Ένα βήμα πριν την Τρίπολη ο Χάφταρ – Υπό πίεση ο Ερντογάν απειλεί

Όταν, τον περασμένο Ιούνιο, ο Ταγίπ Ερντογάν παραδέχτηκε την πολεμική εμπλοκή της Τουρκίας στην Λιβύη, είχε μιλήσει για «ισορροπία δυνάμεων». Στην πραγματικότητα, ούτε ο ίδιος πίστευε στο αξιόμαχο της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας του Φαγιέντ αλ Σαράτζ. Σωστά θεωρούσε πως δεν είχε ελπίδες να επικρατήσει στρατιωτικά έναντι του Λιβυκού Εθνικού Στρατού, του οποίου ηγείται ο στρατάρχης Χαλίφα Χάφταρ.

Αυτό που επεδίωξε ο Τούρκος πρόεδρος, ήταν να εξασφαλίσει την επιβίωση της κυβέρνησης Σαράτζ, από την προέλαση των δυνάμεων του ΛΕΣ, προκειμένου να την μετατρέψει σε υποχείριο του. Το κατάφερε, όπως έδειξε το μνημόνιο οριοθέτησης με την ΑΟΖ, που πρόσφατα υπέγραψε με την Τουρκία. Για τον Ερντογάν αποτελεί λεπτομέρεια πως η συμφωνία δεν έχει κανένα νομικό αντίκρισμα. Όπως επίσης και πως η κυβέρνηση Σαράτζ έχει μετατραπεί σε “ζόμπι”, μιας και μόλις που ελέγχει την λιβυκή πρωτεύουσα Τρίπολη.

Είναι κοινό μυστικό πως θα είχε ήδη καταρρεύσει χωρίς την τουρκική στρατιωτική βοήθεια. Όμως ούτε και αυτή μοιάζει πλέον να αρκεί. Οι δυνάμεις του Χάφταρ έχουν φτάσει μία ανάσα πριν από την Τρίπολη, βομβαρδίζοντας ανηλεώς τις κυβερνητικές θέσεις. Οι βομβαρδισμοί αναμένεται να ενταθούν, μιας και το τελεσίγραφο που έχουν απευθύνει στην κυβέρνηση Σαράτζ λήγει μέσα σε μερικές ώρες. Ο ίδιος ο Σαράτζ φαίνεται να έχει συνειδητοποιήσει πως η θέση του κρέμεται από μία κλωστή.

Σε μία προσπάθεια να διασκεδάσει τις εντυπώσεις ότι έχει μετατραπεί σε ανδρείκελο της Άγκυρας, ο Λίβυος πρωθυπουργός απέστειλε επιστολή σε πέντε «φίλιες χώρες», ζητώντας βοήθεια για να απωθήσει την Χάφταρ. Σε αυτή την επιστολή ο Σαράτζ αναφέρεται υποκριτικά σε «μάχη κατά της τρομοκρατίας», όταν είναι γνωστό πως υποστηρίζεται από τζιχαντιστικές πολιτοφυλακές, μεταξύ των οποίων και το Ισλαμικό Κράτος!

Στο κενό η επιστολή Σαράτζ

Η απόπειρα του Λίβυου πρωθυπουργού να βρει διεθνείς υποστηρικτές απέτυχε παταγωδώς. Είναι ενδεικτικό πως ανάμεσα στις «φίλιες χώρες», δεν συμπεριλαμβάνεται ούτε μία αραβική, με εξαίρεση την Αλγερία. Είναι ένα δείγμα της απόλυτης απομόνωσης που έχει περιέλθει η κυβέρνηση του εντός του Αραβικού Κόσμου. Οι υπόλοιπες χώρες που περιλαμβάνονται στην επιστολή είναι οι ΗΠΑ, η Ιταλία, η Βρετανία και, αναμενόμενα, η Τουρκία.

Όμως πλέον η κυβέρνηση Σαράτζ είναι σε τροχιά ρήξης και με την Ιταλία, που παραδοσιακά θεωρεί την Λιβύη χώρα επιρροής της. Η Ρώμη αντέδρασε έντονα στην όλο και μεγαλύτερη εξάρτηση της κυβέρνησης της Τρίπολης από την Τουρκία. Πάντως ούτε και ο Λίβυος πρωθυπουργός φαίνεται να προσδοκά στην ιταλική στήριξη. Αλλιώς δεν θα προχωρούσε σε αυτήν την θρασύτατη επίθεση εις βάρος της Ιταλίας, την οποία κάλεσε «να προσφύγει σε διεθνή δικαστήρια για την ΑΟΖ», μαζί με την Ελλάδα!

