Ένα βήμα πριν ο Ερντογάν θέσει εκτός νόμου το κουρδικό κόμμα

Την προσφυγή εισαγγελέα, με την οποία ζητάει να τεθεί εκτός νόμου το κουρδικό κόμμα HDP, έκανε τελικά δεκτή το Συνταγματικό Δικαστήριο. Eφόσον οριστικοποιηθεί θα είναι και το τελικό χτύπημα που καταφέρει ο Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος έχει ήδη εξαπολύσει πογκρόμ εναντίον βουλευτών και στελεχών του κόμματος. Ο Ερντογάν βλέποντας τη δημοτικότητά του να πέφτει αναζητεί τρόπους να συσπειρώσει την εκλογική εθνικιστική του βάση αλλά και να ικανοποιήσει το σύμμαχό του “Γκρίζο Λύκο” Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος έχει ταχθεί υπέρ της απαγόρευσης του κουρδικού κόμματος.

Ο εισαγγελέας Μπεκίρ Σαχίν στο αναθεωρημένο κατηγορητήριο των 850 σελίδων ζήτησε απαγόρευση των πολιτικών δικαιωμάτων 451 αξιωματούχων του HDP καθώς και πάγωμα των τραπεζικών τους λογαριασμών. Επίσης, ισχυρίστηκε ότι το κλείσιμο του κόμματος θα «εγκρίνονταν σε όλες τις προηγμένες δημοκρατίες». Μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, ο ανώτατος εισηγητής θα συντάξει έκθεση –την τελική του γνώμη– που θα σταλεί στα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Εάν τα δύο τρίτα των μελών του δικαστηρίου –τουλάχιστον 10 από αυτά–  αποφασίσουν ότι το HDP πρέπει να απαγορευτεί, τότε η απόφαση θα δημοσιευθεί στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. Ο εισαγγελέας είχε υποβάλει την πρώτη προσφυγή στις 17 Μαρτίου. Όμως, το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ότι το κατηγορητήριο είχε διαδικαστικές παραλείψεις και το παρέπεμψε στο Ακυρωτικό Δικαστήριο στις 31 Μαρτίου.

Η νέα κίνηση του εισαγγελέα προμηνύει την αναβίωση μιας μακράς παράδοσης στην Τουρκία που απαγορεύει πολιτικά κόμματα. Περίπου είκοσι κόμματα έχουν απαγορευθεί βάσει του Συντάγματος που υιοθετήθηκε το 1982, δύο χρόνια μετά από το στρατιωτικό πραξικόπημα του Κενάν Εβρέν. Η απαγόρευση αφορούσε φίλο-κουρδικά και ισλαμιστικά κόμματα, αλλά υπό τη διακυβέρνηση του Ερντογάν στόχος είναι πλέον τα πρώτα.

Οι αντιδράσεις

Ο συμπρόεδρος του  κόμματος Δημοκρατίας των Λαών (HDP) Μιτχάτ Σανκάρ δήλωσε ότι εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο είχε απορρίψει την προσφυγή, θα έστελνε ένα σημαντικό μήνυμα στο όνομα της Δημοκρατίας, αλλά αυτό επέλεξε να χάσει την ιστορική αυτή ευκαιρία για να το πράξει.

Επίσης, το HDP ανέφερε σε δήλωσή του ότι το κατηγορητήριο δεν συντάχθηκε από το γενικό εισαγγελέα του Εφετείου αλλά από το Κίνημα Εθνικιστικής Δράσης (MHP) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί, ο οποίος είναι ένθερμος υποστηρικτής της απαγόρευσης και είχε χαρακτηρίσει κάποτε το HDP «δηλητηριώδες παράσιτο».

Το HDP ιδρύθηκε το 2012 ως φιλοκουρδικό αριστερό κόμμα, αποτελούμενο από Κούρδους, από ευσεβείς μουσουλμάνους, από εκπροσώπους μειονοτήτων, σοσιαλιστές και ακτιβιστές ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Στις βουλευτικές εκλογές του 2015 πέρασε το όριο του 10% των ψήφων και εισήλθε στο νέο Κοινοβούλιο.

Έκτοτε ασκήθηκε πογκρόμ εναντίον του από την κυβέρνηση που ισχυρίζεται ότι συνδέεται με το PKK, κάτι που αρνείται επίμονα το κουρδικό κόμμα. Εκατοντάδες μέλη και υποστηρικτές του  βρίσκονται υπό καθεστώς έρευνας ή σε φυλακές, συμπεριλαμβανομένου του πρώην ηγέτη του Σελαχατίν Ντεμιρτάς και της πρώην συμπροέδρου Φιφκέν Γιουκσεκντάγκ.

Τα κίνητρα του Ερντογάν

H απόφαση για απαγόρευση του κόμματος από το Συνταγματικό Δικαστήριο θεωρείται βέβαιη από τη στιγμή που Ερντογάν ελέγχει το δικαστικό κλάδο και για το ότι σχετίζεται με την πολιτική του επιβίωση. H καλή εκλογική απόδοση του HDP στις βουλευτικές εκλογές του 2015 αποτέλεσε την βασική αιτία για το ότι το κυβερνών ισλαμιστικό Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (AKP) δεν κατάφερε να κερδίσει την κοινοβουλευτική πλειοψηφία. Όμως, η απαγόρευση ενδέχεται να παρακινήσει τους Κούρδους να στραφούν στα κόμματα της αντιπολίτευσης.

Ο Ερντογάν επιδιώκει να διχάσει την αντιπολίτευση με την ποινικοποίηση του HDP. Η κυβέρνησή του επικρίθηκε έντονα για την αποτυχημένη αποστολή διάσωσης 13 Τούρκων αιχμαλώτων -στρατιωτών και αστυνομικών- στο Ιράκ. Η απαγόρευση του φίλο-κουρδικού κόμματος θα δώσει την εντύπωση στην εκλογική εθνικιστική βάση του Ερντογάν ότι είναι αναγκαία για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας και ίσως ανοίξει το δρόμο και για άλλα “εχθρικά κόμματα”.