχυρών πολιτικο-οικονομικών συμφερόντων, σε γεωοικονομικό και γεωπολιτικό επίπεδο, μεταξύ Ρωσίας-Τουρκίας-Ιράν και της Γερμανίας η οποία φαίνεται ότι μπορεί να παρασύρει εύκολα τη Γαλλία και ως εκ τούτου την ΕΕ.

Μία πρόβα τζενεράλε ενδέχεται να γίνει γύρω από το παίγνιο της Συρίας, όπου ο πόλεμος τελειώνει και σιγά σιγά θα τεθεί θέμα ανοικοδόμησης της Συρίας. Η Ρωσία θεωρεί πως οι δυτικοί πρέπει να βάλουν λεφτά και ο Ερντογάν το ίδιο, αν δεν θέλουν να υπάρξει νέο προσφυγικό κύμα. Έτσι, οργανώνουν συνάντηση των τεσσάρων Τουρκία-Ρωσία-Γαλλία- Γερμανία στην Κωνσταντινούπολη στις 7 Σεπτεμβρίου με σαφή πρόθεση να θέσουν τις ΗΠΑ προ τετελεσμένων στη Συρία. Το Βερολίνο άλλο που δεν θέλει να βάλει πόδι στη Συρία.