Ένας απρόσμενος επισκέπτης στα κελιά του Διεθνούς Δικαστηρίου

Στα ειδικά κελιά κράτησης του Διεθνούς Δικαστηρίου, στο Scheveningen της Ολλανδίας, περιηγήθηκε ο πρωθυπουργός της Αλβανίας Έντι Ράμα. Με ανάρτηση του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης έκανε γνωστό ότι «όφειλε να επισκεφθεί τον αδίκως κρατούμενο αδελφό Χασίμ Θάτσι», πρώην πρόεδρο του Κοσόβου, αποδίδοντας σημασία στους συμβολισμούς, ως ζωγράφος που είναι άλλωστε.

Στη Χάγη βρέθηκε ταξιδεύοντας για τις Βρυξέλλες, όπου ο ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για την Εξωτερική Πολιτική Ζοζέφ Μπορέλ παραθέτει δείπνο στους ηγέτες των χωρών των Δυτικών Βαλκανίων, στο πλαίσιο της ατζέντας για διεύρυνση και ενσωμάτωση στην ΕΕ κρατών της περιοχής. Από το Φθινόπωρο 2020 βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ειδικό Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης η δίκη εις βάρος στρατιωτικών διοικητών του UCK (Απελευθερωτικός Στρατός του Κοσσυφοπεδίου).

Υπενθυμίζουμε ότι μετά την ανακήρυξη της απόσχισης και ανεξαρτησίας του Κοσόβου (βάσει του Ψηφίσματος 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ), οι πολέμαρχοι του UCK διετέλεσαν ανώτατοι κρατικοί αξιωματούχοι. Συγκεκριμένα, πρόκειται για τον πρώην πρόεδρο του Κοσσυφοπεδίου Θάτσι, τους πρώην προέδρους της Βουλής Καντρί Βεσέλ και Γιακούπ Κρασνότσι και του μέλους του γενικού επιτελείου του UCK Ρετσέπ Σελίμ.

Με ειδικό νόμο, η δικαιοδοσία του Διεθνούς Δικαστηρίου για Εγκλήματα Πολέμου στην πρώην Γιουγκοσλαβία –σύμφωνα με τις παροτρύνσεις της Ουάσιγκτον και με οικονομική συνδρομή και ανάλογη πολιτική κάλυψη των Βρυξελλών– έχει κατοχυρώσει εδαφική αρμοδιότητα και έχει δώσει χρονική παράταση στη διεθνή εντολή για το καθεστώς του Κοσσυφοπεδίου. Οι προσπάθειες του Θάτσι και του Βεσέλ, στο παρελθόν, να αναστείλουν την εξουσία των δικαστικών λειτουργών της διεθνούς κοινότητας, είχαν προκαλέσει την οξεία αντίδραση των ΗΠΑ και της Κομισιόν.

Το κατηγορητήριο του Διεθνούς Δικαστηρίου

Οι τέσσερεις κρατούμενοι δικάζονται στη Χάγη για εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας και εγκλήματα πολέμου. Το κατηγορητήριο περιλαμβάνει πράξεις που αποτελούν αποτρόπαια εγκλήματα, τα οποία έγιναν από μονάδες και άνδρες του UCK, κατά την περίοδο του χειμώνα του 1998 έως το φθινόπωρο του 1999, με ιδιαίτερη έμφαση στην άνοιξη του 1999. Τότε που παράλληλα εξελίσσονταν και οι πολεμικές επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ κατά της Σερβίας.

Η έκθεση του Ελβετού γερουσιαστή Ντικ Μάρτυ συντάχθηκε το 2011 για λογαριασμό του Συμβουλίου της Ευρώπης και αποτέλεσε τη βάση για το κατηγορητήριο και στη συνέχεια το διατακτικό προφυλάκισης των κατηγορουμένων. Ενώπιον του προεδρεύοντος του Ειδικού Δικαστηρίου, Nicolas Guillou, οι κατηγορούμενοι Θάτσι, Βεσέλ, Κρασνίτσι και Σελίμ είναι απολογούμενοι για βιαιοπραγίες εις βάρος μελών της πολυμελούς τότε σερβικής μειονότητας, ήτοι, παράνομες συλλήψεις, κρατήσεις, εκτελέσεις, εξαφανίσεις κ.α.