Όσον αφορά τους Αμερικανούς είναι κοινό μυστικό πως επιθυμούν διαύλους επικοινωνίας και με τον Χάφταρ, ενώ το ίδιο μοιάζει να επιδιώκουν και οι Βρετανοί. Τελικά ο Λίβυος πρωθυπουργός θα υποχρεωθεί να αρκεστεί στην βοήθεια της Τουρκίας. Με συνοπτικές διαδικασίες η τουρκική Εθνοσυνέλευση ενέκρινε το Σάββατο την συμφωνία στρατιωτικής συνεργασίας με την Λιβύη, ακολουθώντας αντίστοιχη απόφαση της κυβέρνησης Σαράτζ.

Όμως αυτή δεν συμπεριλαμβάνει την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων, τα οποία θα μπορούσαν να σώσουν την αναγνωρισμένη κυβέρνηση. Στην ουσία η αμυντική συμφωνία επισημοποιεί τον “πόλεμο δια αντιπροσώπων”, στον οποίο εδώ και μήνες εμπλέκεται παρασκηνιακά η Τουρκία στην Λιβύη. Όμως αυτό που “καίει” τον Ερντογάν είναι να πετύχει την αποστολή τουρκικών στρατευμάτων. Στην πραγματικότητα, κανέναν ρόλο δεν διαδραματίζει η απόφαση των ανδρείκελων της Τρίπολης, προκειμένου αυτή να πραγματοποιηθεί.

Ο εκνευρισμός του Ερντογάν

Ο Ερντογάν περίμενε να εξασφάλιζε την έγκριση των Ρώσων ή έστω των Αμερικανών, κάτι που δεν φαίνεται να πραγματοποιείται. Σε ανακοίνωση της η Μόσχα αντιτάχθηκε στην αποστολή τουρκικών στρατευμάτων στην Λιβύη, όπως και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ο Τούρκος πρόεδρος, φανερά εκνευρισμένος, άσκησε δημοσίως κριτική στην Ρωσία για την παρασκηνιακή στήριξη που προσφέρει στον Χάφταρ. Όμως, οι Ρώσοι θέλουν περιορίσουν τις φιλοδοξίες της Άγκυρας, όπως δείχνει η στάση τους και στο μέτωπο της Συρίας.

Έδωσαν το πράσινο φως στον Άσαντ να ξεκινήσει την επιχείρηση ανακατάληψης της Ιντλίμπ, του συριακού θύλακου που ελέγχουν οι τζιχαντιστές σύμμαχοι του Ερντογάν. Ο Τούρκος πρόεδρος απαίτησε από την Ευρώπη «να σταματήσει τους βομβαρδισμούς», απειλώντας πως θα «ζήσει ημέρες 2015». Προφανώς η χώρα που θα βρεθεί εκτεθειμένη σε νέα προσφυγικά κύματα είναι η Ελλάδα.

Δεν είναι, όμως, μόνο η Λιβύη και η Ιντλίμπ που “εκνευρίζουν” τον Ερντογάν. Οι εξελίξεις στο ενεργειακό παιχνίδι της Ανατολικής Μεσόγειου φαίνεται να επιταχύνονται, όπως έδειξε η έκτακτη επίσκεψη του Ισραηλινού πρωθυπουργού στην Αθήνα, η οποία θα συνοδευτεί από την υπογραφή του αγωγού East Med. Δεν φαίνεται να επιβεβαιώνονται τα σενάρια που μιλούσαν για “γέφυρες” που επιδιώκει το Ισραήλ με την Τουρκία. Όμως, ο Τούρκος πρόεδρος έδειξε πως δεν είναι διατεθειμένος να θάψει “το τσεκούρι του πολέμου”.

Αυτό έδειξαν πρόσφατες επιθετικές του δηλώσεις για το Αιγαίο και οι απειλές για γεωτρήσεις στην Κρήτη. Επομένως, ασχέτως της τροπής που πάρει ο λιβυκός εμφύλιος, η Ελλάδα θα πρέπει να βρεθεί προετοιμασμένη σε περίπτωση που ο Ερντογάν αποφασίσει να μεταφέρει την ένταση σε κάποιο μέτωπο που πιστεύει ότι τον εξυπηρετεί. Για παράδειγμα μία γεώτρηση στο Αιγαίο ή έξω από το Καστελλόριζο και την Κρήτη. Ευτυχώς, όπως έδειξε η συνάντηση του Νίκου Δένδια με τον στρατάρχη Χάφταρ στην Βεγγάζη, η ελληνική εξωτερική πολιτική μοιάζει να συνέρχεται από την μακρά της “ύπνωση”.