Σύμφωνα με το κατηγορητήριο, όταν είχε ολοκληρωθεί η επιχείρηση του ΝΑΤΟ κι όταν οι σερβικές στρατιωτικές δυνάμεις και οι σερβικοί κρατικοί μηχανισμοί απομακρύνθηκαν από την επαρχία του Κοσσυφοπεδίου,  η ηγεσία του UCK, με βάση σχέδιο για την κατάληψη της εξουσίας, διενήργησε εγκλήματα και εις βάρος Αλβανών της περιοχής, που ήταν πολιτικά αντίθετοι. Ας σημειωθεί ότι η μετατροπή των ανταρτών του UCK σε πολιτικό προσωπικό της υπό δημιουργία κρατικής οντότητας, μεθοδεύονταν τότε υπό την επίβλεψη των αμερικανικών υπηρεσιών.

Ο Ράμα έχει σχέδιο για τον Θάτσι

Δεν είναι εύκολο να διακρίνει κανείς εάν η τωρινή επίσκεψη του Ράμα είναι απλά μια προσωπική χειρονομία ανθρώπινης υποστήριξης κι αλληλεγγύης στον Θάτσι, με τον οποίο όντως τους συνδέει φιλία και σχέση εμπιστοσύνης, ή ενέχει και πολιτική σκοπιμότητα ή τουλάχιστον συμβολισμό. Το βράδυ ο Ράμα θα παρακαθίσει σε δείπνο στις Βρυξέλλες με τον πρόεδρο της Σερβίας Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου Αλμπίν Κούρτι, που μαζί με την πρόεδρο Βιόσα Οσμάν βρίσκονται για επίσημη επίσκεψη στην Ουάσιγκτον, θα απουσιάζει.

Με δεδομένο τον εθνικιστικό άνεμο που φυσάει στους αλβανικούς πληθυσμούς, δεν είναι εύκολο να εξηγηθεί γιατί είναι ανάγκη να συμμετάσχει ο Αλβανός πρωθυπουργός από κοινού με τον Σέρβο πρόεδρο σε δείπνο. Έτσι ο Ράμα είχε ανάγκη να δείξει ότι για τη συμμετοχή του και ευρύτερα για τις κινήσεις του έχει την υποστήριξη του κρατούμενου Θάτσι. Ας σημειωθεί ότι αμφότεροι κατηγορούνται αφενός από τον “κεντροδεξιό” Σαλί Μπερίσα, αφετέρου από τον “αριστερό” Κούρτι, πως μεθοδεύουν διευθετήσεις για αμοιβαία αναγνώριση Σερβίας-Κοσσυφοπεδίου με ταυτόχρονη ανταλλαγή εδαφών σε Μιτρόβιτσα και Πρέσεβο.

Συμπτωματικά, επίσης, στην δίκη των ηγετικών στελεχών του UCK στο Ειδικό Διεθνές Δικαστήριο, υπήρξε αίτημα για επέκταση του κατηγορητηρίου. Πρόκειται για εγκλήματα στις σερβικές κοινότητες Budakovo και Semetista στην περιφέρεια Suhareka, στο Βόρειο Κοσσυφοπέδιο. Οι κατηγορούμενοι παρόλο που ζήτησαν χρόνο εξέτασης των περιστατικών που παρουσιάστηκαν για να συμπεριληφθούν στο κατηγορητήριο, δήλωσαν ότι απορρίπτουν τις κατηγορίες ως αβάσιμες και επανέλαβαν τον ισχυρισμό ότι είναι αθώοι.

Προ ολίγων ημερών, πάντως, εφημερίδες του Βελιγραδίου δημοσίευσαν (με τα απαραίτητα μέτρα προστασίας των αυτοπτών μαρτύρων) περιστατικά που, σύμφωνα με την έρευνα, αφορούν δολοφονίες ανθρώπων με σκοπό την αφαίρεση οργάνων για μεταμοσχεύσεις. Τα αλβανικά ΜΜΕ μένουν με το ερώτημα εάν υπάρχει και άλλος ειδικός λόγος που οδήγησε τον πρωθυπουργό Ράμα στη Χάγη. Πρόσφατα σε δηλώσεις για την εκλογή νέου προέδρου της Αλβανίας, o Ράμα ανέφερε ότι ο ιδανικότερος για το αξίωμα θα ήταν ο Θάτσι, που όπως υπογράμμισε είναι αθώος και εξαιτίας παραδρομής βρίσκεται κατηγορούμενος για τους αγώνες του για ελευθερία!